Ministerie van Algemene Zaken

Ministerie van Justitie

Persbericht ministerraad
16 mei 2003

Harde en systematische aanpak veelplegers

De ministerraad heeft op voorstel van minister Donner van Justitie ingestemd met de Beleidsbrief Veelplegers. Uit de beleidsbrief blijkt dat voor personen die vaak strafbare feiten plegen, de zogeheten veelplegers, specifieke plaatsen in penitentiaire inrichtingen worden gerealiseerd. Zij worden opgesloten in een inrichting met een zeer beperkt regime. Voor de harde kern van jeugdige veelplegers komen er extra plaatsen beschikbaar in de jeugdinrichting Den Engh te Den Dolder. De extra capaciteit voor veelplegers zal met voorrang worden ingezet ten behoeve van de vier grote steden. Veelplegers vormen een hardnekkig en urgent probleem. Hoewel het om een beperkte groep criminelen gaat en doorgaans om relatief lichte delicten, geven die delicten door hun grote aantal grote overlast voor burgers en bedrijven. Het gaat daarbij vooral om autokraken, vernielingen, inbraken, bedreiging, zakkenrollerij en winkeldiefstal. De criminaliteit van veelplegers tast de leefbaarheid in de stedelijke gebieden ernstig aan. Om die reden heeft het kabinet de aanpak van veelplegers als prioriteit gesteld in het veiligheidsprogramma Naar een veiliger samenleving. Omdat veelplegers meestal lichtere delicten plegen en vaak maar enkele feiten ten laste worden gelegd, worden zij meestal tot een korte vrijheidsstraf veroordeeld. Dit leidt tot een patroon van korte opsluitingen, gevolgd door invrijheidsstelling, waarna opnieuw een delict wordt begaan. Om dit draaideurkarakter van de huidige aanpak van veelplegers te doorbreken moeten veelplegers langer uit de roulatie worden genomen en moet, waar mogelijk, worden geprobeerd hun gedrag te beïnvloeden. Veelplegers zijn mensen waartegen meer dan 10 processen-verbaal voor een misdrijf zijn opgemaakt. De groep veelplegers (in totaal 18.000 tot 19.000 personen) is verantwoordelijk voor ongeveer 20% van alle geregistreerde en opgehelderde criminaliteit. Het beleid wordt geconcentreerd op de harde kern: 4.000 tot 5.000 zeer actieve veelplegers die volharden in hun crimineel gedrag en die daardoor stelselmatig met de politie in aanraking komen. Voor de nieuwe systematische aanpak van veelplegers gelden de volgende doelstellingen: a. voorkomen dat risicojongeren uitgroeien tot veelpleger b. via effectieve sancties stoppen van het veelplegen door jeugdigen c. een langere vrijheidsbeneming van meerderjarige veelplegers. Vrijwel alle meerderjarige veelplegers zijn op jeugdige leeftijd gestart met hun criminele activiteiten. Het voorkomen van erger zal dan ook vooral slagen als al op jeugdige leeftijd kan worden ingegrepen en niet wordt gewacht totdat de omvang en de ernst van de problematiek uit de hand lopen. Hieronder vallen een aantal maatregelen die in de nota Jeugd Terecht worden genoemd, zoals het ruimer toepassen van voorlopige hechtenis. Veelplegers moeten bij aanhouding als zodanig kunnen worden herkend. Daarvoor is nodig dat iedere politieregio een overzicht opstelt en bijhoudt van bekende veelplegers. In veel regio's gebeurt dat al. De harde kern van de meerderjarige veelplegers zullen langduriger uit de roulatie worden genomen. Daarvoor is een omslag in de aanpak nodig, een aanpak waarbij niet alleen afzonderlijke delicten worden berecht, maar het totale criminele verleden van de verdachte in beeld wordt gebracht. Om deze groep maximaal twee jaar van zijn vrijheid te kunnen beroven wordt een nieuwe wettelijke regeling voorbereid: de maatregel van plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders (ISD). Deze


maatregel wordt binnenkort ingediend bij de Tweede Kamer. Het plegen van nieuwe delicten wordt door deze maatregel voor de doelgroep gedurende een lange periode feitelijk onmogelijk. Vertrekpunt is een langere vrijheidsbeneming in een zeer beperkt regime. Zijn er aanknopingspunten voor gedragsverandering (bijvoorbeeld verslavingsproblematiek), dan zullen die worden aangegrepen. Daarbij is een goede aansluiting tussen justitiële en maatschappelijke voorzieningen van groot belang. Over deze nazorg zullen met de betrokken gemeenten afspraken worden gemaakt. Zijn er geen aanknopingspunten voor gedragsverandering dan blijft het bij een vrijheidsstraf. Er komen 1.000 specifieke plaatsen in penitentiaire inrichtingen beschikbaar, gefaseerd vanaf 2004. Voor zover de 4.000 à 5.000 veelplegers nog niet in een ISD geplaatst kunnen worden zullen zij binnen de huidige wettelijke mogelijkheden een gevangenisstraf opgelegd krijgen en in de bestaande voorzieningen worden geplaatst. Gelet op het feit dat de problematiek met betrekking tot veelplegers het grootst is in de vier grote steden zal de specifieke inrichtingscapaciteit voor de jaren 2003 primair worden ingezet ten behoeve van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Het beleid met betrekking tot veelplegers maakt onderdeel uit van het Veiligheidsprogramma. Voor de capaciteit bij het gevangeniswezen en de reclassering is voor de aanpak van de meerderjarige veelplegers in het Veiligheidsprogramma een afzonderlijke financiële reeks, oplopend tot 70 mln. euro in 2006, opgenomen. Voor de aanpak van jeugdige veelplegers kan een gedeelte van de financiële middelen worden ingezet, die in het kader van de nota Jeugd Terecht voor de komende jaren beschikbaar zullen komen.
RVD, 16.05.2003