Universiteit van Utrecht
>
Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Sociale Wetenschappen
3 maart 2003
Democratie in Latijns-Amerika onder druk
Ondanks een transitie naar democratie en verschillende politiehervormingen
in veel Latijns-Amerikaanse landen, zijn velen nog ver verwijderd van
democratie. Extreme vormen van geweld en criminaliteit zijn aan de orde van
de dag en autoritaire alternatieven voor handhaving van de orde winnen
steeds meer steun. Dat concludeert drs. Marie-Louise Glebbeek na onderzoek
naar de politiepraktijk in Guatemala. Doordat politie en overheid er niet
slagen een gevoel van orde en veiligheid te bieden, wordt die rol steeds
vaker overgenomen door privé bewakingsdiensten, het leger en burgers zelf.
Glebbeek promoveert op 7 maart 2003 aan de faculteit Sociale Wetenschappen.
Transities van autoritair naar democratisch bestuur in Latijns-Amerika zijn
veelal gekenmerkt door een toename in geweld, misdaad en onveiligheid.
Democratiseringsprocessen hebben in veel landen gezorgd voor het ontstaan
van nieuwe geweldsvormen. Marie-Louise Glebbeek brengt met haar onderzoek
naar de hervorming van de politiemacht in Guatemala verschillende
samenhangende processen in kaart, die gelden voor een groot deel van
Latijns-Amerika.
Tekortkomingen politieorganisaties
In het proces van democratisering en wederopbouw werden de tekortkomingen
van de bestaande politieorganisaties duidelijk. Zij waren veelal geheel of
gedeeltelijk onderdeel van de staatsterreur onder militaire of autoritaire
regimes. Onder grote druk van nationale en internationale actoren zagen veel
overheden zich genoodzaakt de politiemachten te hervormen en te
demilitariseren. Maar wegens gebrek aan nieuwe (democratische) vormen van
misdaadbestrijding en ordehandhaving is dit weinig succesvol gebleken. Eén
van de belangrijkste conclusies van de promovenda is dan ook dat het
monopolie van geweld, dat normaal gesproken ligt bij overheid cq. politie,
afbrokkelt.
Recht in eigen hand
Als reactie op een zwak rechtssysteem, een niet optimaal functionerende
politie en de toenemende misdaad, zetten veel overheden het leger weer in om
orde te handhaven. De welgestelde laag van de samenleving die zich
geconfronteerd ziet met een nieuwe geweldsgolf huurt vaak privé bewaking in.
Burgers die zich dit niet kunnen permitteren vormen regelmatig
burgerpreventie- of burgerbeveiligingsgroepen. In enkele extreme gevallen
-maar niet uitzonderlijk- nemen zij het recht in eigen handen, door
vermoedelijke criminelen op vaak gewelddadige wijze om het leven te brengen.
Volgens Glebbeek is deze demonopolisering of democratisering van geweld één
van de meest serieuze bedreigingen van wederopbouw en democratie in het
gebied.
Vrijdag 7 maart 2003 om 14.30 uur
Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht
Promotie: 'In the Crossfire of Democracy. Police Reform and Police Practice
in Post-Civil War Guatemala'
Drs. M. Glebbeek, faculteit Sociale Wetenschappen
Voorlichter Roy Meijer (030) 253 3705