Lijst Pim Fortuyn


De kiezer is de verliezer

tekstbijdrage 'debat hoofdlijnenakkoord CDA/VVD/D66, uitgesproken door Mat Herben - 20 mei 2003

De informateurs Korthals Altes en Hoekstra hebben de klus in goed drie weken geklaard en verdienen daarvoor alle lof. Het tijdverschil met de voorafgaande mislukte poging met de PvdA springt in het oog. Dat kan worden verklaard uit het feit dat ditmaal het Strategisch Akkoord als uitgangspunt is genomen en D66 i.t.t. de PvdA genoegen heeft genomen met enkele symbolische overwinningen.

DE LPF heeft niet deelgenomen aan de onderhandelingen, omdat daarvoor een uitnodiging ontbrak. Het CDA noemde hernieuwde samenwerking immers ongeloofwaardig en de VVD sprak een voorkeur uit voor D66. Daarmee ontbrak de basis voor serieuze onderhandelingen. Bovendien was de verkennende fase op basis van het Strategisch Akkoord voor ons overbodig, omdat wij immers mede-ondertekenaar van dat akkoord waren. Evenmin had mijn fractie er zin in om in achterkamertjes gedoogsteun toe te zeggen in ruil voor concessies, iets wat de kleine christelijke partijen kennelijk wel hebben gedaan, als ik sommige krantenberichten mag geloven. Is het waar, zo vraag ik de informateurs, dat de Christen-Unie en de SGP gedoogsteun hebben toegezegd in ruil voor het bevriezen van de medisch-ethische ontwikkelingen?

Het Hoofdlijnenakkoord belooft de goedgelovigen dat er een bedrag van 700 miljoen extra gaat naar kenniseconomie, maar dat bedrag wordt pas in 2007 bereikt. Voorwaarde is wel dat er in 2007 aan loonmatiging een bedrag van liefst 2,7 miljard kan worden ingeboekt. In 2004 wordt nog het voorzichtige beleid voortgezet van het kabinet Balkenende I, maar de financiële tijdbom onder het kabinet begint vanaf 2005 te tikken. Dat jaar wordt gerekend op een loonkostenmatiging van 1,35 miljard, die moet oplopen tot 2,7 miljard in 2007. Wie denkt dat de werknemer in de collectieve sector ondanks alle kostenverhogingen vier jaar lang aan loonmatiging blijft doen, doet aan luchtfietserij.

Veiligheid, normen en waarden hebben plaatsgemaakt voor creatief boekhouden en gebroken beloften. Over waarden en normen gesproken: het CDA heeft D66 verleid haar verkiezingsbelofte niet meedoen te breken en omgekeerd heeft D66 het CDA en de VVD ertoe gebracht de beloften op het gebied van de hypotheekrente en het kwartje van Kok te breken. Wees daar maar trots op, maar bedenk de heler is even erg als de steler.

Pijnlijke maatregelen zijn nodig, maar je moet de problemen van de overheid niet alleen financieel, maar ook organisatorisch fors aanpakken. We krijgen er twee ministeries bij, waaronder waarschijnlijk een overbodig ministerie voor Bestuurlijke vernieuwing dat onderhorig blijft aan de minister van Binnenlandse Zaken. Dat ministerie van Binnenlandse Zaken had D66 natuurlijk moeten binnen halen, wat niet is gelukt. Op zich zou het natuurlijk een mooi staaltje van bestuurlijke vernieuwing zijn als we nu de eerste deeltijdminister krijgen, want zelfs als je Koninkrijkszaken en Rampenbestrijding erbij doet, biedt zijn portefeuille slechts werk voor halve dagen. Balkenende I liet noodgedwongen zien dat capabele bewindslieden best twee zware ministeries aan kunnen. De door de LPF bepleite vermindering van het aantal departementen en bestuurslagen, die nodig is om de bureaucratie echt kunnen aanpakken, is echter uitgebleven. Loonmatiging vragen van de samenleving is zinloos zonder beleidsmatiging door de politiek.

Onderwijs, zorg, veiligheid en vreemdelingenbeleid zijn de onderwerpen die de burger bezig houden. Nederland moet veiliger, zo luidde nog terecht de openingszin van het Strategisch Akkoord. Als je het vertrouwen van de kiezer wilt winnen, is een krachtige aanpak van de criminaliteit geboden. De straat en het openbaar vervoer moeten weer worden terug gegeven aan de burger, het bedrijfsleven lijdt ondanks een miljard aan preventiekosten toch nog drie miljard schade door criminaliteit. In de toonzetting van het nieuwe akkoord krijgt alleen onderwijs echt extra aandacht, overigens pas substantieel vanaf 2006. Die extra aandacht is op zich terecht, want ook in het Strategisch Akkoord was al een groei van 9% voor onderwijs voorzien, naast een groei van vijftien procent voor zorg en negen procent voor veiligheid. Beter onderwijs is echter niet zozeer een geldkwestie als wel een kwestie van het terugdringen van ziekteverzuim en regelzucht. Ik hoop dat die voornemens uit het Strategisch Akkoord recht overeind blijven.

