European Commission

IP/03/645

Brussel, 7 mei 2003

Interne markt: de Commissie presenteert tienpuntenplan voor een betere werking van Europa

De Europese Commissie heeft haar internemarktstrategie 2003-2006 gepubliceerd, een tienpuntenplan om de interne markt beter te laten werken. Hierbij wordt voortgebouwd op de 2,5 miljoen banen en de 877 miljard aan vermogen die de interne markt sinds de afschaffing van de Europese binnengrenzen eind 1992 al heeft opgeleverd. Met de strategie wordt gereageerd op de uitdagingen van de uitbreiding en een ouder wordende bevolking; bovendien is het de bedoeling Europa op koers te houden om tegen 2010 de meest concurrerende economie ter wereld te worden. Tot de prioriteiten behoren een betere uitvoering en handhaving van de internemarktwetgeving, het in praktijk brengen van het vrije verkeer van diensten, de verwijdering van nog bestaande belemmeringen voor de handel in goederen en de verlening van een echt Europese dimensie aan de markt voor overheidsopdrachten. In een Unie van 25 landen zullen de lidstaten er in steeds grotere mate voor verantwoordelijk zijn dat de interne markt in de praktijk goed functioneert. De strategie doet een beroep op de lidstaten de internemarktwetgeving snel en correct uit te voeren, hun burgers en bedrijven op de hoogte te brengen van hun rechten, eventuele problemen onmiddellijk op te lossen en niet langer nationale wetgeving goed te keuren die met de internemarktbeginselen in strijd is. De strategie stelt voor de rechtshandhaving te versterken door nauwere samenwerking tussen de Commissie en de lidstaten, zodat snelle, doeltreffende oplossingen kunnen worden gevonden en er niet steeds een inbreukprocedure nodig is.

Frits Bolkestein, lid van de Commissie voor de interne markt, zei: "De interne markt is een enorme motor voor economisch en sociaal welzijn. Maar een groot deel van zijn potentieel wordt niet benut: het is alsof we in de tweede versnelling in een Ferrari rijden. In 1985 was iedereen het erover eens dat Europa een interne markt nodig had. Men ging aan de slag en bracht hem tot stand en concentreerde zich daarbij op de basis zonder de grote politieke verbanden uit het oog te verliezen. Nu hebben we opnieuw behoefte aan de consensus en vastberadenheid van toen. Alleen op die manier kunnen we de uitbreiding tot een goed einde brengen en de economie een impuls geven."

De internemarktstrategie, de globale richtsnoeren voor het economisch beleid (zie IP/03/38 en IP/02/609) en de richtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid (zie IP/03/41) zijn de drie belangrijkste instrumenten van de EU voor de coördinatie van het economisch beleid. Ze bestrijken nu alle drie een periode van drie jaar, teneinde ervoor te zorgen dat de EU de economische hervormingen doeltreffend en coherent aanpakt.

Er zijn drie belangrijke redenen waarom Europa de interne markt moet verbeteren.

Ten eerste moet de EU, wil zij in 2010 de meest concurrerende en dynamische economie ter wereld worden, nu resoluut handelen.

Ten tweede biedt de uitbreiding zowel voor de huidige als voor de nieuwe lidstaten ongekende mogelijkheden. Maar voor deze kunnen worden gerealiseerd moet de EU de grondslagen van de interne markt verstevigen en zijn prestaties verbeteren.

Ten derde kampt de EU, net als andere delen van de wereld, momenteel met een vertraging van de groei van de economie en de werkgelegenheid. Daardoor is het nog belangrijker dat wij haast maken met de structurele hervorming om de groeicapaciteit van onze economie te vergroten. Door een opheffing van de knelpunten op de interne markt zal Europa in een veel betere positie verkeren om de steeds zwaardere concurrentie van de opkomende economieën het hoofd te bieden. Ook zal de EU hierdoor beter beschermd zijn tegen toekomstige conjunctuurschommelingen en een stevigere economische basis hebben om de enorme uitdagingen van de vergrijzing aan te pakken.

