Centraal Planbureau

CENTRAAL PLANBUREAU

Onderwerp: persbericht
Nummer: 13
Datum: 10 april 2003
Inlichtingen bij Jacqueline Timmerhuis (tel: +31-70-3383477), Dick Morks (tel: +31-70-3383410), of bij Herman Stolwijk (tel: +31-70-3383330)

Uiteenlopende belangen van ontwikkelingslanden bij afschaffen landbouwsteun rijke landen

De integratie van ontwikkelingslanden in de wereldeconomie is een belangrijke lange-termijn-voorwaarde voor armoedevermindering. Westerse landen kunnen hier een bijdrage aan leveren door hun markten open te stellen voor landbouwproducten uit ontwikkelingslanden en door een einde te maken aan het subsidiëren van de uitvoer. De belangen van ontwikkelingslanden bij liberalisering van het landbouwbeleid lopen echter sterk uiteen.

Dit concludeert het Centraal Planbureau (CPB) in het Speciale onderwerp Incoherent landbouwbeleid: gevolgen voor ontwikkelingslanden in het vandaag verschenen Centraal Economisch Plan 2003.

Het afschaffen van landbouwsteun door westerse landen zal zorgen voor lagere prijzen voor de boeren in deze landen. Als reactie hierop zal de totale landbouwproductie in de rijke landen afnemen, wat weer leidt tot hogere prijzen op de wereldmarkt. Ontwikkelingslanden kunnen profiteren van de verbeterde markttoegang en de hogere prijzen op de wereldmarkt. Modelschattingen van het totale jaarlijkse welvaartsvoordeel voor ontwikkelingslanden variëren van 3 tot 99 miljard dollar, ofwel van 0,14% tot 1,56% van het inkomen van deze landen.

De belangen van verschillende groepen ontwikkelingslanden bij liberalisatie van het landbouwbeleid van de rijke landen lopen evenwel sterk uiteen. Exporteurs van landbouwproducten als graan, groente, rundvlees en suiker, die nu moeten concurreren met de beschermde producten in de westerse landen zullen hiervan het meest profiteren. Dit zijn dikwijls de iets rijkere ontwikkelingslanden bijvoorbeeld Brazilië, Argentinië, Thailand en Maleisië. Veel van de armste ontwikkelingslanden zijn daarentegen netto-voedselimporteurs met weinig agrarische productiecapaciteit of met weinig mogelijkheden om op korte termijn een concurrerende landbouw op te bouwen. Zij zullen door de hogere prijzen op de wereldmarkt meer moeten betalen voor hun import. Zo waren 44 van de 47 landen van Afrika beneden de Sahel in de jaren negentig netto importeurs van graan; de uitzonderingen zijn Zuid-Afrika, Zimbabwe en Oeganda. Bij een stijging van de wereldmarktprijzen gaat het snel om grote bedragen. In totaal importeerden de ontwikkelingslanden in de afgelopen jaren gemiddeld zo'n 160 miljoen ton graan. Bij een stijging van de wereldmarktprijs met slechts 1 dollarcent per kilogram, stijgt hun invoerrekening dus met 1,6 miljard dollar.

Ook voor de 77 ACS-landen, voormalige koloniën in Afrika, het Caraïbisch gebied en de Stille Zuidzee, zal het verdwijnen van het protectionisme nadelen opleveren. Aan deze landen zijn speciale handelsvoordelen bij export naar de EU toegekend. Afbraak van landbouwsteun zal voor hen niet alleen betekenen dat ze lagere prijzen voor dit deel van hun productie zullen krijgen, maar ook dat ze concurrentie zullen ondervinden van niet-ACS-landen die soms goedkoper produceren. Het effect van liberalisatie op een vierde groep ontwikkelingslanden die voornamelijk tropische producten als bananen, koffie, thee en cacao exporteren, zal gemiddeld genomen niet groot zijn. Zij komen immers in het algemeen lage tarieven tegen bij uitvoer van hun onbewerkte producten die niet concurrerend zijn met producten van westerse producenten. Hun grootste liberalisatiewinst zit bij het afbreken van invoertarieven op bewerkte producten; dan kunnen zij de eerste bewerkingsfase naar zich toe trekken in plaats van alleen onbewerkte producten te exporteren. Het valt te overwegen om bij afbraak van de landbouwsteun te zoeken naar een vorm van compensatie voor de verliezers onder de armste ontwikkelingslanden.

Het afschaffen van de landbouwsteun levert een bescheiden bijdrage aan de economische ontwikkeling van de ontwikkelingslanden. Om op een pad van snelle en duurzame groei te komen, zijn voor de meeste landen andere zaken echter belangrijker, zoals vermindering van corruptie en verbetering van de kwaliteit van het economisch beleid.

Het Centraal Economisch Plan 2003, ISBN 90-1209-821-1, is vanaf heden verkrijgbaar bij:

Sdu Servicecentrum Uitgeverijen
Postbus 20014
2500 EA Den Haag
Telefoon: 070-3789880
Telefax: 070-3789783

De prijs is 31 euro.

De volledige publicatie is (gratis) beschikbaar als PDF-file op de website van het Centraal Planbureau.

| Top | Home | Search | Sitemap |