Amnesty International

Home > Actueel > Persberichten > De doodstraf in 2002 : 1526 mensen geëxecuteerd in 31 landen

Persbericht Amsterdam, 11 april 2003

Wereld
De doodstraf in 2002 : 1526 mensen geëxecuteerd in 31 landen

Jay Wesley Neill werd op 12 december 2002 in de staat Oklahoma in de Verenigde Staten ter dood gebracht. Neil was in 1984 wegens homosexualiteit uit het leger ontslagen.Een paar maanden daarna pleegde hij, 19 jaar oud, samen met een vriend een bankoverval waarbij drie beambten werden vermoord. Bij zijn proces uitte hij zijn spijt, en vroeg daarnaast aandacht voor het feit dat hij als kind door zijn vader en stiefvader was mishandeld en misbruikt. De openbare aanklager vertelde de jury:´Laat mij u een paar dingen noemen om u hier de ware persoon te leren kennen. Deze man is homosexueel. Negeer Jay Neill. U besluit over leven en dood van een persoon die een gezworen homoseksueel is." Met twee tegen drie stemmen concludeerden de rechters tot een doodvonnis. Een van hen was het niet met het vonnis eens. Hij stelde dat de doodstraf hier alleen was opgelegd omdat Neill homoseksueel was en niet om wat hij heeft misdaan".(Zie Amnesty International bliksemacties AMR 51/175/2002 en AMR 51/187/2002) In 2002 werden in 31 landen minstens 1526 mensen geëxecuteerd, maar waarschijnlijk is het werkelijke aantal veel groter, aldus Amnesty International in een nieuw rapport.

Op de dag dat de organisatie de cijfers bekend maakt over de wereldwijde toepassing van de doodstraf in 2002, roept Amnesty International de VN-Mensenrechtencommissie op actie te ondernemen tegen de doodstraf door een resolutie aan te nemen met daarin een wereldwijd moratorium op executies.

"De Verenigde Naties zouden hier een leidende rol moeten spelen, en concrete maatregelen moeten nemen om al degenen te beschermen die de doodstraf te wachten staat, zo zegt de mensenrechtenorganisatie.

Amnesty International benadrukte dat de cijfers die zij vandaag publiceert betrekking hebben op zaken die stuk voor stuk bij de organisatie bekend zijn. "Het is niet mogelijk een compleet beeld te geven over de toepassing van de doodstraf. Veel landen houden met opzet de werkelijk aantallen van geëxecuteerden geheim en geven een verkeerd beeld van de veronderstelde afschrikkende werking van de doodstraf", aldus de organisatie.

In veel zaken was sprake van schending van internationale standaarden voor de toepassing van de doodstraf. Zo werden mensen na oneerlijk processen ter dood veroordeeld. Ook werden in 2002 drie personen geëxecuteerd die waren veroordeeld voor een misdrijf dat ze hadden gepleegd toen ze jonger waren dan 18 jaar. Al deze drie executies vonden plaats in de Verenigde Staten.

De cijfers over 2002 spreken voor zich zelf:

1526 personen werden geëxecuteerd

3248 personen in 67 landen werden ter dood veroordeeld

In China vonden in 2002 ten minste 1060 executies plaats, 113 in Iran en 71 (tegen 66 in 2001) in de Verenigde Staten. Samen is dat 81% van alle gemelde executies in de wereld in 2002.

83 landen kennen nog altijd de doodstraf en voeren die in de praktijk ook uit.

Het jaar 2002 bracht echter ook een paar hoopvolle ontwikkelingen zoals het afschaffen van de doodstraf, of de omzetting van doodvonnissen in gevangenisstraffen:

Eind 2002 hadden 112 landen bij wet of in de praktijk de doodstraf afgeschaft

- in 76 landen is de doodstraf afgeschaft voor alle misdrijven
- in 15 landen is de doodstraf afgeschaft behoudens voor buitengewone misdrijven, zoals misdrijven in oorlogstijd

- in 21 landen is al in 10 jaar geen doodstraf ten uitvoer gebracht
In 2002 hebben Cyprus en de Federale Republiek Joegoslavië (nu Servië en Montenegro) de doodstraf voor alle delicten afgeschaft. Turkije schafte de doodstraf af behalve voor bepaalde buitengewone omstandigheden (oorlogstijd en dreigende oorlog)

Djibouti, Litouwen en Zuid-Afrika traden toe tot het 2e Protocol bij het VN-Verdrag met betrekking tot Burger- en Politieke Rechten, dat voorziet in afschaffing van de doodstraf.

Er werd in 2002 aan het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens een 13e Protocol toegevoegd dat voorziet in afschaffing van de doodstraf onder alle omstandigheden. 9 landen zijn partij en 34 landen hebben het inmiddels getekend.

In april 2002 besloot de president van Tanzania tot omzetting van de doodvonnissen van 100 personen. In December 2002 werden in Saudi Arabië 17 doodvonnissen omgezet in gevangenisstraffen.

Ook werd in 2002 de Wereld Coalitie tegen de Doodstraf op gericht, bestaande uit vakbonden, advocatenorganisaties, plaatselijke en regionale autoriteiten en mensenrechtenorganisaties.

De doodstraf is een buitensporige wrede, onmenselijke en vernederende straf, en het betekent een schending van het recht op leven", aldus Amnesty International. "Het is hoog tijd deze barbaarse straf voor eens en voor altijd uit te bannen."

Amnesty International afdeling Nederland