Centraal Planbureau
CENTRAAL PLANBUREAU
Onderwerp: persbericht
Nummer: 13
Datum: 10 april 2003
Inlichtingen bij Jacqueline Timmerhuis (tel: +31-70-3383477), Dick
Morks (tel: +31-70-3383410), of bij Herman Stolwijk (tel:
+31-70-3383330)
Uiteenlopende belangen van ontwikkelingslanden bij afschaffen landbouwsteun
rijke landen
De integratie van ontwikkelingslanden in de wereldeconomie is een
belangrijke lange-termijn-voorwaarde voor armoedevermindering.
Westerse landen kunnen hier een bijdrage aan leveren door hun markten
open te stellen voor landbouwproducten uit ontwikkelingslanden en door
een einde te maken aan het subsidiëren van de uitvoer. De belangen van
ontwikkelingslanden bij liberalisering van het landbouwbeleid lopen
echter sterk uiteen.
Dit concludeert het Centraal Planbureau (CPB) in het Speciale
onderwerp Incoherent landbouwbeleid: gevolgen voor ontwikkelingslanden
in het vandaag verschenen Centraal Economisch Plan 2003.
Het afschaffen van landbouwsteun door westerse landen zal zorgen voor
lagere prijzen voor de boeren in deze landen. Als reactie hierop zal
de totale landbouwproductie in de rijke landen afnemen, wat weer leidt
tot hogere prijzen op de wereldmarkt. Ontwikkelingslanden kunnen
profiteren van de verbeterde markttoegang en de hogere prijzen op de
wereldmarkt. Modelschattingen van het totale jaarlijkse
welvaartsvoordeel voor ontwikkelingslanden variëren van 3 tot 99
miljard dollar, ofwel van 0,14% tot 1,56% van het inkomen van deze
landen.
De belangen van verschillende groepen ontwikkelingslanden bij
liberalisatie van het landbouwbeleid van de rijke landen lopen evenwel
sterk uiteen. Exporteurs van landbouwproducten als graan, groente,
rundvlees en suiker, die nu moeten concurreren met de beschermde
producten in de westerse landen zullen hiervan het meest profiteren.
Dit zijn dikwijls de iets rijkere ontwikkelingslanden bijvoorbeeld
Brazilië, Argentinië, Thailand en Maleisië. Veel van de armste
ontwikkelingslanden zijn daarentegen netto-voedselimporteurs met
weinig agrarische productiecapaciteit of met weinig mogelijkheden om
op korte termijn een concurrerende landbouw op te bouwen. Zij zullen
door de hogere prijzen op de wereldmarkt meer moeten betalen voor hun
import. Zo waren 44 van de 47 landen van Afrika beneden de Sahel in de
jaren negentig netto importeurs van graan; de uitzonderingen zijn
Zuid-Afrika, Zimbabwe en Oeganda. Bij een stijging van de
wereldmarktprijzen gaat het snel om grote bedragen. In totaal
importeerden de ontwikkelingslanden in de afgelopen jaren gemiddeld
zo'n 160 miljoen ton graan. Bij een stijging van de wereldmarktprijs
met slechts 1 dollarcent per kilogram, stijgt hun invoerrekening dus
met 1,6 miljard dollar.
Ook voor de 77 ACS-landen, voormalige koloniën in Afrika, het
Caraïbisch gebied en de Stille Zuidzee, zal het verdwijnen van het
protectionisme nadelen opleveren. Aan deze landen zijn speciale
handelsvoordelen bij export naar de EU toegekend. Afbraak van
landbouwsteun zal voor hen niet alleen betekenen dat ze lagere prijzen
voor dit deel van hun productie zullen krijgen, maar ook dat ze
concurrentie zullen ondervinden van niet-ACS-landen die soms goedkoper
produceren. Het effect van liberalisatie op een vierde groep
ontwikkelingslanden die voornamelijk tropische producten als bananen,
koffie, thee en cacao exporteren, zal gemiddeld genomen niet groot
zijn. Zij komen immers in het algemeen lage tarieven tegen bij uitvoer
van hun onbewerkte producten die niet concurrerend zijn met producten
van westerse producenten. Hun grootste liberalisatiewinst zit bij het
afbreken van invoertarieven op bewerkte producten; dan kunnen zij de
eerste bewerkingsfase naar zich toe trekken in plaats van alleen
onbewerkte producten te exporteren. Het valt te overwegen om bij
afbraak van de landbouwsteun te zoeken naar een vorm van compensatie
voor de verliezers onder de armste ontwikkelingslanden.
Het afschaffen van de landbouwsteun levert een bescheiden bijdrage aan de economische ontwikkeling van de ontwikkelingslanden. Om op een pad van snelle en duurzame groei te komen, zijn voor de meeste landen andere zaken echter belangrijker, zoals vermindering van corruptie en verbetering van de kwaliteit van het economisch beleid.
Het Centraal Economisch Plan 2003, ISBN 90-1209-821-1, is vanaf heden
verkrijgbaar bij:
Sdu Servicecentrum Uitgeverijen
Postbus 20014
2500 EA Den Haag
Telefoon: 070-3789880
Telefax: 070-3789783
De prijs is 31 euro.
De volledige publicatie is (gratis) beschikbaar als PDF-file op de
website van het Centraal Planbureau.
| Top | Home | Search | Sitemap |