Gemeente Alkmaar
Derde Van Foreest Publiekslezing door Herman Beliën
Alkmaar, 19 februari 2003
Op dinsdag 11 maart 2003 houdt historicus Herman Beliën de derde Van
Foreest Publiekslezing. Deze is in de Grote Sint Laurenskerk in
Alkmaar en duurt van 20.00
tot 22.00 uur. Beliën zet in zijn lezing `De bende en ellende van de
negentiende eeuwse stad' de contrasten van de groei en vooruitgang en
de ziekte en ellende tegenover elkaar.
De negentiende eeuw was de eeuw van de burgers. Van de burgercultuur
uit die tijd is veel
overgebleven, zoals in Amsterdam chique woonbuurten, tempels van hoge
cultuur zoals het
Concertgebouw, het Stedelijk Museum en het Vondelpark. Het was ook de
eeuw van de
verstedelijking in Europa en Amerika. Er ontstonden miljoenensteden,
waar armoede, ontucht, ziekte en een vroege dood het leven tekenden.
De stedelijke elites hadden in het algemeen een positieve waardering
voor de snelle economische en maatschappelijke ontwikkelingen. Ze
zagen daarin de vooruitgang van de beschaving, die vooral te danken
was aan hun eigen daadkracht. Maar ze konden hun ogen ook niet sluiten
voor de (geestelijke) armoede van de minderbedeelden. De steile
liberalen zagen de sociale kwestie - zoals de tegenstelling tussen arm
en rijk werd genoemd - als een overgangsfase die vanzelf zou worden
opgelost.
Maar er waren ook groepen die niet wilde afwachten en in actie kwamen
tegen de kwalen van de tijd. Zo waren er de drankbestrijders, de
kruisvaarders tegen de onzedelijkheid en de
hygiënisten, die vonden dat verbetering van de volksgezondheid de
hoogste prioriteit had.
Beliën besteedt aandacht aan deze kanten van de negentiende eeuw - die
van groei en vooruitgang enerzijds, van ziekte en ellende anderzijds -
aan de hand van de stadsgeschiedenis van Alkmaar, Amsterdam, New York
en Singapore. Daarna vertelt hij over het sociale debat. Tenslotte
wordt gekeken naar de effectiviteit van het werk van de hervormers.
Toegang gratis. Kaarten zijn te bestellen via: www.mca.nl
Over Herman Beliën
Herman Beliën (1946) is docent Nieuwste Geschiedenis en Amerikanistiek
aan de Universiteit van Amsterdam. Beliën schreef schoolboeken,
handboeken voor geschiedenisstudenten, reisgidsen en historische
boeken voor een groter publiek, zoals `De Nederlandse geschiedenis in
een notendop' (1998, 10e druk 2002), `Koopmansgeest' en `Monumenten
van de handel' (2002). In 1999 en 2000 presenteerde hij twee
tv-programma's voor de NPS: `De quiz van de eeuw' en `Bestaat
Nederland wel?', een reeks van tien documentaires over de Nederlandse
cultuur.
Over de Van Foreest Publiekslezing
De jaarlijkse Van Foreest Publiekslezing is een initiatief van het
MCA, de gemeente Alkmaar en Univé verzekeringen. Wetenschappers
belichten hierin culturele onderwerpen op het snijvlak van geneeskunde
en maatschappij. De lezingen worden voorafgegaan door een kort
optreden van conservatoriumstudenten van Hogeschool INHOLLAND Alkmaar.
Eerdere lezingen zijn gehouden door Herman Pleij (2002) en Henk van Os
(2001).