De internemarktstrategie noemt tien belangrijke actiepunten:

Handhaving van de regels

Niet alleen de Commissie is er verantwoordelijk voor dat de EU-wetgeving correct wordt toegepast en in de praktijk goed functioneert, ook de lidstaten hebben die verantwoordelijkheid. Toch liet het Scorebord van de interne markt (zie IP/03/621) onlangs zien dat de vertragingen bij de uitvoering van de EU-wetgeving in de lidstaten groter worden en dat het aantal inbreuken toeneemt.

Wanneer er problemen zijn, hebben burgers en bedrijfsleven behoefte aan effectieve remedies. De Commissie zal uiteraard inbreukprocedures blijven instellen wanneer dit de meest effectieve manier is om tot een oplossing te komen. De gang naar de nationale rechter is een andere mogelijkheid. Maar alternatieve methoden om problemen op te lossen zoals het SOLVIT-netwerk (zie IP/02/1110) zijn vaak effectiever, sneller en goedkoper.

De strategie stelt een studie naar de instelling van bijvoorbeeld nationale mechanismen voor, die toezicht zouden kunnen uitoefenen op de toepassing van het Gemeenschapsrecht.

Uiteindelijk beoogt de Commissie een drieledige aanpak: ten eerste, de lidstaten aanmoedigen samen te werken bij de oplossing van problemen, bijvoorbeeld via het SOLVIT-netwerk (zie IP/02/1110), ten tweede een beter toezicht, op nationaal niveau, van de toepassing van het Gemeenschapsrecht, en ten derde inbreukprocedures.

De Commissie zal de lidstaten ook haar hulp aanbieden bij de omzetting van richtlijnen in nationaal recht, onder meer via een aanbeveling met beste praktijken. Zij zal er bij de Raad op aandringen bij iedere voorjaarsbijeenkomst van de Europese Raad ambitieuze nieuwe doelen te stellen om de omzettingstermijnen in te korten. Ook zal zij de Raad en het Parlement vragen een standaardtermijn voor de omzetting van EU-wetgeving - 24 maanden na de goedkeuring - vast te stellen.

Bestaande inbreuken moeten uit de weg worden geruimd: de lidstaten moeten zich ten doel stellen het aantal internemarktinbreuken tegen 2006 met ten minste 50% te verminderen. Het aantal lopende inbreukzaken is van iets minder dan 700 in 1992 gestegen tot maar liefst bijna 1600 nu. Alleen al in het afgelopen jaar bedroeg de toename 6%.

Integratie van de dienstenmarkten

De diensten zijn verantwoordelijk voor ongeveer 70% van het BBP en de werkgelegenheid in de EU, maar uit het verslag van de Commissie van juli 2002 over de interne markt voor diensten (IP/02/1180) blijkt dat de integratie nog zeer beperkt is, wat ten koste gaat van de welvaart en de werkgelegenheid.

De Commissie zal voor eind 2003 een dienstenrichtlijn voorstellen, die is gebaseerd op wederzijdse erkenning, administratieve samenwerking, harmonisatie (indien nodig) en stimulering van Europese gedragscodes in de dienstensector. Ook benadrukt de strategie de noodzaak het actieplan voor de financiële diensten te voltooien en vorderingen te maken met de invoering van de interne markt voor financiële diensten aan consumenten.

Verbetering van het vrije verkeer van goederen

In de strategie wordt een meer gestructureerde aanpak van de wederzijdse erkenning voorgesteld: goederen die in overeenstemming zijn met de nationale wetgeving van de lidstaat van oorsprong, mogen overal elders in de EU ook in de handel worden gebracht. In een nieuwe verordening zal de Commissie voorstellen een reeks nieuwe verplichtingen in te voeren (bv. verplichte kennisgeving wanneer wederzijdse erkenning wordt geweigerd, beroepsprocedures voor bedrijven). De Commissie zal de lidstaten en het bedrijfsleven raadplegen voordat zij met voorstellen komt.

Ook wordt in de strategie voorgesteld EU-financiering voor normalisatie-instellingen te koppelen aan duidelijke prestatiecriteria, teneinde ervoor te zorgen dat zij snel goede normen produceren. De Commissie pleit voor stimulering van de nieuwe aanpak, waarbij in de EU-wetgeving voor sommige soorten goederen wel essentiële eisen, maar geen gedetailleerde technische normen worden vastgesteld (zie IP/03/643).

