Socialistische Partij

Is dit een grap of om te huilen?

Is er sprake van vooruitgangsdenken, van een trendbreuk, of is er gewoon sprake rechts populisme?

11 mei 2003 · Piet Keijzer, SP Statenlid

Vooraf De verwachtingen bij de SP waren hooggespannen, ik zeg het eerlijk. Van 11 maart tot 1 mei was er stilte en duisternis. Onheilspellende stilte en ondoordringbare duisternis. Het werd steeds spannender, komt er werkelijk iets nieuws uit deze coalitie-onderhandelingen?

Wordt het verwijt van met name de nieuwe partners D66 en Groen Links, het verwijt aan de oude coalitie, géén vooruitgangsdenken en botte machtspolitiek, nu werkelijk teniet gedaan? Is er sprake van een werkelijke trendbreuk in de bestuurscultuur?

Wijze van lezen Het lezen van het programmatisch resultaat, zoals Meijdam dat noemt, hebben we als SP gedaan door onze eigen bril én door de bril van het vooruitgangsdenken dat door eminente koplieden van VVD en CDA, te weten Winsemius ( de oud minister voor Milieu) en Wijffels (oud directeur Rabobank en thans voorzitter van de SER) wordt voorgestaan. Economie en milieu zijn bij hen medestanders en géén tegenstanders. Dus niet overbruggen, maar naast elkaar gaan staan. Als het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen, als het gaat om maatschappelijk verantwoord politiek bedrijven, dan hanteren zij (Winsemius en Wijffels) de 3 P's (people, planet, profit), in de juiste volgorde.

Vertaald in gewone mensentaal: * eerst de mensen, * dan het milieu, de omgeving * en daarna pas de munten.

Dus: * mensen, * milieu, * munten,

in die volgorde.

Het gevoel van... Na het lezen en telkens herlezen van het programmatisch resultaat kwamen vooral gevoelens langs als verdriet en boosheid, met slechts zo hier en daar en zeer af en toe, een vleugje tevredenheid. Tijdens het vervolg van mijn betoog zullen die gevoelens verder duidelijk worden.

Kernzinnen In het document worden in een tweetal kernzinnen, de zinnen die er echt toe doen, de termen SMART en meetbaar gebruikt. Daar zijn wij een groot voorstander van, van meetbare prioriteiten en doelstellingen. Dat maakt keuzes helder en een Statengesprek over de voortgang en het eindresultaat goed mogelijk. Gesprekken met burgers en maatschappelijke organisaties in de Noord Ð Hollandse samenleving krijgen daarmee eveneens een duidelijke agenda. Een prima streven vindt de SP.

Voor de SP vertaalt zich dat in de 3 bekende watten: * Wat is het maatschappelijk doel dat je als Provincie wilt bereiken? * Wat is de inspanning die je daar voor gaat doen? En * Wat heb je daar financieel voor over?

De eerste indruk Een eerste indruk maak je maar één keer in je leven. Dat geldt ook voor deze beoogde nieuwe coalitie. Het streven van de coalitie om te komen tot een trendbreuk in de bestuurscultuur valt te prijzen. Maar de uitwerking van dat streven, vertaald in het voorliggend programmatisch resultaat is om te huilen. Er is bij de SP, tijdens het opdoen van die eerste indruk, een hele baal papieren zakdoeken doorheengegaan.

Meetbaarheid Je neemt jezelf als nieuwe coalitie niet serieus als je zo nadrukkelijk aangeeft een trendbreuk na te streven, SMART te willen zijn en dan vervolgens dit vod neer te leggen. Dit programmatisch resultaat is verre van SMART, verre van slim, het is naar de mening van de SP vooral een beetje dom. Krap geschat is 90% van de tekst een combinatie van bestaand beleid, aangevuld met klinkklare lulkoek, pardon kletskoek, resultaat van een staafmixer die op volle snelheid en langdurig in beleidskretologie is blijven rondhangen. Een paar voorbeelden waar iedere concreetheid ontbreekt, en ik citeer:

De provincie: * Bevordert. * Maakt eventueel gebruik van. * Neemt in overweging. * Vindt maatwerk nodig. * Zal trachten. * Zal onafhankelijk en objectief vaststellen, (wiens onafhankelijkheid en objectiviteit?). * Zal zo snel mogelijk. * Zal stimuleren. * Zoekt naar mogelijkheden.

Dat soort zinnen zegt helemaal niks, is géén hoofdlijn, het is hooguit een slappe veeg.

En één van de hoogtepunten in deze eindeloze reeks is: * De provincie zal onderzoeken hoe toeristen de regio in getrokken kunnen worden.

