Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer (ROVER)
Vijf genomineerden ROVER-Reizigersprijs 2003
Stadsvervoer Dordrecht, OV-fiets, Groene Haltes Wandelroute, Stadsbus
Plus Apeldoorn en HTM zijn de genomineerden voor de Reizigersprijs
2003. De winnaar zal op de jaarvergadering van Reizigersvereniging
ROVER op 17 mei in Zwolle bekend worden gemaakt. Daarnaast kiezen de
leden van ROVER een publieksprijs.
Inleiding
Ook dit jaar reikt ROVER weer de jaarlijkse REIZIGERSPRIJS uit. Het
thema van 2003 is "De promotie van het openbaar vervoer". De werving
van projecten, organisaties, personen die naar het idee van de
reiziger aansprekend zijn, heeft vorm gekregen via een oproep in het
ledenblad de Reiziger , de wekelijkse column van ROVER in de Spits,
de website www.rovernet.nl en een oproep aan de vervoerders. Een deel
van de ingezonden ideeën kon worden gelezen op de website van ROVER.
Het uiteindelijke resultaat van alle oproepen betrof de inzending van
22 zeer uiteenlopende (kleinere en grotere) projecten.
De jury
De jury bestond dit jaar uit een mix van reizigers en deskundigen en
had zelfs een internationaal tintje: Frits Abrahams, columnist en
journalist bij NRC; Bram van Dousselaere, Bond voor Trein-, Tram- en
Busreizigers (BTTB), de Vlaamse zusterorganisatie van ROVER; Mark van
Eyk, student aan de NHTV te Breda; Arda Gerkens, Tweede Kamerlid en
woordvoerder Verkeer en Vervoer voor de SP; Hilde Roothart,
trendonderzoeker en oprichter Trendslator; en Annet de Wit,
bestuurslid van ROVER.
De jurering
De jury heeft met name gekeken naar de mogelijkheid die het product
biedt om de potentiele OV-reiziger te stimuleren, gebruik te maken van
het product/het OV. Om een voorbeeld te geven: een product kan sterk
zijn, bijvoorbeeld de trein, maar kan slecht gepromoot worden door
allerlei zaken zoals slechte informatie bij vertragingen of
onduidelijke informatie over tarieven. Hierdoor wordt de (potentiële)
reiziger niet verleid¹ om de trein in te stappen. De jury heeft
behoorlijk geworsteld met de inzendingen, omdat alle projecten bij
elkaar een schaal vol (sappig) fruit laat zien. Alle vruchten zijn
niet zomaar te vergelijken. Ieder stuk fruit heeft zo zijn eigen smaak
en geur, maar de klant heeft ook zo zijn voorkeuren. Daarnaast is
promoten van een product inherent aan de taak van een bedrijf dat het
product verkoopt, dus wat is er zo speciaal aan?
De inzendingen
De inzendingen waren zeer uiteenlopend van aard en varieerden van
individuele acties en personen tot (gezamenlijke) projecten van
organisaties en bedrijven. Hieronder een kleine bloemlezing:
De uitvaartbus: een verkorte stadsbus die omgebouwd is tot
uitvaartbus. Zoals de eigenaar Maarten van der Poel zegt "Samen de
laatste rit maken, dat is het idee".
Busvervoerbedrijf LIMEX, die 6 buslijnen in het Limburgse Heuvelland
beheert. Dit gebeurt op een ongebruikelijke wijze, de chauffeurs doen
letterlijk alles: van de bus rijden tot hem rijdend houden en alles
wat daar tussenin zit.
St. Wandelpool: leden van deze 10 jaar oude organisatie organiseren
jaarlijkse vele wandelingen voor en met elkaar, waarbij het OV een
belangrijke plaats inneemt bij de aanvoer en afvoer van de wandelaars.
Syntus, de spoorvervoerder in Zuid-Gelderland. Door ook het vervoer
per bus te verzorgen hebben zij zorggedragen voor een goede en
praktische aansluiting tussen bus en trein.