De demografische uitdaging aannemen

Een efficiëntere interne markt kan helpen groei en werkgelegenheid te genereren, waardoor ook de overheidsinkomsten toenemen en de overheidspensioenen kunnen worden betaald. Een snelle goedkeuring van de richtlijn inzake pensioenfondsen (zie IP/02/820, IP/00/1141 en MEMO/00/62) biedt gepensioneerden een betere bescherming en multinationals de mogelijkheid een enkel pensioenfonds voor de gehele EU te beheren. De Commissie is voornemens ook hulp te bieden aan mensen die in een ander land gaan werken en hun pensioenrechten willen meenemen (na overleg met de sociale partners). Ook zal zij belastingdiscriminatie van pensioenfondsen uit andere lidstaten blijven bestrijden.

Het ouder worden van de bevolking legt ook een extra druk op de gezondheidszorg. De strategie legt er de nadruk op dat de lidstaten zich moeten houden aan recente arresten van het Hof, en met name die waarbij het patiënten wordt toegestaan zich in een andere lidstaat te laten behandelen. Dit kan ertoe bijdragen dat de problemen waarmee de nationale gezondheidszorg te kampen heeft, worden verlicht omdat op die manier een zo efficiënt mogelijk gebruik van de in de EU bestaande middelen wordt gemaakt.

Betere essentiële diensten

De netwerkindustrieën, zoals energie, vervoer, telecommunicatie en posterijen, zijn voor alle Europese burgers van wezenlijk belang; zij maken een groot deel van de bedrijfskosten uit en hebben enorme invloed op het algemene economische concurrentievermogen. De strategie legt de nadruk op een verdere openstelling van de markten voor concurrentie, zonder dat die ten koste mag gaan van de universele dienstverlening aan alle burgers, ongeacht hun woonplaats en inkomen.

De Commissie zal ook de concurrentiesituatie in de watersector bestuderen; deze sector is nog altijd versnipperd en zou baat kunnen hebben bij een modernisering. Na deze studie zullen alle opties worden overwogen, inclusief eventuele wetgevende maatregelen.

De Commissie wil ook duidelijkheid over de wijze waarop de regels inzake concurrentie en staatssteun van toepassing zijn op publiek-private partnerschappen en zij zal een groenboek publiceren over de toepassing van de voorschriften inzake overheidsopdrachten bij dergelijke partnerschappen.

Betere voorwaarden voor ondernemingen

De meeste beleidsmaatregelen om ondernemerschap en innovatie te stimuleren vallen onder de verantwoordelijkheid van de lidstaten. Toch zijn er enkele gebieden waar ook de EU moet handelen. Zo moeten de Raad en het Parlement snel het Gemeenschapsoctrooi (zie MEMO/03/47) en voorstellen voor richtlijnen over de octrooieerbaarheid van in computers geïmplementeerde uitvindingen (IP/02/277) en over de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten (IP/03/144 en MEMO/03/20) goedkeuren.

De actieplannen inzake vennootschapsrecht en wettelijke controles van de Commissie, die binnenkort zullen verschijnen, zullen ertoe bijdragen te garanderen dat het bedrijfsleven betrouwbare rekeningen produceert, die beleggers het nodige vertrouwen geven om de middelen te verstrekken die de Europese economie nodig heeft om te groeien. Ook zal de Commissie richtlijnen voorstellen om grensoverschrijdende fusies en zetelverplaatsingen te vergemakkelijken.

Vereenvoudiging van de regelgeving

De Commissie zal de lidstaten verzoeken vertegenwoordigers aan te wijzen om met haar te werken aan de uitvoering van het actieplan voor verbetering en vereenvoudiging van de regelgeving (zie IP/02/825). In de loop van 2003 zal zij overleg plegen over de beste "wetgevingsarchitectuur" voor de interne markt, om er zo voor te zorgen dat de EU voor iedere situatie de juiste aanpak kiest: bijvoorbeeld harmonisatie of wederzijdse erkenning, nieuwe aanpak of gedetailleerdere regels, regulering of zelfregulering, richtlijnen of verordeningen.