In de eindafweging zijn op vitale punten verkeerde beslissingen genomen. Het verkleinen van de kloof tussen burger en politiek begint met een betrouwbare overheid. Gedane beloften dienen te worden nagekomen. Knabbelen aan de hypotheekrente en het niet teruggeven van het kwartje van Kok helpt niet het vertrouwen in de overheid te herstellen. Het benutten van de overwaarde van woningen voor verhuiskosten, herinrichting van de woning en consumptieve bestedingen is goed voor de economie. In deze tijden wordt niet meer met aandelen gespeculeerd. Ondanks het overhevelen van het kwartje van Kok blijft er nog een tekort van een half miljard om de spoorwegen te verbeteren, geld dat eenvoudig kan worden gevonden door de miljardenslindende magneetzweefbaan naar Noord-Nederland om te zetten in een snelle Intercity Plus. De halvering van de OZB gaat ten koste van noodzakelijke investeringen in de 2^e Maasvlakte en de kinderopvang. De aanleg van de 2^e Maasvlakte is een essentiële impuls voor de goed draaiende Rotterdamse haven en de vrijkomende haventerreinen in de binnenstad kunnen worden gebruikt voor de terugkeer van de middenklasse en bedrijven. Honderd miljoen voor kinderopvang is veel te weinig. Er is minimaal een half miljard nodig. Investeren in kinderopvang is dé manier om arbeidsparticipatie door vrouwen te vergroten. Dit akkoord moet het vooral hebben van maatregelen die de werknemer langer laten werken. De opmerking van de informateurs dat gekeken wordt naar een ontslagleeftijd van 67 jaar, is natuurlijk geen verspreking. Deze achtenswaardige heren zijn geen beginners, maar routiniers die bewust een proefballonnetje oplieten. Onbetrouwbaar is ook verhogen van het geplande eigen risico in de zorg van 100 Euro naar 200 Euro, nog voordat het nieuwe stelsel is ingevoerd. Bovendien wordt het pakket verkleind en komen veel voorgeschreven medicijnen niet voor vergoeding in aanmerking. Zo wordt de patiënt dubbel gepakt. Pas als er in 2006 vrije pakketkeuze is in een nieuw zorgstelsel, mag je een flinke eigen bijdrage van de burger vragen.

Zo ook de aanpak van de WAO, op zich is er niets mis met het herkeuren van WAOers, maar dan wel gekoppeld aan een gedegen plan voor reïntegratie op de arbeidsmarkt. Het gaat er bijvoorbeeld om dat velen van de 45.000 leerkrachten die thuiszitten, weer aan een baan in het onderwijs worden geholpen. De LPF steunt geen bezuinigingsplannen die erop zijn gericht de mensen vanuit de WAO naar de bijstand te sluizen. Wij zijn voor een grondige en waar nodig strenge aanpak van de WAO, maar dan moet er ook extra geld komen om de betrokkenen aan het werk te helpen.

Ik zie in het akkoord wel de hand van de VVD, maar niet die van D66. We moeten letterlijk en figuurlijk nog zien wat er voor kenniseconomie in 2007 in de envelop zit. Het CDA heeft kleine aanpassingen bereikt, zoals extra toevoegingen aan het particulier en agrarisch natuurbeheer. Voorts verstandig zijn de beperking van de sollicitatieplicht voor bijstandsmoeders met kleine kinderen. Ook 100 miljoen voor jeugdzorg en preventie is zinvol, mits gepaard gaande met een krachtige aanpak van onwilligen. Maar deze verbeteringen zouden ook in een kabinet met de LPF zijn bereikt. Afgezien van de verre belofte van een sigaar uit eigen doos in 2007 heeft D66 niets bereikt wat niet door de LPF zou zijn bereikt, of al was verwezenlijkt (zoals de gekozen burgemeester). Op één punt heeft D66 letterlijk meer binnengehaald. In haar verkiezingsprogramma werd een pleidooi gehouden voor een kernkabinet van 7 ministers, het worden er nu zestien, voorwaar een winst van 9 ministers. Nog zon onverwachte overwinning van D66: voor de kenniseconomie is geen 700 miljoen maar, maar eigenlijk 1,5 miljard binnengehaald. De 800 miljoen voor de JSF zijn immers behouden gebleven als concrete impuls voor de high tech industrie. Kortom, een ongekende zegetocht voor D66.

Het motto van het hoofdlijnenakkoord, dat op de scholen voor journalistiek ongetwijfeld als een precisiebom is ingeslagen, luidt Meedoen, meer werk en minder regels. Deze leidraad geeft ieder zijn deel. Minder regels is de VVD uiteraard op het lijf geschreven. Deze partij heeft daar veel ervaring mee. De meeste regels waarmee het bedrijfsleven worstelt komen immers van de ministeries van Financien, Economische Zaken en Sociale Zaken en zijn dus vooral door VVD-bewindslieden onder Paars bedacht. Laat ze de eigen rommel opruimen, is natuurlijk de wijze levensles die de jonge Jan Peter al met de paplepel door zijn moeder kreeg ingegoten.

En dan de kreet Meer werk. Onbetwist een CDA-wens, want dit akkoord laat heel bijbels zien dat we in het zweet des aanschijn ons brood moeten verdienen en ondertussen flink mogen inleveren: geef de keizer wat des keizers is.

Tot slot de onweerstaanbare oproep meedoen. Met zon aansporing haal je Boris Dittrich als aanhanger van de Olympische gedachte, meedoen is belangrijker dan winnen, natuurlijk over de streep. Snij mee met Balkenende Twee, want aan de Zeeuwse opvoeding van Jan Peter heeft niets ontbroken. Ons ben zunig en geen cent te veel hoor.

Het motto had moeten luiden: Onze inzet voor een gezond en veilig Nederland. Het slagveld van bezuinigingen en gebroken kiezersbeloften overziende, past echter maar één motto: de kiezer is de verliezer.