Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en
Duurzame Ontwikkeling
"En vergeef ons onze schulden?"
12.05.2003 11:07
- Een NCDO debat over schuldverlichting voor ontwikkelingslanden en de
effecten van het Nederlandse beleid -
Datum: 21 mei 2003
Tijd: 13.00 tot 14.30 uur (met gelegenheid tot het stellen van vragen)
Locatie: Internationaal Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag. RSVP: Entree gratis, schriftelijke vooraanmelding noodzakelijk ivm beperkte aantal plaatsen via mail: info@ncdo.nl
Naar aanleiding van de binnenkort te verwachten publicatie van de
Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en beleidsevaluatie (IOB) - de
onafhankelijke inspectie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken
over de evaluatie van schuldverlichtingactiviteiten en de rol van de
Nederlandse overheid.
Jan Willem Gunning, Vrije Universiteit, Hoogleraar
Ontwikkelingseconomie en Directeur Amsterdam Institute for
International Development (AIID)
Joyce Kortlandt, Jubilee Nederland, Beleidsmedewerker NOVIB
Aerdt Houben, de Nederlandsche Bank, Adjunct Directeur Monetair Beleid
en Hoofd Afdeling Financiële Stabiliteit
Gespreksleider: Henny Helmich, Directeur NCDO
"Zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven?"
- Achtergrondartikel -
Nederland is koploper in vergelijking met andere donorlanden,
waaronder zeker de G7 landen, op het terrein van de verlichting van
buitenlandse schulden. Nederland is vooraanstaand in
beleidsontwikkeling, en in steun aan internationale schuldverlichting
zoals bijvoorbeeld het HIPC initiatief. Nederland heeft sinds 1990
circa 2,3 miljard aan schuldverlichting uitgegeven, voornamelijk uit
de begroting van ontwikkelingssamenwerking (ODA bestemd voor
armoedebestrijding). Nederlandse bewindspersonen voor
ontwikkelingssamenwerking hebben zich op dit terrein zeer actief
betoond, daartoe gesteund door een sterk politiek en maatschappelijk
draagvlak. Duizenden hebben zich in campagnes, zoals die van Jubilee,
in de afgelopen jaren ingezet voor schuldverlichting. De NCDO zet zich
in voor het versterken van het Wereldburgerschap voor de
Millenniumdoelstellingen. Positieve resultaten van schuldverlichting
zijn doorslaggevend voor armoedebestrijding. De NCDO meent daarom dat
het binnenkort te verwachten evaluatierapport van de IOB, de
onafhankelijke inspectie van het Ministerie van Buitenlandse Zaken,
over de meetbare effecten van schuldverlichtingactiviteiten en de rol
van de Nederlandse overheid van eminent belang zou kunnen zijn voor de
beoordeling van de resultaten door Nederlandse Wereldburgers. De
volgende onderwerpen zijn interessant voor het politieke en publieke
debat in combinatie met de bevindingen uit het IOB rapport. De
uitkomsten van een goed geïnformeerd publiek debat kunnen handvatten
geven voor gerichte betrokkenheid ter beleidsbeïnvloeding en politieke
steun aan verbetering van resultaten.
Welke resultaten zijn er met schuldverlichting geboekt? Zijn de armen
in de ontwikkelingslanden, en met name de armste landen waarvoor
Nederland zich heeft ingezet, er iets mee opgeschoten?
Wat is eigenlijk het motief (geweest) voor de Nederlandse overheid om te kiezen voor het instrument van schuldenverlichting boven bijvoorbeeld programmas van bilaterale sectorondersteuning of het via particuliere kanalen versterken van maatschappijopbouw (civil society) voor armoedebestrijding in ontwikkelingslanden?
Er is altijd in het debat sprake geweest van een zg. moreel risico bij
schuldenaar-landen. Moreel risico is dat door schuldkwijtschelding
onbedoeld het gedrag van wanbetaling wordt beloond en zo wordt
bestendigd. Er is tot nu toe maar heel weinig aandacht geweest voor
het moreel risico voor schuldeisers. Want kredietverstrekkers zouden
natuurlijk onbedoeld schadeloos kunnen worden gesteld voor
onverantwoorde kredietverstrekking. Hoe transparant en coherent is het
beleid dat formeel wordt aangemerkt als armoedebestrijdingsbeleid?
Wiens schuld is er eigenlijk vergeven? Zijn de crediteuren in
Nederland, de Nederlandse Credietverzekerings Maatschappij (NCM) of
het Ministerie van Financiën er beter van geworden omdat zij uit
armoedebestrijdingsmiddelen (begroting ontwikkelingssamenwerking)
konden putten om deels oninbare schuldvorderingen te vereffenen? Is
daardoor het geld voor ontwikkelingshulp gebruikt om schuldvorderingen
te innen die anders door de schatkist als geheel uit algemene middelen
zouden moeten worden vereffend? En wat gebeurt er in de (nabije)
toekomst? Is de ca. 2,3 miljard een sigaar uit eigen
(armoedeverlichtingsmiddelen)doos geweest, zoals de Jubilee campagne
beweert? Is de doelstelling om schuldverlichting uit additionele
middelen te financieren gehaald?
Hoe heeft Nederland bijgedragen aan de initiatieven van Wereldbank en
IMF ter schuldverlichting? De Wereldbank stelt als voorwaarden voor
schuldverlichting o.a. goed economisch beleid, goed bestuur, en
participatie (ownership) van de bevolking. Nederland zet zich daar ook
krachtig voor in. Is het schuldverlichtingsbeleid van de Wereldbank
samenhangend met deze eigen voorwaarden, en hebben de resultaten van
schuldverlichting bijgedragen aan beter bestuur? Schuldverlichting
moest ooit leiden tot het houdbaarder worden van overblijvende
schulden. Is die doelstelling dichterbij gebracht? Is de totale
uitstaande schuld van met name de concentratielanden voor het
Nederlandse OS beleid middels nieuwe kredietverleningen weer verhoogd
en zijn deze dan nog steeds houdbaar? En wat staat ons - en de armen
in de Minst Ontwikkelde Landen - te wachten in de komende jaren voor
2015?
Postbus 94020
1090 GA Amsterdam
T: + 31 (0) 20 568 8755
F: + 31 (0) 20 568 8787
e-mail: info@ncdo.nl
Bezoekadres:
Mauritskade 63
(hoofdingang KIT)
1092 AD Amsterdam