In de strategie wordt erop gewezen dat ook de Raad en het Parlement, wanneer zij voorstellen van de Commissie amenderen, en de lidstaten, wanneer zij de richtlijnen omzetten in nationaal recht, ervoor moeten zorgen dat de resulterende wetgeving duidelijk, eenvoudig en doeltreffend is. De Commissie zal de idee van het Parlement voor een "verenigbaarheidstoets" voor alle nieuwe nationale wetgeving verder ontwikkelen, om te vermijden dat deze in strijd is met de internemarktvoorschriften.

Geringere fiscale belemmeringen

De Commissie zal voorstellen de moeder-dochterrichtlijn en de fusierichtlijn te herzien, om een eind te maken aan de dubbele belastingheffing binnen de EU en bepaalde fiscale lasten te beperken. Ook zal zij onderzoek doen naar de verschillende mogelijkheden om op EU-niveau een gemeenschappelijke geconsolideerde belastinggrondslag voor de vennootschapsbelasting in te voeren en om de BTW-regels te vereenvoudigen, zodat bedrijven die in de ene lidstaat zijn gevestigd maar producten en diensten naar andere lidstaten leveren alleen in hun land van vestiging BTW hoeven te betalen. Ten aanzien van de motorrijtuigenbelasting pleit de strategie voor een vervanging van de registratiebelasting door hogere wegenbelasting en brandstofheffingen.

Verdere openstelling van de markten voor overheidsopdrachten

Overheidsopdrachten maken 16% van het BBP van de EU uit. Maar niet-naleving van de voorschriften blijft een groot probleem. Overal in Europa is voor deze opdrachten nog een hele papierwinkel nodig. De eerste stap om verbetering in deze situatie te brengen is de goedkeuring door het Europees Parlement en de Raad van het door de Commissie in 2000 voorgestelde wetgevingspakket (zie IP/00/461), stroomlijning van de aanbestedingsprocedures en stimulering van elektronische aanbestedingen.

De Commissie zal in 2004 een actieplan voorstellen dat ertoe moet leiden dat in 2006 een groot deel van de aanbestedingen elektronisch verloopt. Tegen 2010 moeten elektronische aanbestedingen alom ingang hebben gevonden.

Ook pleit de internemarktstrategie ervoor dat de lidstaten hun samenwerking via het onlangs opgerichte netwerk voor overheidsopdrachten versterken en de nationale toezichthoudende autoriteiten meer bevoegdheden geven en hen het recht verlenen klachten voor te leggen aan een rechtbank die straffen kan opleggen aan de aanbestedende diensten.

Meer en betere voorlichting

De interne markt kan alleen goed werken wanneer burgers en bedrijven weten wat hun rechten en mogelijkheden zijn en hoe ze deze in de praktijk kunnen uitoefenen. De Commissie zal zijn inspanningen op dit gebied intensiveren, met name in de nieuwe lidstaten. Zij zal een nieuw webportaal voor burgers en bedrijven opzetten, zodat allerlei praktische informatie bij één loket kan worden ingewonnen. Er zal veel aandacht worden besteed aan Europe Direct, een web- en telefoondienst die informatie verstrekt over alle aspecten van de EU en die overal in Europa via hetzelfde gratis telefoonnummer (00 800 67891011) bereikbaar is.

Maar ook de lidstaten moeten verantwoordelijkheid nemen voor de voorlichting van hun burgers. De Commissie zal regelmatig vergaderingen met belangrijke vertegenwoordigers van de lidstaten beleggen, die speciaal gewijd zullen zijn aan voorlichting. Het Scorebord van de interne markt zal ook regelmatig de inspanningen van de lidstaten op voorlichtingsgebied evalueren.

De volledige tekst, met inbegrip van een bijlage met een opsomming van alle beoogde maatregelen, zal te vinden zijn op:

http://europa.eu.int/comm/internal_market/en/update/strategy/index.htm

Zie ook MEMO/03/100.