Katholieke Universiteit Nijmegen
Duits-Nijmeegs onderzoek naar structuur opgeloste lichaamsmoleculen
KNAW kent onderzoeksbeurs toe aan Duits-Nijmeegse samenwerking
De Casimir-Ziegler onderzoeksbeurs 2003 wordt uitgereikt aan de Duitse
chemicus dr. Michael Schmitt in Düsseldorf. Schmitt ontvangt de prijs
om gedurende een jaar als gastmedewerker onderzoek uit te voeren aan
de KU Nijmegen. In samenwerking met de Nijmeegse natuurkundige dr. Leo
Meerts zal hij de structuur analyseren van biomoleculen in een
waterige omgeving. De beurs is ingesteld door de KNAW (Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen) en de Nordrhein-Westfälische
Akademie der Wissenschaften in Düsseldorf. De uitreiking vindt op 7
mei plaats in Düsseldorf.
Bijna al onze lichaamsprocessen vinden plaats in een waterige
omgeving. Meer begrip over de interactie van biomoleculen met water,
vergroot dus ons inzicht in de processen in ons lichaam. Het onderzoek
van Schmitt en Meerts richt zich specifiek op de interactie tussen
biomoleculen en water. De eigenschappen van twee soorten biomoleculen
worden onderzocht, namelijk: neurotransmitters en aromatische
aminozuren. Neurotransmitters zijn de stoffen die de signalen
doorgeven voor processen als zintuiglijke waarneming, motoriek, het
geheugen en leren. Aminozuren zijn de bouwstenen van eiwitten, die een
belangrijke rol spelen bij de informatieoverdracht tussen onze cellen.
Vingerafdruk
Het onderzoek heeft als doel het in kaart brengen van individuele
moleculen, de bouwstenen van elke stof. De techniek die wordt
gebruikt, is de zogenaamde hoge resolutie uv-spectroscopie, een
techniek die gebruik maakt van laserlicht. De techniek is gebaseerd op
het feit dat elk molecuul op een karakteristieke wijze energie uit
licht opneemt. De hoeveelheid energie en kleur die wordt geabsorbeerd
geeft dus informatie over het desbetreffende molecuul. Het patroon van
energie-opname wordt `fingerprint' genoemd. In het onderzoek zullen
fingerprints worden gemaakt van de moleculen in hun pure en in water
opgeloste vorm. Het verschil geeft de interactie weer tussen het
biomolecuul en het water. De functie en reactiviteit van biomoleculen
is sterk afhankelijk van hun vorm en structuur. Het onderzoek zal
daarmee antwoord geven op de vraag waarom deze moleculen van vorm
veranderen als ze in water worden opgelost. De interpretatie van deze
fingerprints gebeurt met de techniek genetisch algoritme, een methode
die is afgekeken van evolutieprocessen uit de natuur.
Michael Schmitt is als fysisch-chemicus onderzoeker verbonden aan de
Heinrich Heine Universität in Düsseldorf. Hij heeft veel ervaring met
de spectroscopie van grote moleculen en hun complexen met bijvoorbeeld
water.
Dr. Leo Meerts maakt deel uit van de onderzoeksgroep Molecuul- en
Laserfysica van de KU Nijmegen en is pionier op het gebied van hoge
resolutie uv-spectroscopie.
De Hendrik Casimir-Karl Ziegler Onderzoeksbeurs heeft als doel het
bevorderen van samenwerking tussen Duitse en Nederlandse
wetenschappers. De prijs wordt jaarlijks zowel aan Duitse als aan
Nederlandse kant toegekend. De beurs bedraagt maximaal 51.000 euro
voor een jonge veelbelovende onderzoeker. De beurs is in 1997
ingesteld door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
(KNAW) en de Nordrhein-Westfälische Akademie der Wissenschaften.
6-5-2003