Kerken in Aktie

Datum: 19/05/2003
Bron: -
Kerkinactie: kwetsbare groepen mikpunt van bezuinigingen Niet meedoen, minder werk en meer regels is motto regeerakkoord

Kwetsbare groepen burgers zijn opnieuw mikpunt van de bezuinigingen in het regeerakkoord. Het akkoord toont geen inzet om de werkelijke noden aan te pakken. Als de plannen van het nieuwe kabinet doorgaan, geldt voor deze burgers het motto: niet meedoen, minder werk en meer regels.

Een tweede kritiekpunt is dat ook in internationaal verband het regeerakkoord tekort schiet. Het budget van ontwikkelingssamenwerking wordt vervuild en de ambities op het terrein van milieuzorg en duurzame ontwikkeling zijn onvoldoende.

De gesignaleerde problemen in de Nederlandse maatschappij en de internationale samenleving, vragen om maatregelen die fundamenteler ingaan op de achterliggende oorzaken. Het voorliggende pakket zal misschien de financiële problemen van ons land oplossen, maar het lost zeker niet de achterliggende samenlevingsvragen op. Kerkinactie vreest dat het recept van forse bezuinigingen leidt tot uitholling van de collectieve sector en het ontstaan van een harde structurele kern van armoede. Kerkinactie roept de nieuwe regering op om de problemen in de (wereld-) samenleving met meer ambitie aan te pakken en meer in samenwerking met de maatschappelijke organisaties. Er is dringend behoefte aan een beleid dat nieuwe kansen schept en dat de zwakken beschermt. Kerkinactie wil graag bijdragen aan het debat hierover.

Het regeerakkoord weerspiegelt de moeilijke situatie waarin ons land zich bevindt; zowel nationaal als internationaal. De coalitiepartijen formuleren een beleid, dat op een aantal terreinen herkenbaar is voor Kerkinactie zoals:

een inzet om structureel de situatie binnen de landbouw te verbeteren, een nagestreefde groei van de biologische productie tot 10%

een 'vergroening' van de belastingen

de inzet om excessieve verrijking van kleine groepen tegen te gaan, die ondermijnend is voor het moreel en de normen en waarden in de samenleving

blijvende politieke steun aan de Kyoto-doelstellingen

een moratorium voor gas- en olieboringen in kwetsbare natuurgebieden

een pardon voor een aantal asielzoekers die in de bureaucratie zijn gestrand

het streven naar meer markttoegang voor arme landen en een grotere samenhang van beleid

hernieuwde steun aan de versterking van de rol van de VN in de internationale veiligheidsproblematiek

het terugbenoemen van een minister voor Ontwikkelingssamenwerking

Met teleurstelling constateert Kerkinactie dat de maatschappelijke diagnose van de drie coalitiepartijen op veel punten niet heeft geleid tot een meer structureel antwoord op de genoemde problemen, maar toch in de eerste plaats een antwoord is op de financiële problematiek. De paragraaf immateriële zaken blijkt alleen te gaan over abortus en het homohuwelijk. Fundamentele vragen rond normen en waarden, die de kwaliteit van de samenleving bepalen, worden niet genoemd en aangevat.

Enkele concrete kritiekpunten:

* Het regeerakkoord roept wel op tot meedoen, maar lijkt niet gericht op het wegnemen van obstakels voor het meedoen van mensen die in de marge verkeren. Zij krijgen juist te maken met meer en strengere regels. Mensen moeten kennelijk geprikkeld worden een arbeidsmarkt op te gaan, die - buiten hun schuld, door structurele economische oorzaken - heel weinig voor hen te bieden heeft.
* De bezuinigingspijn wordt onrechtvaardig verdeeld. Opnieuw zijn groepen aan de onderkant het belangrijkste mikpunt. Door beperking van de instroom van de WAO en de duur van de WW zullen mensen versneld afglijden naar bijstandsniveau. Het verlagen van de huursubsidie en het beperken van het gemeentelijk minimabeleid heeft weinig te bieden. De versmalling van het ziekenfondspakket en het invoeren en verhogen van de eigen bijdragen in het zorgstelsel, zullen zeer negatief uitpakken voor de inkomenspositie en gezondheid van mensen met de laagste inkomens. Een beschaafd land moet een basisbehoefte als goede gezondheidszorg voor iedereen garanderen.

