Gemeente Breda

Persberichten

20-05-2003

Fietsen in Zuid-Afrika

Perplex stond ze. Nog nooit had ze er bij stilgestaan dat je je met de fiets zo makkelijk en zo snel kon verplaatsen. En dat zoveel Nederlanders daar dan ook nog gebruik van maken. ''Bij ons sjouwen de mensen wat af, ze zouden hier eens moeten komen kijken!'' Een maand lang was Elsie Molefakgotla uit Zuid-Afrika te gast in een Tilburgse volkswijk. De wijkorganisatie had haar uitgenodigd omdat ze in haar woonwijk zoveel succes had met buurtprojecten. Ze gaf de volkswijk een lijst met adviezen, maar in het bijzonder nam ze één aanbeveling mee naar huis: we moeten in Zuid-Afrika meer gaan fietsen!

Als je in Zuid-Afrika op bezoek bent, valt het je als Nederlander bijzonder op: in de berm lopen de hele dag door groepjes mensen: onderweg naar het werk, naar huis, naar de markt, of gewoon zo maar een beetje slenteren langs de weg. Op de asfaltweg razen moderne modellen auto's voorbij, net als hier. Zo'n auto is onbetaalbaar voor de meesten. Soms is de bus een alternatief, maar ook die kost geld en dan nog moet je vanaf de haltes vaak een heel eind lopen. Want wat ook opvalt in Zuid-Afrika zijn de afstanden: het platteland is doorgaans dunbevolkt en uitgestrekt, maar ook in de steden zijn de afstanden groot. Onder apartheid moesten de townships (zwarte woonwijken) ver weg liggen van de luxe blanke woongebieden; uit angst voor ziektes werd er nog eens wijde cirkel omheen onbebouwd gelaten. De townships zelf zijn ook vaak nog eens bijzonder uitgestrekt: als je op een hoog punt staat zie je een zee van vaak vele duizenden vierkante één- of tweekamerhuisjes zich uitstrekken; het lijken wel luciferdoosjes. En dan zijn er voor de allerarmsten nog de illegaal gebouwde wijken (squatter areas), met geen enkele voorziening, geen luciferdooshuisjes en ook geen wegen dus. Hier kan al helemaal geen auto komen, en zijn de mensen aangewezen op de benenwagen.

Juist in de townships en in de squatter-gebieden zouden fietsen een uitkomst kunnen zijn. Een lokale thuiszorg-organisatie in de Zuid-Afrikaanse gemeente Lekoa Vaal kreeg onlangs nog geld beschikbaar van de Bredase organisatie MIVA om een auto aan te schaffen om haar enorme klantenkring van aids-patiënten te kunnen bezoeken. Voor de afgelegen plekken was dat een geweldige uitkomst, maar de tientallen vrijwillige thuiszorgverleners zouden maar wat graag een fiets hebben om hun patiënten te bezoeken in de wijk.
Ook voor de economische ontwikkeling in de wijken zijn fietsen belangrijk. Kleine ondernemers hebben geen geld voor een auto, maar kunnen hun handelswaar op de centrale markt of bij de groothandel in de stad wel ophalen als ze een fiets hebben. In Zuid-Afrika is meer dan de helft van de bevolking volgens de officiële statistieken werkloos, dus een simpel transportmiddel is er absoluut goud waard voor een initiatiefrijke kleine ondernemer.

Nou is fietsen niet echt ''cool'' voor de meeste Zuid-Afrikanen. Ze hebben liever een auto, natuurlijk. Toch raken meer en meer Zuid-Afrikanen ervan doordrongen dat een fiets een prima transportmiddel is voor korte afstanden en voor niet al teveel bagage. Ook stadsplanners en gemeentebesturen raken ervan overtuigd dat er ruimte moet komen voor de fiets. Steden als Kaapstad en Johannesburg zijn groter dan Rotterdam en Amsterdam en het verkeer is er beslist drukker. Hoe kun je al die fileproblemen en vervuiling beperken: door meer ruimte te geven aan de fiets!

Nee, dan moet je eens overdag in de buurt van een station in Nederland rondlopen. Je ziet geen honderden, nee, je ziet wel duizenden fietsen in en vooral buiten - de rekken. En dan te bedenken dat er in Nederland ook nog miljoenen fietsen staan weg te roesten in schuurtjes en tuinen. Fietsen die voor de eigenaar niet veel waarde meer hebben inmiddels staan er immers al een glimmende ATB en een stoere stadsfiets in de stalling. Maar voor andere wereldburgers, die in Zuid-Afrika, zou diezelfde oude fiets een uitkomst zijn. Hij moet wel een beetje worden opgeknapt, en dan moet-ie nog van de schuur naar het inzamelpunt en vervolgens naar Zuid-Afrika. Voor dat laatste wordt gezorgd.
Uw ongebruikte fiets kan via het Milieu Educatief Centrum naar Zuid Afrika
Het enige dat van een Bredase wereldburger wordt gevraagd is het voertuig af te geven bij het Milieu Educatief Centrum aan de Wolfslaardreef. Dat kan nog tot en met zondag 25 mei. Van 9.00 uur tot 17.00 uur kunt u zich melden bij de balie.

Breda, 20 mei 2003