Utrecht, 23 februari 2003
Open brief/persbericht
Aan: Nederlandse Vereniging van Journalisten en
Amnesty International
Afzender: Baskenland Informatie Centrum
Postbus 2884 3500 GW Utrecht
E-mail: info@baskinfo.org
www.baskinfo.org
Betreft: Spaanse autoriteiten sluiten Baskisch dagblad.
Geachte heer/mevrouw,
Wij richten ons tot u om onze zorg uit te spreken over de
aantasting van de vrijheid van meningsuiting in Spaans
Baskenland.
Directe aanleiding van dit schrijven is de sluiting van het
Baskischtalige dagblad Euskaldunon Egunkaria door de
Spaanse autoriteiten. De Spaanse rechter Del Olmo heeft de
kantoren van deze krant gesloten, haar bankrekeningen
geblokkeerd en de krant bij voorlopige maatregel een
verschijningsverbod opgelegd. De komende week zal Del Olmo
beslissen of de krant bij wege van voorlopige maatregel voor de
duur van maximaal vijf jaar verboden wordt. De reden voor
deze maatregel is, volgens een door de rechtbank in
samenwerking met het ministerie van binnenlandse zaken
opgestelde persverklaring*, dat uit onderzoek zou blijken dat de
gewapende organisatie ETA bij de oprichting, financiën en
benoeming van redacteuren van de krant betrokken zou zijn.
Euskaldunon Egunkaria is van grote waarde voor de Baskische taal en cultuur en als zodanig een in Baskenland geliefd dagblad. Euskaldunon Egunkaria is voor Baskischtaligen het enige onafhankelijke dagblad dat geheel in hun taal geschreven is.
Uiteraard staat het de autoriteiten vrij banden tussen ETA en
andere organisaties te onderzoeken, ook als deze organisaties
kranten uitgeven. Het geeft in een democratische rechtstaat
evenwel geen pas een krant bij voorlopige maatregel te sluiten
tenzij daarvoor een zeer dringende reden bestaat. Een dergelijke
reden is niet gegeven. De bewuste delicten vonden, zo blijkt uit
de gezamenlijke verklaring, grotendeels plaats ten tijde van de
oprichting van het dagblad. Onder deze omstandigheden past
het niet een dagblad te sluiten zonder voorafgaande
strafrechtelijke veroordelingen. Daarbij merken we nog op dat
ook een strafrechtelijke veroordeling van enkele personeelsleden
van een krant op zich geen reden vormt een krant te sluiten. De
aantasting van de vrijheid van meningsuiting en de keerzijde
daarvan de vrijheid van nieuwsgaring door Baskischtaligen staat
in geen verhouding tot de beschuldigingen, zelfs als deze waar
blijken te zijn.
We zouden graag op de rechtschapenheid van de Spaanse
autoriteiten willen vertrouwen. We zouden graag willen denken
dat, zoals de Spaanse minister van binnenlandse zaken Acebes
het stelde, het enkele feit dat de invallen plaatsvonden voldoende
bewijs van samenwerking met ETA is. Helaas leert de
geschiedenis ons dat een dergelijk vertrouwen misplaatst is.
De huidige situatie kent precedenten. Bijna vijf jaar geleden
werd het Baskische dagblad Egin gesloten op last van de
Spaanse rechter Garzón. Ook dit dagblad werd bij wijze van
voorlopige maatregel gesloten, op grond van vrijwel exact
dezelfde beschuldigingen. Na ruim een jaar werd de voorlopige
maatregel opgeschort. Het dagblad was inmiddels failliet en is
nooit meer in het straatbeeld teruggekeerd. De beschuldigingen
tegen Egin zijn nooit in rechte getoetst. Twee jaar geleden werd
het Baskische maandblad Ardi beltza verboden nadat het blad
een video had uitgebracht waarop de Spaanse media van
manipulatie en samenwerking met het Spaanse ministerie van
binnenlandse zaken werd beschuldigd. Het Spaanse ministerie
van binnenlandse zaken deed geen poging de beschuldigingen te
weerleggen. De video's werden simpelweg in beslag genomen,
het blad verboden en de makers gearresteerd om pas maanden
later, wederom zonder proces, te worden vrijgelaten. Ook
ditmaal was de beschuldiging hetzelfde, lidmaatschap van, of
samenwerking met ETA. Ook ditmaal vindt geen proces plaats.
Te vrezen valt dat Euskaldunon Egunkaria hetzelfde lot
beschoren is.
De situatie met betrekking tot de persvrijheid in Baskenland
trekt de laatste tijd internationaal de aandacht als gevolg van de
aanslagen van ETA op Spaansgezinde journalisten met als
dieptepunt de moordaanslag op Lopez de Lacalle. De aandacht
voor de vrijheid van meningsuiting in Baskenland is een goede
zaak. Het vaak geschetste beeld dat Spaansgezinde journalisten
hevig bedreigd worden terwijl hun "nationalistische" vakbroeders
ongestoord kunnen rondlopen is evenwel onjuist. Voormelde
verboden zijn slechts enkele voorbeelden van strafrechtelijke
vervolging, waarvan de sluiting van Euskaldunon Egunkaria het
voorlopige dieptepunt is. Journalisten van "nationalistische"
media worden niet alleen met grote regelmaat gearresteerd en
voor langere tijd vastgehouden, ze worden ook met de dood
bedreigd en soms zelfs vermoord (zoals Egin-journalist Xabier
Galdeano in 1985 en de hoofdredacteur van Egin, Jose
Muguruza in 1989).
De sluiting van Euskaldunon Egunkaria roept veel protesten op.
De Baskische regering en diverse Spaanse en Baskische
vakbonden en media roepen op tot het weer vrijgeven van
Egunkaria. Wij vragen u eveneens bij de Spaanse regering en
juridische autoriteiten te protesteren tegen deze schending van
de vrijheid van meningsuiting.
Indien u naar aanleiding van het bovenstaande nog vragen of
opmerkingen heeft kunt u uiteraard contact met ons opnemen.
Wij zijn bereikbaar per e-mail, info@baskinfo.org.
U kunt ook onze website www.baskinfo.org bezoeken voor meer informatie over het politieke conflict in Baskenland.
Met vriendelijke groet,
Jeroen Bosch en Stan Vermeer,
medewerkers Baskenland Informatie Centrum
* De verklaring wordt in Spanje als hoogst uitzonderlijk
beschouwd. Zij wekt op zijn minst de schijn dat het met de
scheiding der machten niet zo nauw genomen wordt. De
Baskische autonome regering heeft inmiddels een juridisch
onderzoek verzocht naar de samenwerking tussen het ministerie
en de rechtbank.
Baskenland Information Centre (BIC)
POBox 2884
3500 GW Utrecht
The Netherlands
E-mail: info@baskinfo.org
http://www.baskinfo.org/