ChristenUnie


Bijdrage André Rouvoet debat Irak Dinsdag 18 Maart 2003 - 16:13

Met de Nederlandse regering en alle landen in de V-raad, trekt de fractie van de ChristenUnie de conclusie dat Saddam Hoessein, afgezien van enige procesmatige medewerking, materieel onvoldoende meegewerkt heeft aan de eisen van ontwapening die aan hem zijn gesteld in de loop der jaren.

Hieronder volgt de bijdrage van André Rouvoet in het kamerdebat van vanmiddag.

Iedereen wil vrede
We staan aan de vooravond van een oorlog die niemand wil, zo begon de minister-president zijn verklaring. Inderdaad: iedereen wil vrede. Tegelijkertijd wensen we een ordelijke internationale samenleving, waarin dictators en agressors niet zomaar hun gang kunnen gaan. Vandaag wordt nog weer eens duidelijk dat deze twee zaken niet noodzakelijkerwijs samengaan. Tenzij een wonder gebeurt en Saddam Hussein uit eigen beweging Irak verlaat, is een oorlog onvermijdelijk.

De fractie van de ChristenUnie heeft zo lang als mogelijk was steun gegeven aan het streven naar een vreedzame oplossing, waarvan de wapeninspecties en druk op het regiem in Bagdad de voornaamste bestanddelen vormden.

Resolutie 1441
De ontwikkelingen in de Veiligheidsraad rond Irak zijn te betreuren. Resolutie 1441 was een vastberaden voortzetting van datgene wat in 1991 is begonnen. Inzet was dat Irak zich nu echt zou moeten ontdoen van verboden massavernietigingswapens. Onmiddellijk, onvoorwaardelijk en actief. Een laatste kans, op straffe van ernstige gevolgen.

Nu blijkt dat binnen de Veiligheidsraad diepgaande verschillen van inzicht bestaan over de tijd die Saddam Hussein gegund moet worden om volledig mee te gaan werken met de van hem gevraagde ontwapening. De verschillen binnen de Veiligheidsraad zijn zo groot dat er geen standpunt kan worden geformuleerd om een verdere uitwerking van resolutie 1441 te geven.

Falen van de diplomatie
Deze gang van zaken is hoe dan ook te beschouwen als een falen van de diplomatie. Een VN-diplomaat sprak van diplomatie vanuit de loopgraven en dat lijkt mij een treffend beeld. Er was overeenstemming over de doelstelling (ontwapening door Saddam Hoessein v.w.b. verboden wapens), maar helaas geen eensgezindheid over de wijze waarop die doelstelling in uiterste consequentie kan worden gerealiseerd.

Voor de trainerende Saddam Hussein is deze ontwikkeling gunstig. Hij is er in ieder geval in geslaagd om de Veiligheidsraad uit elkaar te spelen. Het eensgezinde front dat nog enkele maanden geleden resolutie 1441 formuleerde, ligt nu niet met hem, maar met elkaar overhoop. Deze gang van zaken doet afbreuk aan het gezag van de Veiligheidsraad, al is het nog te vroeg om de politieke gevolgen daarvan te kunnen overzien.

Balans opmaken
Na gisteren is het moment aangebroken om de balans op te maken, voor de regering, voor het parlement, voor iedere fractie, en een oordeel te geven over de rechtmatigheid en de opportuniteit van de door president Bush aangekondigde gewapende aanval.

Gelet op de in belangrijke mate onvoorzienbare gevolgen van zon aanval valt die afweging ons niet licht. Tegelijkertijd zijn wij er zeer van doordrongen dat beslistheid in een zaak als deze, waar het gaat over zwaarwegende vragen, met mogelijk verstrekkende gevolgen, van het grootste belang is. Die verantwoordelijkheid moet genomen worden.

Saddam heeft materieel onvoldoende meegewerkt
Met de Nederlandse regering en alle landen in de V-raad (m.u.v. Syrië) trekt de fractie van de ChristenUnie de conclusie dat Saddam Hoessein, afgezien van enige procesmatige medewerking, materieel onvoldoende meegewerkt heeft aan de eisen van ontwapening die aan hem zijn gesteld in de loop der jaren. Er is ook geen enkele reden om te verwachten dat hij de houding waarin hij al 12 jaar volhardt, zal wijzigen. Uiteraard betreuren we dat ten zeerste en we hadden dan ook gehoopt dat het opvoeren van de militaire druk in samenhang met diplomatieke druk hem tot andere gedachten zou brengen. Maar nu dit zo is, mogen de ernstige consequenties die de VN hem in het vooruitzicht hebben gesteld, niet uitblijven. Dat zou pas echt de geloofwaardigheid van de VN aantasten.

