Amnesty International

Persbericht Amsterdam, 19 maart 2003

Russische Federatie
Stop racisme en straf de schuldigen

"Putin heeft gezegd dat iedereen zich hier thuis zou moeten voelen. Dat is natuurlijk fijn, maar wij willen ons veilig voelen, niet thuis."
Petrus Indongo, secretaris generaal van de vereniging van Afrikaanse Studenten aan de universiteit van Moskou

"Rassen-discriminatie is een realiteit voor veel leden van etnische en nationale minderheden in de Russische Federatie" . Met die waarschuwing presenteert Amnesty International het rapport "Dokumenty! Rassendiscriminatie in de Russische Federatie", vlak voor de internationale dag tegen racisme en discriminatie van de Verenigde Naties.

Het rapport geeft talrijke voorbeelden van discriminatie in Rusland. Discriminatie treft in het bijzonder Tsjetsjenen en andere bewoners van de Kaukasus die een 'donker' uiterlijk hebben. Zij worden geconfronteerd met willekeurige identiteitscontroles, huiszoeking, arrestatie en valse beschuldigingen van drugshandel. Roma en joden en daarnaast ook asielzoekers en vluchtelingen zijn slachtoffers van racistische aanvallen en discriminatie. Het rapport vertelt over Tadjieken die door skinheads in elkaar worden geslagen, en die met lege handen staan omdat de politie de zaak niet naar behoren aanpakt. En er wordt ingegaan op de situatie van Meschetische Turken die zich niet kunnen laten registreren. Zij hebben recht op Russisch staatsburgerschap, maar dit wordt hen zonder enige geldige reden geweigerd. Dat leidt vervolgens weer tot schending of inperking van vele andere rechten zoals het recht zich vrijelijk te bewegen.

"Racisme betekent dat de kern van de universele mensenrechten wordt aangetast. Het maakt dat aan sommigen mensen vanwege hun kleur, ras, etnische afkomst of nationaliteit hun fundamentele mensenrechten op systematische wijze worden onthouden. Het recht gevrijwaard te zijn van rassendiscriminatie is een van de fundamentele beginselen van internationaal recht" benadrukte de internationale organisatie. "Wanneer degenen die rassen discriminatie plegen, aanmoedigen of tolereren niet ter verantwoording worden geroepen, zal het probleem verergeren en zal er een klimaat van straffeloosheid ontstaan voor de schuldigen".

Amnesty International brengt dit rapport uit terwijl het VN-Comité voor de eliminatie van rassendiscriminatie zich voorbereidt op het debat over de periodieke rapportage van de Russische regering. De Russische Federatie is partij bij een aantal mensenrechtenverdragen die van belang zijn voor de bestrijding van discriminatie, waaronder het VN Verdrag inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie (International Convention on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination).

Internationale verdragen verplichten de regering van de Russische Federatie te zorgen voor wetgeving om de oorzaken en gevolgen van discriminatie aan te pakken. Maar de Raad van Europa, de Europese Unie, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa, en de Verenigde Naties hebben allen kenbaar gemaakt zich ernstig zorgen te maken over racisme en discriminatie in de Russische Federatie, en hebben aanbevelingen geformuleerd aan de autoriteiten.

Russische niet-gouvernementele organisaties blijven zich inzetten om racisme, discriminatie en intolerantie tegen te gaan. Zij zien zich geconfronteerd met een ingewikkelde problematiek en moeten zeer zorgvuldig, consistent en vasthoudend te werk gaan. "De antidiscriminatie beweging is een nieuw verschijnsel in de Russische samenleving. Maar de beweging groeit en bestaat uit mensenrechtenorganisaties, uit etnische en raciale minderhedengroeperingen, migranten organisaties, anti-facisme bewegingen en groepen vanuit de sociale wetenschap.. Langzaamaan leren deze groeperingen te monitoren, hoe ze strategisch gebruik kunnen maken van juridische procedures, juridische en niet-juridisch lobbywerk op te zetten en bewustwordings campagnes te organiseren. Ook leren zij hoe belangrijk het is om het werk te coördineren en om te komen tot een gemeenschappelijke visie en strategie", aldus Alexander Ossipov van het mensenrechten-centrum 'Memorial'.

Achtergrond:
Het rapport van Amnesty International Dokumenty! Discrimination on grounds of race in the Russian Federation bevat een reeks aanbevelingen aan de Russische autoriteiten en aan de internationale gemeenschap opdat de rechten van alle burgers in het land om gevrijwaard te blijven van discriminatie op basis van hun afkomst of ras beter zullen worden gerespecteerd. Het rapport maakt deel uit van de grote wereldwijde campagne die Amnesty International voert tegen schendingen van mensenrechten in de Russische Federatie. Hierbij wordt in het bijzonder aandacht gevraagd voor de discrepantie tussen de bescherming van de mensenrechten zoals die voortvloeit uit internationaal recht en nationale wetgeving enerzijds, en de realiteit van wijdverspreide schendingen van mensenrechten in een klimaat van straffeloosheid aan de andere kant.

Amnesty International afdeling Nederland