* Kerkinactie is teleurgesteld dat als doelstelling van ontwikkelings-samenwerking in de eerste plaats de vrijmaking van de wereldhandel wordt genoemd. In het ontwikkelingsbeleid dienen armoedebestrijding en vrije toegang van arme landen met hun producten tot alle markten samen te gaan. Een vrije internationale markt en beschermende maatregelen voor die arme landen waarvoor het in een keer openstellen van hun markten te snel gaat, moeten op elkaar worden afgestemd. Het is te betreuren dat in het hele regeerakkoord het woord armoede niet wordt genoemd.
* De inzet voor handhaving van het budget voor ontwikkelingssamenwerking op 0,8% van het BBP lijkt teveel op lippendienst. De bestaande erosie en onterechte belasting van het budget door het ministerie van Financiën worden niet gekeerd. Integendeel, de regering kondigt aan zelfs actief de verdere vervuiling in DAC-verband te willen aanpakken, bijvoorbeeld door gelden voor vredesmissies en milieu-inspanningen (expliciet in strijd met geformuleerd VN-beleid) uit de 'echte' OS-pot te gaan betalen. Kerkinactie blijft een dergelijke besteding van geld dat bedoeld is voor de armsten in de wereld, een moreel laakbaar beleid van ons land vinden.

* Kerkinactie maakt zich zorgen over de beperkte ambitie op het terrein van milieuzorg. Het woord duurzaamheid komt in dit akkoord in het kader van milieu en economie niet meer voor. In het verstedelijkte Nederland is op milieugebied alleen een uitgesproken en krachtig beleid effectief. Immers de CO2-uitstoot groeit, de natuur verschaalt, het verkeer verstikt de steden. Dit geldt ook voor de internationale milieuproblematiek, die juist door de wereldconferentie over duurzame ontwikkeling in 2002 in Johannesburg weer op de agenda is geplaatst. Politieke steun aan de Kyoto-doelstellingen is zonder concrete maatregelen om de CO2 uitstoot terug te dringen onvoldoende. In het buitenlandse en het economische beleid moet het verminderen van het beslag dat Nederland legt op de milieugebruiksruimte, gekoppeld worden aan actieve stimulering van milieuvriendelijke ontwikkeling in arme landen.

* De realiteit van het akkoord is dat toch weer in de eerste plaats wordt bezuinigd op de collectieve zorgtaken en niet gekozen voor een grotere herverdeling van rijkdom. Die rijkdom is de laatste 10 jaar bijna verdubbeld, de armoede is gebleven. Paars lijkt op dit punt gewoon te worden voortgezet.

* Het regeerakkoord kleedt het vluchtelingenverdrag (de Conventie van Genève) verder uit. Er wordt geen oplossing aangedragen voor vluchtelingen die op straat zijn gezet en die niet terug kúnnen. Ook krijgt in het nieuwe regeerakkoord een vluchteling pas een definitieve status, als hij de inburgeringscursus heeft voltooid. Hierdoor wordt de integratie te eenzijdig op de schouders van de vluchteling gelegd. Tenslotte worden Nederlanders die met een buitenlander willen trouwen ongelijk behandeld. Van de buitenlandse partner wordt gevraagd dat hij of zij 120 procent van het minimumloon verdient en ouder dan 21 jaar is. Dit geldt niet voor een huwelijk tussen twee Nederlandse partners.
* Ook het beperkte antwoord op de problemen van een multiculturele samenleving is zorgwekkend. Juist Kerkinactie, dat sterk aanwezig is in de binnensteden, weet dat het niet alleen gaat om flinke klinkende maatregelen van de overheid, maar dat het in de eerste plaats gaat om herstel van het weefsel van de samenleving en het hernieuwen van de dialoog tussen mensen. Woorden als emancipatie, ontplooiing, en sociale ontwikkeling komen tot onze grote zorg in dit akkoord niet meer voor.