Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Toespraak staatssecretaris Hessing bij de 32e European Regional Conference ICOP Interpol

21 mei 2003

Gesproken woord geldt.

Is het vandaag een mooie dag?

Waarschijnlijk vindt u van wel. U ontmoet vandaag uw vakbroeders van alle Nationale Bureaus Interpol van Europa. U ziet elkaar ook niet elke dag, deze locatie is perfect gelegen en de bloembollen staan er mooi bij dit voorjaar. Ik kan me dus voorstellen dat u bij voorbaat een positief gevoel heeft over deze 32e European Regional Conference.

Toch moet mij iets van het hart.

Ik ben niet in alle opzichten van mening dat het een heugelijke dag is. Natuurlijk; ik voel me vereerd hier aanwezig te zijn om de aftrap te mogen geven. Ik reed met plezier naar deze locatie toe en heb ook vol bewondering gekeken naar de bloemenpracht in de omgeving.

Er is echter een minder mooie kant aan deze bijeenkomst.

Interpol is dit jaar, op 7 september om precies te zijn, 80 jaar oud. Dat zou je een respectabele leeftijd kunnen noemen, iets dat gevierd moet worden. Maar in dit geval weet ik niet of er reden voor een feestje is.

Interpol is, zoals u weet, in 1923 in Wenen opgericht. Aanleiding was onder andere de wijdvertakte handel in blanke slavinnen. Was mensenhandel ooit de reden waarom Interpol is opgericht, juist op deze 80e verjaardag blijkt het nog steeds één van de belangrijkste themas te zijn. In al die jaren hebben we heel veel bereikt, dat zal ik niet ontkennen, maar wat dit onderwerp betreft nog lang niet genoeg.

Nederland heeft een bepaald imago in het buitenland. Liepen we vroeger op klompen, woonden we in windmolens en aten we tulpenbollen, vandaag de dag domineert een ander -hardnekkig- stereotype de publieke opinie. We zouden een losgeslagen land zijn vanwege legalisatie van abortus, drugs en zelfs van de seksindustrie in ons land, en daarmee de mensenhandel. Maar dat beeld klopt niet, integendeel. De legalisering van de seksindustrie geeft de Nederlandse politie juist méér inzicht en kansen in de bestrijding van mensenhandel, omdat het hierdoor controleerbaar wordt.

Het doel van de bestrijding van mensenhandel is personen beschermen tegen schending van hun mensenrechten. De kern van het delict is een ander onder dwang, misleiding of uitbuiting in de prostitutie brengen of houden. Met andere woorden: commerciële seksuele uitbuiting.

Bij de bestrijding van mensenhandel heeft Nederland gekozen voor een marktgerichte aanpak. Iedere markt, dus ook de criminele, wordt bepaald door vraag en aanbod. Met een aanpak die oog heeft voor de markt is men in staat om grip te krijgen op criminaliteit. Dit is immers een te beïnvloeden factor. Bijvoorbeeld door verbetering van de situatie in de bronlanden. De migrant die in handen van een mensenhandelaar valt, denkt vaak met een mensensmokkelaar te maken te hebben. Maar een mensenhandelaar heeft hele andere motieven.

Zijn doel is om de migrant in een afhankelijke of dwangpositie te brengen en inkomsten te verwerven uit prostitutiearbeid van de migrant. Verhandelde migranten zijn voor hen gelijk aan goederen. De vraag naar deze goederen wordt bepaald door de andere kant van de keten. Het bestemmingsland. De plek waar bordeelhouders behoefte hebben aan een goedkoop en regulier aanbod van prostituees.

Onze bijna openbare seksindustrie was van oudsher een ideaal afzetgebied voor mensenhandel. De seksindustrie werd gedoogd, maar nauwelijks gecontroleerd. Met de legalisering van de seksindustrie zijn wij in staat de branche te reguleren en de marktvraag van de mensenhandelaar te beïnvloeden.

Met de erkenning van prostitutie als vorm van arbeid, proberen wij de bescherming van mensenrechten en arbeidsrechten te garanderen. Een markt die gecontroleerd wordt door de overheid, een land waar prostituees réchten hebben, is een heel onaantrekkelijk land voor mensenhandelaars.

In mijn ogen is Nederland op gebied van legalisering dus allesbehalve losgeslagen, integendeel. Ik denk juist dat we het probleem van mensenhandel vooruitstrevend aanpakken, met als belangrijkste richtlijn de Rechten van de Mens. Ik zeg hiermee niét dat we er al helemaal zijn; mensenhandel kan pas aangepakt worden als aan alle politionele- en handhavingcondities zijn voldaan. Dat is nog niet altijd zo.

Ik leg u nu dus geen successtory voor; ik wil juist delen hoe we in Nederland met onze problemen omgaan. En soms worstelen, net als ieder ander land.

Deze conferentie is onder andere bedoeld om ervaringen en informatie uit te wisselen. Laten we over de grenzen van ons eigen land kijken en onderzoeken welke oplossingen onze collega-landen hebben voor problemen waarmee we allen worstelen. Niet elke oplossing is voor elk moment en elk land even geschikt, maar u komt in ieder geval op nieuwe ideeën. De onderwerpen waar u mee bezig bent zijn in sommige gevallen hetzelfde gebleven, maar er kwamen ook vele nieuwe bij. Of we het nu hebben over mensenhandel, terreur, cybercrime of synthetische drugs: criminaliteit zal altijd blijven bestaan.

Bovendien trekken criminelen zich van landsgrenzen weinig aan, dat hebben de afgelopen decennia ons wel geleerd. En Schengen maakt dat nog makkelijker.

Dat geldt ook voor terrorisme. Immers; als één ding de afgelopen tijd duidelijk is geworden dan is het dat terrorisme en terrorismebestrijding niet beperkt kan worden tot de grenzen van de afzonderlijke naties of van continenten. Dit stelt hoge eisen zowel aan de individuele afzonderlijke landen als aan Interpol. Gelukkig heeft Interpol die taak nadrukkelijk opgepakt. Niet alleen door de vorming van een 24-uurs operationeel centrum, maar ook door de nadruk op aan terrorisme gerelateerde activiteiten en expertise.

Voor de afzonderlijke landen zal de nadruk in de komende tijd komen te liggen op een verdere afstemming van wetgeving en informatie-uitwisseling.

Nederland heeft naar aanleiding van 11 september het actieprogramma terrorismebestrijding gelanceerd. De onderzoekscapaciteit voor zowel de inlichtingendiensten als de politie is uitgebreid. Daarnaast zijn zon 40-tal andere maatregelen genomen. Dit varieert van extra aandacht en capaciteit voor mensensmokkel tot en met een intensievere controle op in- en uitstroom van personen en goederen.

Waar zich lucratieve kansen voordoen, zullen criminelen grenzen negeren en nationale soevereiniteit schenden. Interpol zal daarom ook in de toekomst een noodzaak blijven. Dit feit is niet echt iets om te vieren, maar laten we in ieder geval met een positief gevoel terugdenken aan de inzet van de afgelopen jaren, en laten we diezelfde daadkracht en energie gebruiken om er de komende jaren sámen voor te zorgen dat we er alles aan doen wat in onze macht ligt om criminaliteit en terrorisme te bestrijden, in ons eigen land maar zéker ook over de landsgrenzen heen.

Ik wens u een inspirerende conferentie toe.