Resolutie 1441 legitimeert ingrijpen
Wij delen het standpunt van de regering (zie antwoorden op vragen De Graaf, D66) dat resolutie 1441 in combinatie met eerdere resoluties 678 en 687, een militair ingrijpen in Irak legitimeert, omdat Hussein niet bereidwillig meewerkt met de van Irak gevraagde ontwapening. Wij hadden ten zeerste gehoopt dat dit standpunt, alleen voor alle duidelijkheid en met het oog op internationale draagvlak, opnieuw door de Veiligheidsraad zou worden geformuleerd, liefst met een in ultimatum met een beperkte termijn. Dit laatste bleek de afgelopen dagen dus niet mogelijk.
De falende diplomatie doet aan de rechtmatigheid van een militair ingrijpen op basis van 1441 niet af. Frankrijk heeft tot nu toe geen resolutie voorgesteld waarin nieuwe wegen worden gewezen, waarlangs Irak tot een vreedzame ontwapening zou kunnen komen of waarin een nieuw ultimatum wordt gesteld. Daarmee blijft resolutie 1441 als volkenrechtelijk legitieme basis voor een militair ingrijpen overeind. En daarom zeg ik met de regering: de vraag is niet zozeer of militair optreden mag, maar of het moet.
Saddam Hoessein heeft van de internationale volkerengemeenschap een laatste kans gekregen. Die heeft hij niet gegrepen, niet wíllen grijpen. Gelet hierop biedt voortzetting of uitbreiding van de inspecties onvoldoende perspectief op het bereiken van de doelstelling van de VN, te weten de daadwerkelijke ontwapening van Irak v.w.b. massavernietigingswapens.

Politieke steun
Het ontbreken van enig alternatief waarvan de gerede verwachting kan bestaan dat het effectief kan zijn, leidt er wat mijn fractie betreft toe dat, zoals ook de regering aangeeft, politieke steun aan een actie van de VS gegeven kan worden. Eventueel gevraagde vormen van host nation support (doorvoer materieel en militairen over Ned. grondgebied) of defensieve steun in bondgenootschappelijk verband, zullen in beginsel eveneens gegeven kunnen worden. Wat ons betreft zal Nederland vanzelfsprekend ook ten volle bereid moeten zijn om na de oorlog mee te werken aan de wederopbouw van Irak.

In het verlengde hiervan kan er geen principieel bezwaar bestaan tegen een eventuele actieve militaire bijdrage van Nederland. Of daartoe ook daadwerkelijk moet worden overgegaan staat voor mijn fractie evenwel nog niet vast. Die vraag dient beoordeeld te worden op het moment dat een verzoek daartoe gedaan zou worden en hangt zeer af van de aard van de te leveren bijdrage en de praktische mogelijkheden die Nederland heeft om daar aan te voldoen.

Ik vraag de M-P waarom hij in zijn verklaring heeft gekozen voor de formulering dat het kabinet niet heeft gekozen voor een actieve, militaire bijdrage, met als argument het draagvlak onder de bevolking. Betekent dit dat het voor de regering uitgesloten is dat Nederland op enig moment desgevraagd een bijdrage levert? Of is daar nog niet toe besloten?

Wij leven vanuit de diepe wetenschap dat alle dingen in Gods hand zijn en er niets buiten Hem om gaat. Dat neemt niet weg dat wij met grote bezorgdheid een oorlog in Irak tegemoet zien: wat zullen de gevolgen zijn voor de regio? Zal Saddam Hoessein terugslaan richting Koeweit, of Israël? Wat zullen de humanitaire gevolgen van deze oorlog zijn, voor de Iraakse bevolking, de vluchtelingenstroom die zich zal aandienen? We denken aan de VS en het VK, die een nog veel zwaardere beslissing hebben genomen, dan wij hier vanmiddag doen, door het besluit de medewerking aan de VN-resoluties gewapenderhand af te dwingen.

Tegelijkertijd hopen wij dat deze oorlog een einde zal betekenen aan het dictatorschap van Saddam Hussein en dat voor de bevolking van Irak een periode van echte vrede zal aanbreken. Niet meer lijdend onder internationale sancties en onder een meedogenloze heerser. Saddam Hoessein heeft vannacht een allerlaatste kans gekregen om de oorlog af te wenden. Hij draagt een zware verantwoordelijkheid.
---