Gemeente Stede Broec

26-2-2003
HERINDELING IN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Financiële gevolgen van een herindeling

Commissies vergaderen over rapporten gemeentelijke herindeling

De commissies Middelen (=financiën) en Regionale en algemeen bestuurlijke zaken hebben vorige week gezamenlijk vergaderd naar aanleiding van twee rapporten over een mogelijke samenvoeging van de gemeenten Venhuizen, Stede Broec en Drechterland (VSD). De opstellers van de rapporten waren aanwezig om vragen te beantwoorden.

Het eerste rapport is begin 2001 gemaakt door het bureau Cap Gemini Ernst & Young (CGEY).

Het tweede rapport is vorige maand uitgekomen. Het is gemaakt door het bureau Cebeon.

Doel van de vergadering: antwoord geven op vragen van onze Stede Broecse politici over de financiële gevolgen van een eventuele fusie van de drie gemeenten. We hebben een aantal vragen en antwoorden hieronder voor u samengevat.

Komen de onderzoekers van Cap Gemini Ernst & Young en Cebeon tot dezelfde conclusies?

De opdrachten voor de twee onderzoeken verschilden sterk. Het rapport van CGEY behandelt verschillende combinaties (op dat moment werd er nog van uitgegaan dat Enkhuizen en Andijk onderdeel van een fusie konden zijn). De onderzoekers keken niet alleen naar financiële gevolgen van een fusie, maar ook naar de ?cultuur? in de verschillende gemeenten. Ze keken daarbij naar gewoontes, sfeer, de manier van doen, van denken van de inwoners, van de gemeentebesturen en van de ambtelijke organisaties.

Het rapport van Cebeon bevat alleen financieel-technische aspecten van een fusie. De onderzoekers vergeleken de financiële situatie van Venhuizen, Drechterland en Stede Broec. Zij keken uitsluitend naar de feitelijke uitgaven in 2002 én naar de inkomsten waarop we na een eventuele fusie kunnen rekenen.

De mensen van Cebeon en CGEY benadrukten in de vergadering dat de rapporten zeker tot dezelfde conclusies komen waar ze dezelfde onderwerpen behandelen.

Wordt Stede Broec financieel beter of slechter van een fusie?

Niet beter en niet slechter. Uit de onderzoeken blijkt dat de drie gemeenten in grote trekken dezelfde dingen belangrijk vinden en een vergelijkbaar uitgavenpatroon hebben. Ze zijn geen van drieën armlastig. Bovendien: als er een fusie komt, volgen daarna onmiddellijk gemeenteraadsverkiezingen. De nieuwe raad beslist vervolgens wat er met het beschikbare geld gebeurt.

Dekt de eenmalige bijdrage die een fusiegemeente van het rijk krijgt de kosten?

* Het hangt volgens de onderzoekers af van verschillende dingen of die bijdrage, ? 5,2 miljoen, toereikend is:
* wil je een sober of een luxueus nieuw gemeentehuis?
* is er sprake van achterstallig onderhoud in de fuserende gemeenten?

* zijn er vacatures niet vervuld, is gewacht met de aanschaf van dure apparatuur (automatisering) met het oog op een mogelijke fusie?

* hoe hoog zijn de kosten voor een sociaal plan (afvloeiingsregelingen e.d.)?

De ene gemeente komt ermee uit, de andere niet, aldus de onderzoekers.

Ook hier geldt dat ?t gaat om politieke keuzes. De nieuwe raad in een heringedeelde gemeente heeft daarover het laatste woord.

De voorzieningen in Stede Broec -bijvoorbeeld sportaccommodaties- zijn goed. Kunnen we die in een VSD-gemeente op het zelfde peil houden?

Gemeenten krijgen geld van het rijk (het Gemeentefonds). Er komt in een VSD-gemeente nagenoeg evenveel binnen als nu in de drie gemeenten apart (ongeveer ? 300.000 minder op een totaal van 30 miljoen euro). Daarnaast zijn er de inkomsten uit de onroerende-zaakbelasting (OZB). Na een eventuele herindeling hebben we samen nog steeds dezelfde voorzieningen als de drie gemeenten nu apart hebben. Die voorzieningen kosten straks hetzelfde als nu. Daar verandert in principe niets aan, tenzij de politiek anders beslist.

Hoe zit het met de kosten van een nieuwe ambtelijke organisatie?

Zijn er straks minder ambtenaren of worden ?t er juist meer? Ook hier gaat het om een politieke keuze. De raad zou bijvoorbeeld kunnen beslissen dat de nieuwe ambtelijke organisatie niet méér mag kosten dan de drie organisaties die er nu zijn. Bij het in elkaar schuiven daarvan zullen er in bepaalde gevallen twee of drie mensen voor één functie zijn. Dat kan niet; het staat vast dat er gereorganiseerd moet worden. Wel is het een feit dat de salarissen in een grotere gemeente wat hoger zijn.

Gaan we na een herindeling meer gemeentelijke belasting betalen dan nu?

Van de drie mogelijke fusiepartners heeft Stede Broec het hoogste OZB-tarief. Als de nieuwe gemeente hetzelfde beleid blijft voeren als de huidige drie gemeenten, zouden de lasten iets lager worden. Maar als de ?VSD-gemeenteraad? veel nieuwe wensen heeft, moet er meer geld beschikbaar komen. Kortom: ook hier gaat het weer om politieke beslissingen van een nieuwe raad, die na een eventuele herindeling door de inwoners van de nieuwe gemeente wordt gekozen.

Volgende week: het voorstel aan de raad
Burgemeester en wethouders zien op grond van het Cebeonrapport geen aanleiding om het standpunt over herindeling te herzien. Zij stellen op 6 maart de raad voor de conclusies uit het rapport te onderschrijven. Als de raad daarmee instemt, nemen de gemeenteraden van Venhuizen, Drechterland en Stede Broec in april een zogenaamd eensluidend raadsbesluit tot herindeling.

Klik hier voor het rapport Financiële effecten gemeentelijke herindeling Stede Broec, Drechterland en Venhuizen of voor een samenvatting van het rapport.