NS,vanwege de proef met stiltezones in de tweede klas rijtuigen en de
activiteiten in de Boekenweek.
Stadsvervoer Dordrecht, die met een reeks aan maatregelen het reizen
per OV aantrekkelijker maakt, maar ook nieuwe klanten probeert te
stimuleren om de bus te pakken.
NS Business Card, een aantrekkelijk aanbod voor de reiziger en zijn
werkgever om per trein met een makkelijk te organiseren voor- en
natraject te gaan reizen.
de heer Kopmels, die de dienstregeling van de bussen in de gemeente
Eindhoven voor de reiziger overzichtelijk in kaart heeft gebracht en
het zelfs voor elkaar heeft gekregen om namen van bushaltes in
logische namen te veranderen.
de OV-fiets: op een aantal stations in Nederland zijn deze fietsen met
een handige chipkaart te huren, een gemak voor het natraject.
de Koninklijke bus, een voorbeeldfunctie.
het Zu"rcher Verkehrs Verbund: de informatieverstrekking is tot in de
puntjes geregeld op alle punten die voor de reiziger van belang zijn
voor het reizen met OV.
spoorlijn Enschede-Gronau, het succes van deze heropende lijn: 250.000
reizigers bij de opening en eind 2002 530.000.
mevrouw J. Boverhof-Haverman, op hoge leeftijd heeft zij compassie met
de OV-reiziger, zij financierde een bushokje bij een bejaardentehuis.
HTM met maar liefst 5 projecten: Trek de Lijn, Mail actueel,
introductie lijn 15, vreemde trams op lijn 11 en verkeersjournaal.
wethouder C. de Bot-Huwer die in de gemeente Overbetuwe de eerste
reiswijzer in deze streek voor elkaar heeft gekregen, ondanks de
marktwerking.
Light-rail-trams tussen Gouda en Alphen a/d Rijn: de beperking van het
vaak vermoeiende voor- en natraject was de reden voor de voordracht.
de Groene Wandelroute: wandelen van lijnbushalte naar lijnbushalte.
BRU, informatie over OV in de krant: een pagina vol nieuwtjes en
informatie over het OV in Utrecht.
StadsbusPlus Apeldoorn, een experiment bestaande uit lage bustarieven
en extra diensten om zo de minder rendabele lijnen nieuw leven in te
blazen, een stijging van 38% reizigers is het resultaat.
GVB en gemeente Amsterdam, vanwege het in een vroeg stadium continue
en met een hoge frequentie te laten rijden OV tussen het centrum en
het nieuwe stadsdeel IJburg.
MobilityMixx van Connexion, een soort lease auto met meerdere
vervoersvormen.
De nominaties
Na lang afwegen is de jury tot de volgende 5 nominaties gekomen en één
eervolle vermelding. In willekeurige volgorde:
Stadsvervoer Dordrecht heeft een reeks van maatregelen genomen die het
reizen per OV aantrekkelijker maakt en ook nieuwe klanten uitdaagt de
bus te pakken.
Het oordeel van de jury:
De diversiteit aan middelen die worden ingezet met en naast elkaar,
zoals:
het wekelijks adverteren in de regionale media, op de website en in
de kabelkrant,
het gratis aanbieden van de dienstregeling,
het inspelen op speciale gebeurtenissen en evenementen, door de
(potentiële) reiziger tegen een gereduceerd tarief in het OV te
lokken,
het zenden van een kennismakingspakket, met een gratis dagkaart voor
twee personen en een busboekje, naar de bewoners van een van de
grootste wijken van de stad;
getuigt volgens de jury van inleven in de potentiële reiziger. De
reiziger raakt niet alleen bekend met het OV-systeem, maar wordt ook
nog eens verleid om er gebruik van te maken.
OV-fiets. Op een aantal stations in Nederland zijn deze fietsen met
een handige chipkaart te huren, een gemak voor de reiziger, vooral
voor het natraject.
