Katholieke Universiteit Nijmegen
Enquête Nederlandse burgemeesters
Groter gewicht burgemeester in politieke krachtenveld
De KU Nijmegen en de Universiteit Utrecht zijn de hofleveranciers voor
burgemeesters. Dit blijkt uit een enquête van KUZIEN (alumniblad KU
Nijmegen) onder alle 489 burgemeesters in Nederland. Nadat de rol van
burgemeester langere tijd is gemarginaliseerd zien eerste burgers van
grotere steden het tij keren. Kwesties als de nasleep van de
vuurwerkramp en meer in het algemeen het vraagstuk van openbare orde
en veiligheid versterken de rol van burgemeester als regisseur.
De KUZIEN-enquête onder 489 (loco- en waarnemend) burgemeesters
leverde 235 reacties op, een respons van 48 procent. Van de
respondenten heeft bijna tweederde een universitaire achtergrond,
terwijl 27 procent aan een HBO studeerde. Voor één burgemeester was
MAVO de hoogst genoten opleiding.
Merendeel juridisch of sociaal-wetenschappelijk opgeleid
De 154 academisch gevormde eerste burgers zijn ongelijk over de
universiteiten verdeeld: 25 studeerden aan de KUN, evenveel als aan de
Universiteit Utrecht. Ook hoog scoort de relatief kleine Universiteit
van Tilburg, als leverancier van 13 burgemeesters. De universiteiten
van Groningen (22), Amsterdam (UvA; 20) en Leiden (18) zijn andere
belangrijke opleidingsplaatsen.
Ongeveer vier van elke tien aan een universiteit opgeleide
burgemeesters heeft een juridische achtergrond, terwijl 16 procent is
opgeleid in een economische en managementstudie. Twee van de tien
genoten een gammastudie, en een van de tien een letterenopleiding,
inclusief geschiedenis. Kijkend naar alle 235 respondenten heeft 30
procent een juridische achtergrond, en is een kwart opgeleid in de
sociaal-wetenschappelijke hoek.
Universiteitsklimaat als inspiratiebron voor keuze
De universitair gevormde burgemeesters dichten hun studie of de stad
waar ze zijn opgeleid een geringe rol toe in de afweging om voor het
burgemeestersambt te kiezen. De in Nijmegen opgeleide burgemeesters
noemen hun studie(stad) wél vaak, meestal wijzend op hun studietijd
eind jaren 60, begin jaren 70: enkelen onder de 25 in Nijmegen
opgeleide burgemeesters wijzen op de ´levendige democratisering´ en de
´gepolitiseerde omstandigheden´, als belangrijke inspiratiebron voor
hun keuze voor hun huidige ambt.
Burgemeesters in de voorhoede
KUZIEN sprak met de in Nijmegen opgeleide burgemeesters van de
(middel)grote steden, onder wie Ton Rombouts van Den Bosch en de
eerste burger van Enschede Jan Mans, die begin jaren 60 in Nijmegen
sociologie studeerde. De rellen in de Graafse Wijk bij de een en de
nasleep van de vuurwerkramp bij de ander, hebben hun rol in het
gemeentebestuur veranderd, zeggen zij. Ton Rombouts zegt: "In het
verleden werd de functie klein gehouden, gemarginaliseerd, maar nu
staan we in het brandpunt van de belangstelling." Jan Mans wijst erop
dat hij dankzij de gewichtige vraagstukken rondom openbare orde en
veiligheid in het college van B&W vaker door zijn wethouders naar
voren wordt geschoven. "Die redeneren: we hebben hier een zeer
problematisch dossier, en daar kunnen we maar het beste zo iemand
bijhalen met lange bestuurlijke ervaring." Alle vier de door KUZIEN
benaderde ´grote´ burgemeesters noemen hun ´mooiste hondenbaan van
Nederland´ een steeds leuker ambt om uit te oefenen.
´Besturen in het Brandpunt van de samenleving´, burgemeesters aan het
woord in KUZIEN, Alumniblad van de KU Nijmegen, uitg. maart 2003.
20-3-2003
* Artikel KUZIEN