Dames en heren, ziet u het al voor zich. Dé provincie die nietsvermoedende toeristen vanuit onze hoofdstad aan hun haren de ommelanden in sleept. Het wordt nog druk op de oude jaagpaden in onze provincie.

De SP kan zich goed voorstellen dat je bij dit soort vage terminologie gemakkelijk overeenstemming kunt bereiken. Je kunt nauwelijks bezwaar maken tegen dit soort formuleringen, want waar ben je dan eigelijk tegen? Maar waar de fracties van VVD, CDA, D66 en Groen Links het dan over eens zijn geworden? De SP heeft werkelijk geen idee en volgens ons de nietsvermoedende burger in onze provincie al helemaal niet.

Een oordeel over 4 beleidsterreinen Maar goed, we vinden uiteraard ook iets van de onderwerpen die wel nieuw en concreet zijn of althans onze uitleg daarbij. Die krap 10 procent zullen we maar zeggen. Als SP lichten we er een paar onderwerpen uit, onze spreektijd is beperkt. Wij beperken ons tot een enkele opmerking over: * Openbaar vervoer * Natuur, Milieu en Landbouw * Bereikbaarheid voorzieningen en de * Volkshuisvesting, de woningnood bij jongeren en ouderen.

En let op, waar mogelijk zal een woord van waardering zeker worden uitgesproken.

Openbaar vervoer De EUR 2 miljoen extra is een goede zaak, maar wel een druppel op een gloeiende plaat. Met dat bedrag wordt de verslechtering van de afgelopen vele jaren onvoldoende teniet gedaan. Als je het OV als provincie echt wilt stimuleren, door kwaliteitsverbetering en prijsverlaging, dan zijn drastischer voorstellen noodzakelijk.

Wij stellen voor het bedrag voor verbetering OV te wijzigen en stapsgewijs fors te verhogen in respectievelijk 2004, 2005, 2006 en 2007 naar EUR 20, EUR 30, EUR 40 en EUR 50 miljoen. De opcenten bieden daartoe nog voldoende ruimte.

De EUR 5 miljoen die bij de Noordkop staat genoemd is een goede zaak. Vraag van de SP:

Is dat een structureel bedrag bestemd voor infrastructuur uitsluitend in de Noordkop? Zo ja, hoe groot is dan het bedrag voor de overige infrastructuur in geheel Noord Ð Holland bovenop het reeds bestaande beleid?

Lightrail en spoor Goed streven, maar vermeld meetbare doelstellingen, noem jaartallen. De SP stelt voor: * Zandvoort, start lightrail experiment uiterlijk juni 2004. * Spoorlijn Haarlem Ð IJmuiden, opnieuw in gebruik nemen in 2005. * Haalbaarheidsonderzoek monorail Beverwijk Zwartemarkt. Doen, afronden in 2004.

Natuur en Milieu, Landbouw Daar ontdekken we drie min of meer concrete punten. * Biologische bollenteelt streven 6% in 2007. Prima, duidelijk, nog aan te vullen met concrete provinciale acties. * Programma Verduurzaming Bloembollenteelt Binnenduinrand. Mee eens, wanneer gereed? * Voorfinanciering versneld aankopen PEHS, extra EUR 12,5 bovenop bestaande EUR 12,5 miljoen. Goede zaak, maar een lege dop als de contragarantie van het Rijk uitblijft. De SP stelt voor om als provincie desnoods, als het moet zelf te investeren en de toezegging niet afhankelijk te maken van de contragarantie van het Rijk. Het is onze natuur, waar het Rijk een handje bij helpt en niet andersom. * Dus EUR 25 miljoen uittrekken voor de versnelde aankoop van gronden en gerealiseerd uiterlijk 2005, zonder voorbehoud contragarantie.

Als je dwars door alle tekst heen leest met een Natuurbril op dan lees je de meest enge dingen zoals bij de paragrafen Verstedelijking en Bedrijventerreinen: "Wanneer er niet aan de voorwaarden wordt voldaan, zullen uitleglocaties in overweging worden genomen" Met andere woorden: "Als het nodig is dan wordt het Groen aangevreten". Datzelfde lees je ook voor de Waddenzee. Beton, asfalt en economie wordt heilig verklaard. De munten gaan voor het milieu. Dat is wel duidelijk.

Bereikbaarheid voorzieningen De SP heeft gezocht naar meetbare prioriteiten, concrete acties, op het terrein van de jeugdzorg, voortgezet onderwijs, schooluitval, ouderenzorg. Ze staan er volgens ons, niet in. Wel hoopvolle aanzetten zoals: Het streven naar een sluitende keten bij jeugdzorg. Daar is de SP het zeer mee eens, fantastisch streven, maar wanneer, gaat u nou wat doen?

