Gemeente Utrecht

BELEID TEN OPZICHTE VAN VERSLAAFDE DAKLOZEN OP DE GOEDE WEG

Maatregelen van de gemeente Utrecht ten opzichte van verslaafde daklozen hebben positieve effecten op hun leefomstandigheden èn op het voorkomen van overlast die zij veroorzaken. Een lange adem blijft echter noodzakelijk om blijvende resultaten te boeken. Deze conclusies trekt de gemeente uit de resultaten van drie onderzoeken naar de effecten van de sluiting van 'de tunnel' en de opening van het eerste hostel.

De gebruiksruimten hebben positieve effecten op de gezondheid en op het welzijn van de harddrugverslaafden die eerst gebruikten in de 'tunnel' onder Hoog Catharijne. De sluiting van de 'tunnel' heeft er ook toe geleid dat er op andere plaatsen concentraties van verslaafden ontstaan. De nieuwe gebruiksruimten hebben niet de gevreesde aanzuigende werking gehad. De gezondheid en het welzijn van de bewoners van het eerste 'hostel' (24-uurs woonvoorziening) voor verslaafde daklozen is verbeterd en hun drugsgebruik neemt af. De komst van het hostel heeft geen negatieve invloed gehad op de veiligheid en leefbaarheid van de omgeving. Het begrip voor de verslaafden bij omwonenden is toegenomen. Dit zijn in het kort de belangrijkste onderzoeksresultaten.

Verbeteren leefsituatie en verminderen overlast
Het beleid van de gemeente Utrecht ten opzichte van verslaafde daklozen richt zich op twee samenhangende doelstellingen: verbetering van de situatie van de verslaafden en het verminderen van overlast die zij veroorzaken. Hiervoor wordt een keten van opvang- en zorgvoorzieningen ontwikkeld, waaronder gebruiksruimten, woonvoorzieningen en gecontroleerde verstrekking van heroïne. In september 2001 is de Stationsdwarsstraat ('de tunnel') gesloten. Tegelijkertijd krijgt de stad een aantal voorzieningen voor verslaafde daklozen: drie gebruiksruimtes en negen woonvoorzieningen, waarvan twee tijdelijke. De eerste 24-uurs woonvoorziening, De Hoek op de Sartreweg, opende december 2001 haar deuren. De gemeente doet onderzoek naar de effecten van deze maatregelen, van drie onderzoeken zijn nu de resultaten gepubliceerd.

1. 'Na de Tunnelsluiting' (onderzoek IVO)
Het Instituut Voor Onderzoek naar leefwijzen en verslaving (IVO) deed onderzoek naar de eerste effecten (eerste half jaar) van de sluiting van de tunnel en de opening van gebruiksruimten. Door de sluiting wordt de harddrugsproblematiek zichtbaarder op straat, gebruikers zochten andere ontmoetingsplaatsen. De gebruiksruimten hebben een positief effect op de gezondheid en het welzijn van de gebruikers, ook zijn zij een ingang voor de hulpverlening. De voorzieningen hadden geen aanzuigende werking.

Wethouder Spekman van Verslavingszorg staat nog steeds achter de sluiting: de situatie in de tunnel was onmenselijk en onaanvaardbaar en bracht meer en meer overlast met zich mee.

Uit het rapport blijkt de noodzaak van een lange adem en een duidelijk lange termijnbeleid. Het Utrechtse verslavingsbeleid is hierop gebaseerd. Tegelijkertijd wordt op korte termijn gereageerd op ongewenste effecten, bijvoorbeeld met gerichte politieacties op het bestrijden van overlast, maar ook door het beschikbaarstellen van meer pasjes voor de gebruiksruimten.

2. 'Leefbaarheid en Veiligheid in beheergebied Sartreweg' (onderzoek Seinpost) Bureau Seinpost heeft effecten gemeten op de leefbaarheid en veiligheid in de omgeving van de opening van hostel De Hoek. De komst van het hostel heeft in het eerste half jaar geen invloed gehad op de beleving van veiligheid van omwonenden. Er zijn echter meer ontwikkelingen in de omgeving: omwonenden zijn zich wel minder veilig gaan voelen, maar dat staat los van de komst van het hostel, zo concludeert het onderzoeksbureau.

De beheergroep Sartreweg onderschrijft deze conclusie, wel vinden zij dat blijvend toezicht van politie, wijkbureau en beheergroep wenselijk is. Er is bij omwonenden een positiever beeld over de doelgroep ontstaan.

Wethouder Spekman constateert verheugd dat het hostel geen negatieve effecten op leefbaarheid en veiligheid heeft en dat afspraken tussen betrokken partijen, waaronder de beheergroep, bijdragen aan een goed beheerbare omgeving.

3. 'Tussenrapportage evaluatieonderzoek De Hoek' (Onderzoek GG&GD/ZON) De GG&GD gaat de effecten op bewoners van de eerste drie nieuwe 24-uurs voorzieningen evalueren. Het onderzoek wordt gesubsidieerd door Zorg Onderzoek Nederland (ZON). De eerste tussenrapportage is het resultaat van interviews met bewoners vlak na het moment dat zij gingen wonen in De Hoek. De eerste effecten van het wonen in de Hoek wijzen op een verbetering van de leefsituatie: meer privacy en veiligheid, minder op straat hangen, en bijna geen drugsgebruik meer op straat. Het gaat om niet meer dan een eerste indruk. Die stemt echter wel hoopvol over de bijdrage die de woonvoorziening levert aan het verbeteren van de leefomstandigheden van de verslaafden en het voorkomen van overlast voor anderen.

Noot voor de media:
De rapporten zijn op aanvraag verkrijgbaar via telefoonnummer: 030 286 11 32.

Bijgevoegd als bijlage de commissiebrief.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Nicoline Bos, Bestuurscommunicatie, telefoon 030 286 11 38.

3 april 2003.