Rijksuniversiteit Groningen
Strategieën om chemotherapie bij eierstokkanker te verbeteren
Ondanks vooruitgang in de behandelingsmogelijkheden, sterven er nog
veel vrouwen aan eierstokkanker. Gynaecoloog in opleiding Annelies
Bos onderzocht manieren om de chemotherapeutische behandeling
verder te verbeteren en de daarbij optredende bijwerkingen binnen
de perken te houden. Ze richtte zich onder meer op het ter plaatse
-in de buikholte- toedienen van de celdodende medicatie. Ook
onderzocht ze de mogelijkheden om de geneesmiddelen te 'verpakken'
in liposomen. Bij de patiënten uit haar studies waren de resultaten
hoopvol. Voordat deze methoden in de dagelijkse praktijk gebruikt
kunnen worden, moet eerst nog meer onderzoek plaatsvinden. Bos
promoveert op 5 maart 2003 in de medische wetenschappen.
Het in de buikholte toedienen van chemotherapeutica biedt de
mogelijkheid om een hogere dosis te gebruiken dan wanneer het via
een infuus wordt toegediend, omdat er minder bijwerkingen in de
rest van het lichaam optreden. Bos testte het relatief nieuwe
cytostaticum topotecan in de buikholte en bepaalde daarbij welke
dosering veilig gegeven kan worden. Aangezien de bijwerkingen
gunstig uitvielen, onderzocht de promovendus vervolgens of het
middel topotecan in combinatie gegeven kon worden met de
standaardbehandeling, namelijk via een infuus toegediende
paclitaxel en carboplatin. Het blijkt dat lokaal in de buik
toegediende topotecan goed met deze medicijnen gecombineerd kan
worden.
Drugtargeting
Een andere manier om de behandeling te verbeteren, is ervoor te
zorgen dat het medicijn met name bij de tumor wordt afgeleverd en
daar zo lang mogelijk zijn werk kan doen. Dit is mogelijk door het
geneesmiddel te verpakken in microscopisch kleine vetbolletjes,
ofwel liposomen. Bos bepaalde de optimale dosis van het in
liposomen verpakte middel lurtotecan en bekeek wat er in het
lichaam mee gebeurt. Door een hogere dosis chemotherapie te geven,
of de tijd tussen de behandelingen te verkorten, is het soms
mogelijk het resultaat van de behandeling te verbeteren. Bos
bestudeerde of een dergelijk 'dosis-intensief' schema bij patiënten
met borstkanker niet te veel bijwerkingen veroorzaakt. Tot slot
onderzocht Bos in welke dosis MEN-10755, een nieuw cytostaticum met
veelbelovende eigenschappen in laboratoriumstudies, veilig gegeven
kan worden aan kankerpatiënten en hoe dit middel zich in het
lichaam gedraagt. Of MEN-10755 werkelijk effectief is en bij welke
soort kanker, moet verder worden onderzocht. Ondanks haar
onderzoeksresultaten verwacht de promovendus dat in de toekomst,
naast de gebruikelijke chemotherapie, andere meer doelgerichte
methoden zoals gen- of immunotherapie een grotere rol zullen gaan
spelen in de behandeling van eierstokkanker. /ImK
Annelies Bos (Amstelveen, 1970) studeerde geneeskunde in Groningen.
Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij de onderafdelingen
Medische Oncologie en Gynaecologische Oncologie van het Academisch
Ziekenhuis Groningen (AZG). Momenteel is zij gynaecoloog in
opleiding in het AZG.
Datum en tijd
woensdag 5 maart 2003, 16.00 uur
Promovendus
A.M.E. Bos, tel. (050)361 61 61 (werk)
Proefschrift
Optimizing conventional chemotherapy approaches. Studies on
feasibility and pharmacokinetics
Promotores
prof.dr. E.G.E. de Vries en prof.dr. A.G.J. van der Zee
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Onderzoek
Promotie