Jeugdzorg, wachttijden en wachtlijsten zo snel mogelijk tot het verleden laten behoren. Prachtig, maar waar zijn de meetbare en concrete streefcijfers. Bijvoorbeeld wachttijd nu 26 weken, wachttijd in 2004 18 weken, 2005 10 weken en in 2006 maximaal 2 weken. Zoiets. Samengevat 2 aanzetten, nog niet eens meetbaar geformuleerd en voor het overige nietszeggende kretologie. Hoezo filebestrijding in de zorg?

Volkshuisvesting De nieuwe woningnood van starters en senioren. Hier vindt de SP een ruwe diamant en een lege doos. Eerst maar de ruwe diamant. Bij het grondbeleid staat een hoopvolle aanzet. Onderzoek naar een provinciaal grondbedrijf, lezen wij in de tekst. De SP is warm voorstander van een provinciaal grondbedrijf en stelt voor, géén flauwe aanzet, maar maak het direct concreet: De oprichting van een provinciaal grondbedrijf uiterlijk per 1 januari 2004.

Daarmee schakel je de speculanten uit en bevorder je de woningproductie. Niet weer eerst een onderzoekje, nee meteen actie.

En dan de lege doos, waar Groen Links zich mee op pad laat sturen: Ik citeer: "Met name heeft zij (de provincie) aandacht voor de huisvestingsbehoefte voor starters en senioren". Echt waar, meer staat er niet over. Dit was een moment waarop de tranen van verdriet en boosheid over de randen van mijn schoenen liepen. Wachttijden van 5 jaar en meer voor starters op de woningmarkt en de provincie "heeft aandacht". Als je jong en woningzoekend bent heb je de komende 4 jaar bij deze coalitie, naast warme aandacht, helemaal niets te zoeken.

Mijnheer de voorzitter, Ik kom tot een afronding, tot een beknopte samenvatting, Het lijkt mij noodzakelijk de boosheid en het verdriet van de SP, van de burgers van Noord - Holland verder beperkt te houden.

Nieuwe politiek, trendbreuk in de bestuurscultuur De SP herkent het niet. De maatschappelijke doelstellingen, de beleidsprioriteiten zijn voor meer dan 90% niet meetbaar opgeschreven. Deze coalitie is dus niet aan te spreken op de voortgang of de te behalen prestaties. De munten gaan voor het milieu en de mensen. Dat was zo en dat blijft dus zo is onze conclusie. Dit programmatisch resultaat vinden wij van de SP * Voor de Mensen, sociaal ver beneden de maat, * Voor het Milieu, Natuur en Groen ver beneden de maat en * Voor de Munten, voor de Economie versleten en rampzalig

De VVD van Henry Meijdam zal tevreden zijn: het beton, het asfalt, de groei van de stenen contouren, het aanvreten van de groene ruimte en het baas zijn over de munten, dat alles is veilig gesteld.

Het CDA van Hans Schipper kan opgelucht ademhalen, zonder de last van de oude bestuurders van de PVDA om de nek. Maar het CDA heeft grotendeels lege paragrafen als opdracht en zal naast het tellen van zijn knopen, vooral ook zijn schaarse zegeningen kunnen gaan tellen in de komende periode. Dat moet op één hand te doen zijn.

Het D66 van Patrick Poelmann, dat mag met de portefeuille Personeel in de hand gaan uitleggen, dat stimulering van de werkgelegenheid betekent in deze coalitie betekent het schrappen van 450 formatieplaatsen bij de eigen provinciale organisatie.

En ten slotte het Groen Links van Bart Heller, ja wat moet je daar nou van zeggen. Net als D66 hebben zij volgens de SP hun ideologie ingeruild voor het pluche. Van Groen en Links zijn ze verworden tot zwart-grijs en rechts. Ze hebben de natuur, het milieu en de solidariteit ingeruild voor beton, asfalt en de tucht van het marktdenken.

Het oude beleid van VVD en CDA gaat gestaag voort, met hier en daar een snippertje verandering. En ze noemen zichzelf een coalitie met een trendbreuk. De SP hoopt dat dergelijke breuken straks nog in het ziekenfondspakket zullen zitten, voor als het echt mocht breken.

Voor ons is dit geen trendbreukcoalitie, voor ons is dit een toverbalcoalitie.

Als je er maar lang genoeg aan likt dan verandert ze vanzelf van kleur. Ik dank u wel.
---