OPEN UNIVERSITEIT NEDERLAND
Speciale training reduceert ontwerpproblemen
Noodzakelijke nieuwe rol voor docent: ontwerper van leerervaringen
Docenten in het hoger onderwijs ondervinden problemen als ze
competentiegericht onderwijs concreet moeten invullen. Dat blijkt uit
onderzoeken en visitatierapporten. Zij hanteren een intuïtieve, op
ervaring gebaseerde ontwerpaanpak, maar bij competentiegericht
onderwijs werkt dat niet. Voor dit type onderwijs moeten ze
authentieke taken ontwikkelen, waarin kennis en vaardigheden volkomen
geïntegreerd zijn. Die taken zijn bovendien zeer complex. Het trainen
van docenten in een bepaalde ontwerpmethodiek kan deze problemen met
het instructieontwerp voor een belangrijk deel verminderen. Een
geschikte methodiek is een Instructional Systems Design (ISD)
ontwerpbenadering, want die ondersteunt een holistisch ontwerp van een
complex systeem.
Dit zijn de belangrijke bevindingen uit het proefschrift 'The teacher
as designer of competency-based education' waarop onderwijstechnoloog
drs. A.W.M. (Bert) Hoogveld (Bunde, 1949) op vrijdag 9 mei 2003 aan de
Open Universiteit Nederland hoopt te promoveren.
Ontwerpprestaties verbeteren
In zijn dissertatie heeft Hoogveld onderzocht of training in een
ISD-benadering, zoals het Four Component Instructional Design (4C-ID)
model, de ontwerpprestaties van docenten kan verbeteren en zo ja,
onder welke condities die training het meest effectief is. Hij liet
een aantal docenten uit het hbo een internettraining volgen in ofwel
een ISD-conditie, ofwel een op ervaring gebaseerde (ERV) conditie. In
de ISD-conditie werden de docenten getraind in het toepassen van de
zogenaamde 4C-ID-methode, in de ERV-conditie leerden ze om hun eigen
aanpak te optimaliseren. Het resultaat was dat de training in de
ISD-conditie leidde tot betere ontwerpen en een positievere evaluatie
dan de op de ERV-conditie gebaseerde aanpak.
Hoogvelds conclusie luidt dan ook dat een training in de ISD-conditie
de ontwerpaanpak van docenten effectief kan ondersteunen. Volgens de
promovendus is het trainen van docenten in het toepassen van een
ISD-ontwerpaanpak een belangrijke eerste stap in het oplossen van hun
problemen bij het vertalen van de principes van een op
competentiegericht onderwijs gebaseerd curriculum in concrete
leertaken.
Verschillende trainingsmethodes
Hoogveld onderzocht ook de invloed van verschillende
trainingsmethodes. Hij stelde daarbij twee condities centraal: de
invloed van samenwerking door docenten tijdens het ontwerp, en de
invloed van verschillende trainingsmethodes. Uit zijn onderzoek en
experimenten blijkt dat de ontwerpen van docententeams niet beter zijn
dan individuele ontwerpen. Nadere analyse van de gegevens laat zien
dat docenten die individueel laag presteren het beter gaan doen als ze
in een team samenwerken. Dit gaat niet op voor docenten die
individueel hoog presteren.
Een andere conditie die Hoogveld onderzocht, is welke trainingsopzet
tot betere ontwerpprestaties leidt bij het toepassen van het 4C-ID
model: een trainingsopzet met de nadruk op procesgerichte uitgewerkte
voorbeelden of een met de nadruk op productgerichte uitgewerkte
voorbeelden. Uit de resultaten blijkt dat de productgerichte conditie
tot de beste ontwerpprestaties leidt.
Drs. Bert Hoogveld is onderwijstechnoloog (instructieontwerper) en
verbonden aan het Onderwijstechnologisch expertisecentrum (OTEC) van
de Open Universiteit Nederland. In 1993 won hij de Sony Interactive
Video Award voor het door hem ontworpen practicum Assessment
Centre.
De promotie vindt plaats op vrijdag 9 mei in gebouw 'Pretoria' van de
Open Universiteit Nederland, Valkenburgerweg 177 in Heerlen om 16.00
uur precies.
Voor meer informatie over dit persbericht kunt u contact opnemen met
het Bureau bestuursondersteuning van de Open Universiteit Nederland,
telefoon: 045-5762897.
06 mei 03 14:07