HOGESCHOOL VAN UTRECHT
Lesgeven in de Multiculturele school
Op donderdag 3 april 2003 geeft mw. dr. Maaike Hajer, lector 'Lesgeven
in de Multiculturele School', een openbare les onder de titel
KLEURRIJKE GESPREKKEN - INTERACTIE IN EEN MULTICULTURELE SCHOOL. De
openbare les zal van 15.00 tot 16.30 uur plaatsvinden op het Niels
Stensen College te Utrecht. Maaike Hajer zal in haar openbare les
ingaan op de noodzaak en de mogelijkheid om verschraling in didactiek
en interactie in de multiculturele klassen met behulp van taalgericht
vakonderwijs tegen te gaan. De belangrijke vraag is waarom leraren er
niet toe komen de leerlingen actiever te betrekken, ondanks vele
vernieuwingspogingen vanuit landelijk en lokaal beleid.
Zwarte en witte scholen vormen een belangrijk thema in het debat over onderwijs in de multiculturele samenleving. De kwaliteit van het onderwijs krijgt daarbij onvoldoende aandacht, terwijl docenten juist daar dagelijks hun bijdrage aan kunnen leveren. Die kwaliteit is gebaat bij interactief onderwijs, met kleurrijke gesprekken waarin leerlingen zelf inhoudelijke inbreng kunnen leveren, hun taal ontwikkelen en daardoor tegelijk zich de vakleerstof eigen maken.
Verschillende wetenschappelijke disciplines leveren een onderbouwing
van dergelijk interactief onderwijs, zoals tweede-taaldidactiek en
socioconstructivisme, dat bijvoorbeeld in modern reken- en
wiskundeonderwijs al is geïntegreerd. In de praktijk blijkt echter
juist een verschraling in didactiek en interactie te ontstaan in
multiculturele klassen. In basisonderwijs, voortgezet onderwijs en BVE
geven docenten in hoge mate frontaal, klassikaal les, terwijl
leerlingen nauwelijks tot praten en schrijven worden aangezet. Voor
hun schoolresultaten is dat een negatieve ontwikkeling die de kans op
uitval vergroot. De belangstelling van scholen voor 'taalgericht
vakonderwijs' om kwaliteit hoog te houden is weliswaar groot, maar het
ervan realiseren blijkt lastig. Het is daarom intrigerend waarom
leraren er niet toe komen de leerlingen actiever te betrekken, ondanks
vele vernieuwingspogingen vanuit landelijk en lokaal beleid.
De komende vier jaren zal het lectoraat van de Hogeschool van Utrecht
met een groep onderzoekers deze vraag proberen te beantwoorden. Maaike
Hajer oppert drie factoren die interactief werken met kleurrijke
gesprekken beïnvloeden en waaraan in opleiding en nascholing gewerkt
kan worden. De eerste betreft de vaardigheid van docenten om
interactie door didactische werkvormen en taakconstructie uit te
lokken in klassikale gesprekken, groepsopdrachten en individuele
docent-leerlingcontacten. Leerkrachtverwachtingen zijn een tweede
factor: bij lage verwachtingen van capaciteiten van kinderen vragen
docenten van deze kinderen minder inbreng, geven ze minder
genuanceerde en leerzame feedback en beperken ze zo de leermomenten.
Ten derde is het observeren van taalvaardigheid een kunst apart die
niet elke vakdocent in huis heeft, waardoor het geven van
noodzakelijke feedback niet uit de verf komt.
Het werk van Hajer en haar onderzoeksgroep sluit aan bij
onderwijskundig onderzoek naar het denken van docenten. De
deelonderzoeken in verschillende schooltypen koppelen observaties en
opnames van klasseninteractie aan interviews met docenten over de
zojuist gegeven les. Op die manier wordt achterhaald wat docenten tot
beslissingen in hun lessen brengt. Binnen opleidings- en
professionaliseringstrajecten wordt gezocht naar de ontwikkeling van
interactiegedrag in de klas en het denken van docenten over die
interactie. De uitkomsten van het onderzoek worden verwerkt in de
programma's van de Pabo, de opleiding voor VO en BVE-docenten en voor
het speciaal onderwijs. Scholen worden actief betrokken bij de
deelonderzoeken.
Openbare Les
Datum: donderdag 3 april 2003
Plaats: Niels Stensen College, Amerikalaan 17, Utrecht
Programma:
14.45 - 15.15 uur: ontvangst op Niels Stensen College
15.15 - 15.20 uur: welkomswoord door drs. Jan Brandsma, Algemeen
directeur Faculteit Educatieve Opleidingen HvU
15.20 - 15.30 uur: Inleiding door drs. Krishna Autar
15.30 uur - 16.15 uur: Openbare les door mw. dr. Maaike Hajer
16.15 - 16.25 uur: Voorstellen Kenniskring van het Lectoraat
16.25 - 16.30 uur: slotwoord door drs. M.A. Otten, afdelingsdirecteur
Archimedeslerarenopleiding
16.30 - 17.30 uur: receptie
Nadere informatie:
1. Op de openbare les is een persmap te verkrijgen.
2. De persmap wordt ook op aanvraag opgestuurd.
3. De volledige tekst van de lezing is na afloop op te vragen bij
lectoraatmcs@feo.hvu.nl .
Lectoraat 'Lesgeven in de Multiculturele School'
Lector Mw. dr. Maaike Hajer
Faculteit Educatieve Opleidingen, Hogeschool van Utrecht
Postadres: PB 14007, 3508 SB Utrecht
Bezoekadres: Archimedeslaan 16, 3584 BA Utrecht,
tel:030 2547 148 e-mail: lectoraatmcs@feo.hvu.nl, fax: 030 2517 851;
website: www.feo.hvu.nl/lectoraat/
31 mrt 03 12:58