Het Nationaal Archief
Archieven Marine Inlichtingendienst openbaar
Den haag, 2 april 2003
Symposium 'Inlichtingen uit de Oost, perscensuur en Nieuw-Guinea
9 april 14.00-16.30 uur, Nationaal Archief Den Haag
Bijna had Nederland in 1962 oorlog gevoerd met Indonesië om de laatste kolonie Nieuw-Guinea. Dat het toch niet tot een grootschalig militair conflict is gekomen, is mede te danken aan het werk van de Marine Inlichtingendienst (MARID). Naar nu blijkt uit de vrijgekomen inlichtingenrapporten, interceptieberichten, kaarten en foto's van de militaire inlichtingendienst, was de Nederlandse regering uitstekend op de hoogte van de (oorlogs) plannen van de Indonesiërs. Vanaf donderdag 10 april a.s. kan iedereen de MARID-archieven (35 meter verzameld van 1945 tot en met 1963) bekijken bij het Nationaal Archief in Den Haag. Het is de eerste keer dat een militaire inlichtingendienst zijn archief grotendeels openbaar maakt.
Inlichtingen uit de Oost en archief
Het Nationaal Archief viert de overdracht van het archief met een
symposium over de Marine Inlichtingendienst in Nieuw-Guinea getiteld
'Inlichtingen uit de Oost en archief'. Als bijzondere gasten zullen
hierbij aanwezig zijn de toenmalig Staatssecretaris van Marine en
latere premier De Jong en de toenmalig Minister van Binnenlandse Zaken
en belast met Nieuw-Guinea, Toxopeus.
Infiltranten, geheime codes en verdachte organisaties
De Koninklijke Marine bewaakt vanaf april 1954 de territoriale
veiligheid van Nieuw-Guinea, de enig overgebleven kolonie van
Nederland in de Oost. Omdat zowel Nederland als de nieuwe republiek
Indonesië het gebied claimen, loopt de spanning tussen beide hoog op
in de jaren '50 en '60. De militaire inlichtingendienst krijgt de taak
om de regering te informeren over Indonesische vijandelijkheden. De
archieven van de MARID verschaffen ons nu inzicht in de wijze waarop
de dienst aan zijn informatie kwam: door infiltranten te ronselen en
in te zetten, berichten te decoderen en de nieuwsbronnen te
analyseren. Naar nu blijkt legt de inlichtingendienst ook dossiers aan
van 'verdachte' personen en organisaties en houdt zij de berichtgeving
van de Nederlandse journalisten in Nieuw-Guinea in de gaten.
De Marine Inlichtingendienst stopt met zijn werkzaamheden als
uiteindelijk op 1 mei 1963 het eiland wordt overgedragen aan
Indonesië.
Programma symposium op 9 april in het Nationaal Archief
Prins Willem Alexanderhof 20 in Den Haag
14.00-14.25 Nederland en Nieuw-Guinea, 1950-1962 door dr. P.J.
Drooglever, senior onderzoeker bij het Instituut voor Nederlandse
Geschiedenis
14.25-14.45 De MARID in Nieuw-Guinea door C.J. van Westenbrugge KtZ
b.d., voormalig stafofficier inlichtingen van de MARID in Nieuw-Guinea
14.45-14.50 Beeld en geluid
14.50-15.05 Pauze
15.05-15.25 De Werkgroep Onderzoek Archieven van de Inlichtingen- en
Veiligheidsdiensten door drs. G. Valk, voorzitter van deze Werkgroep
15.25-15.40 De bewerking van het archief van de MARID door Aike van der Ploeg, inventarisator bij de Centrale Archief Selectiedienst
15.40-15.45 Beeld en geluid
15.45-16.30 De pers en Nieuw-Guinea: censuur, mogelijkheden en
beperkingen
Forumdiscussie m.m.v. onder andere Ed van Westerloo, Aad Nuis, Han
Mulder, Kees Sorgdrager en John Jansen van Galen
16.30-16.35 Tekening akte van overdracht door dr. Maarten van Boven
en generaal-majoor B. Dedden, directeur Militaire Inlichtingen- en
Veiligheidsdienst
16.35-16.40 Afsluiting door dr. Maarten van Boven
Aansluitend borrel
17.30 Einde symposium
Aanmelden en informatie
Omdat er slechts een beperkt aantal stoelen beschikbaar is, raden wij
u aan om u aan te melden. Dit kunt u doen bij mw. S. Barbier van de
afdeling communicatie van het Nationaal Archief. Dit is ook de
contactpersoon wanneer u voor 9 april inzage wenst in de
MARID-archieven. Wanneer u vanaf 10 april onderzoek wilt doen kunt u
in de studiezaal de inventaris met nummer 2.01.39 raadplegen.
Contact
E-mail: suzanne.barbier@nationaalarchief.nl
Telefoon: 070 331 54 55.