Het oordeel van de jury:
Het natransport is een van de zwakkere schakels in de
'verplaatsingsketting'. De OV-fiets kan hier een belangrijke
sleutelrol in gaan spelen. Het is volgens de jury mogelijk dat juist
deze toevoeging aan het reizen met OV een extra stimulans kan zijn om
potentiële reizigers over de streep te halen. Het is jammer dat het
aantal stations waar deze fietsen te huur zijn op deze wijze nog
beperkt is en dat er weinig promotie wordt gemaakt voor dit product.
Groene Haltes wandelroute. Op de Veluwe is een milieuvriendelijke
wandelsysteem ontwikkeld, wandelen van "groene bushalte naar groene
bushalte". Het is een busvariant op de succesvolle NS-wandelroutes,
ontwikkeld door het Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme.
Het oordeel van de jury:
De potentiële reiziger wordt op een aangename manier verlokt. Immers,
Nederlanders houden van wandelen, zie de vele wekelijkse
wandelrubrieken in dag- en weekbladen. Juist in de weekenden nemen
mensen de auto. Er vinden dan vele zogenaamde "kriskras"
verplaatsingen plaats. Voor de wandelaar die in het vrije weekend geen
stress en sores aan zijn hoofd wil, is de "groene bushalte" een
uitkomst, die elders navolging verdient.
StadsbusPlus Apeldoorn, een experiment met lage bustarieven (1 euro
per retourtje) en een frequentere dienstverlening, om zo de minder
rendabele lijnen nieuw leven in te blazen en met als resultaat een
stijging van het aantal reizigers van 38%. Naast deze directe
maatregelen in het OV-vervoer heeft men ook aanvullend beleid
geformuleerd ten aanzien van het totale verkeer, zoals het verhogen
van de parkeertarieven en extra aandacht hiervoor in de communicatie
met de bewoners van de stad.
Het oordeel van de jury:
Het is een experiment, maar een die een aantal zaken tegelijkertijd
aanpakt. De potentiële reiziger wordt verlokt om in de bus te stappen
door de gedifferentieerde tarieven, de extra frequentie van bussen,
het niet opheffen van lijnen, maar juist een extra poging doen om een
goed dekkend OV-systeem in stand te houden. Uit onderzoek bij onze
Belgische buren is gebleken dat gratis vervoer aanbieden niet de
oplossing is. Aan de ene kant wordt het voor een aantal groepen, zoals
gezinnen met kleine kinderen en ouderen, aantrekkelijker om per trein,
tram of bus te reizen. Voor de ouderen heeft het ook nog een sociaal
effect. Maar anderzijds hebben potentiële reizigers minder waardering
voor het product, je hebt als reiziger ook geen verhaal naar de
vervoerder toe en ook als (stads)bestuur kun je geen eisen meer
stellen.
HTM, de nominatie is voor het project "Trek de Lijn". In dit project
draait het om jongeren die na observatie in de tram van anderen
jongeren en medereizigers gezamenlijk gekomen zijn tot een 12-tal
gedragsregels. Deze hangen sinds kort in de Haagse trams.
Het oordeel van de jury:
Het is een goed voorbeeld van hoe jongeren, reizigers en potentiële
reizigers, zelf zorg kunnen dragen voor een veiliger en prettig
gebruik van het openbaar vervoer. Doordat jongeren (36 in totaal) zelf
de observatie van het gedrag van reizigers hebben geobserveerd, waren
zij ook beter in staat om passende gedragsregels op te stellen en zo
medereizigers in staat te stellen elkaar er op aan te spreken. De
gedragsregels hangen op posterformaat, met uitspraken van de jongeren
zelf, in de tram.
Bekendmaking juryprijs en publieksprijs
Tijdens de Algemene Ledenvergadering van Reizigersvereniging ROVER in
Zwolle houden de genomineerden een korte presentatie. Vervolgens
zullen de leden de publieksprijs kiezen. Daarna zullen de juryprijs en
de publieksprijs bekend gemaakt worden.
Amersfoort, 17 mei 2003
---