Het Nationaal Archief


Archieven Marine Inlichtingendienst openbaar
Den haag, 2 april 2003
Symposium 'Inlichtingen uit de Oost, perscensuur en Nieuw-Guinea

9 april 14.00-16.30 uur, Nationaal Archief Den Haag

Bijna had Nederland in 1962 oorlog gevoerd met Indonesië om de laatste kolonie Nieuw-Guinea. Dat het toch niet tot een grootschalig militair conflict is gekomen, is mede te danken aan het werk van de Marine Inlichtingendienst (MARID). Naar nu blijkt uit de vrijgekomen inlichtingenrapporten, interceptieberichten, kaarten en foto's van de militaire inlichtingendienst, was de Nederlandse regering uitstekend op de hoogte van de (oorlogs) plannen van de Indonesiërs. Vanaf donderdag 10 april a.s. kan iedereen de MARID-archieven (35 meter verzameld van 1945 tot en met 1963) bekijken bij het Nationaal Archief in Den Haag. Het is de eerste keer dat een militaire inlichtingendienst zijn archief grotendeels openbaar maakt.

Inlichtingen uit de Oost en archief
Het Nationaal Archief viert de overdracht van het archief met een symposium over de Marine Inlichtingendienst in Nieuw-Guinea getiteld 'Inlichtingen uit de Oost en archief'. Als bijzondere gasten zullen hierbij aanwezig zijn de toenmalig Staatssecretaris van Marine en latere premier De Jong en de toenmalig Minister van Binnenlandse Zaken en belast met Nieuw-Guinea, Toxopeus.

Infiltranten, geheime codes en verdachte organisaties De Koninklijke Marine bewaakt vanaf april 1954 de territoriale veiligheid van Nieuw-Guinea, de enig overgebleven kolonie van Nederland in de Oost. Omdat zowel Nederland als de nieuwe republiek Indonesië het gebied claimen, loopt de spanning tussen beide hoog op in de jaren '50 en '60. De militaire inlichtingendienst krijgt de taak om de regering te informeren over Indonesische vijandelijkheden. De archieven van de MARID verschaffen ons nu inzicht in de wijze waarop de dienst aan zijn informatie kwam: door infiltranten te ronselen en in te zetten, berichten te decoderen en de nieuwsbronnen te analyseren. Naar nu blijkt legt de inlichtingendienst ook dossiers aan van 'verdachte' personen en organisaties en houdt zij de berichtgeving van de Nederlandse journalisten in Nieuw-Guinea in de gaten. De Marine Inlichtingendienst stopt met zijn werkzaamheden als uiteindelijk op 1 mei 1963 het eiland wordt overgedragen aan Indonesië.

Programma symposium op 9 april in het Nationaal Archief Prins Willem Alexanderhof 20 in Den Haag

14.00-14.25 Nederland en Nieuw-Guinea, 1950-1962 door dr. P.J. Drooglever, senior onderzoeker bij het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis

14.25-14.45 De MARID in Nieuw-Guinea door C.J. van Westenbrugge KtZ b.d., voormalig stafofficier inlichtingen van de MARID in Nieuw-Guinea

14.45-14.50 Beeld en geluid

14.50-15.05 Pauze

15.05-15.25 De Werkgroep Onderzoek Archieven van de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten door drs. G. Valk, voorzitter van deze Werkgroep

15.25-15.40 De bewerking van het archief van de MARID door Aike van der Ploeg, inventarisator bij de Centrale Archief Selectiedienst

15.40-15.45 Beeld en geluid

15.45-16.30 De pers en Nieuw-Guinea: censuur, mogelijkheden en beperkingen
Forumdiscussie m.m.v. onder andere Ed van Westerloo, Aad Nuis, Han Mulder, Kees Sorgdrager en John Jansen van Galen

16.30-16.35 Tekening akte van overdracht door dr. Maarten van Boven en generaal-majoor B. Dedden, directeur Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst

16.35-16.40 Afsluiting door dr. Maarten van Boven

Aansluitend borrel

17.30 Einde symposium

Aanmelden en informatie
Omdat er slechts een beperkt aantal stoelen beschikbaar is, raden wij u aan om u aan te melden. Dit kunt u doen bij mw. S. Barbier van de afdeling communicatie van het Nationaal Archief. Dit is ook de contactpersoon wanneer u voor 9 april inzage wenst in de MARID-archieven. Wanneer u vanaf 10 april onderzoek wilt doen kunt u in de studiezaal de inventaris met nummer 2.01.39 raadplegen.

Contact
E-mail: suzanne.barbier@nationaalarchief.nl
Telefoon: 070 331 54 55.