Cito

Conferentie `Examens van morgen'
Citogroep neemt initiatief voor vernieuwing examens

`Bij de Citogroep vinden we het noodzakelijk om over veranderingen in examens te discussiëren. Tot nu toe hebben we dat alleen een beetje voor onszelf gehouden en in een beperkte kring. Er is echter het nodige veranderd. We hebben deuren en ramen opgegooid. We nemen graag het initiatief als het om innovatie van onze diensten gaat. Niet langer defensief, maar juist initiërend, opiniërend en anticiperend. Tenslotte maken we al die verschillende examens niet om onszelf bezig te houden, maar omdat examens een belangrijk doel dienen. Veranderingen in de maatschappij leiden tot veranderingen van die doelen. En omdat wij graag midden in de samenleving staan en onze maatschappelijke verantwoordelijkheid willen nemen, willen we graag samen de direct betrokkenen, het onderwijs, nadenken over de toekomst van de centrale examens.'

Dat zei drs. Marten Roorda, algemeen directeur van de Citogroep, in zijn openingswoord voor de conferentie `Examens van morgen', die op 31 maart in het Beatrixgebouw in Utrecht werd gehouden. Aan deze conferentie namen ruim 600 onderwijsmensen en bij examens betrokkenen deel. Zij waren afkomstig uit het vmbo, havo en vwo. Na Marten Roorda voerden ook prof. dr. Fons van Wieringen, voorzitter van de Onderwijsraad, drs. Jan Bouwsma, voorzitter van de Cevo (Centrale examencommissie vaststelling opgaven) en drs. Jan Wiegers, directeur unit Voortgezet onderwijs van de Citogroep het woord. De conferentie werd afgesloten met een paneldiscussie. In het panel zaten, naast Jan Wiegers, demissionair minister Van der Hoeven, AOb-voorzitter Dresscher, de voorzitter van het college van bestuur van de Hogeschool Utrecht De Greef, VVO-voorzitter Hettema en bestuurslid VSNU Sminia.

De in Arnhem gevestigde Citogroep ontwikkelt in opdracht van de Cevo de centrale examens in het voortgezet onderwijs. De Citogroep levert ook producten en diensten op het gebied van toetsing en evaluatie aan primair, voortgezet en beroepsonderwijs, aan het hoger onderwijs en aan binnen- en buitenlandse overheden en bedrijven. Aanleiding voor de Citogroep om de conferentie te houden was het rapport van de Onderwijsraad over de examens: `Examinering in ontwikkeling' uit november 2002.

Veranderingen
Veranderingen in de maatschappij leiden tot veranderingen in het onderwijs en dus tot veranderingen in examens. Dat was, kort samengevat, de inhoud van de conferentie. In vele workshops kwam dit thema aan de orde. `Kunnen leerlingen straks zelf kiezen wanneer en hoe ze examen doen? Welke rol spelen examens bij kwaliteitszorg? Welke mogelijkheden bieden computers? Hoe kunnen examens aansluiten bij reële situaties in de toekomstige werkkring van leerlingen? Hoe kunnen praktijk en theorie in examens worden geïntegreerd? Hoe maak je examens voor basisberoepsgerichte leerlingen die recht doen aan deze leerlingen? Hoe omvangrijk moet een centraal examen zijn?' Dat waren enkele van de thema's die aan de orde kwamen.

Klachten
Tijdens de conferentie besteedde drs. Jan Wiegers van de Citogroep aandacht aan de analyse van de klachten die het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) in 2002 ontving. Zo'n 68.000 klachten scoorde het LAKS tijdens die examens.
Uit die analyse blijkt dat een kleine 60 procent van de klachten ging over de moeilijkheid van de examens, 27 procent over de lengte en een kleine 30 procent over onduidelijkheden. Vwo-ers klagen het meest (47%), daarna havo (44%) en vmbo slechts 9%. Kandidaten gaven overigens nauwelijks toelichting op hun mening over de examens. Dat was wel gevraagd. Ze volstonden vaak met een nadere aanduiding zoals `Dit waardeloze examen was idioot moeilijk'. Hoewel de klachtenlijn een goede rol vervult, blijkt uit het aantal en de inhoud van de klachten niet dat de kwaliteit van de examens achteruit gaat. Uit de analyses van LAKS-klachten blijkt verder dat het klachtenbestand vervuild werd met klachten over niet bestaande examens, dubbeltellingen en het indienen van een klacht bij het ene examen die bedoeld was voor een ander. Om met de klachten wat te kunnen doen beveelt de Citogroep aan om het klachtenformulier te verbeteren. Ook moeten klagers preciezer aan geven wat hun klacht is.