European Commission
CJE/03/43 22 mei 2003
Conclusie van advocaat-generaal Francis Jacobs in zaak C-148/02
Carlos Garcia Avello/Belgische Staat
Volgens de Advocaat-generaal is de weigering om een kind met dubbele
nationaliteit, overeenkomstig de Spaanse traditie met de familienaam
van beide ouders in te schrijven een door het gemeenschapsrecht
verboden discriminatie op grond van nationaliteit
Hij is van mening dat een dergelijke weigering niet kan worden gerechtvaardigd door een zwaarwegend algemeen belang dat iedereen in een land op dezelfde wijze zijn familienaam verkrijgt.
De Spanjaard Carlos Garcia Avello en zijn Belgische echtgenote
Isabelle Weber wonen in België en hebben twee kinderen. De kinderen
hebben dubbele nationaliteit. Naar Belgisch recht dragen kinderen de
familienaam van hun vader. De geboorteakte van de kinderen vermeldt
derhalve de naam Garcia Avello. In Spanje is het de gewoonte dat
kinderen de eerste familienaam van beide ouders dragen, eerst die van
de vader en als tweede die van de moeder. Overeenkomstig deze gewoonte
verzochten de ouders de Belgische autoriteiten om de familienaam van
de kinderen te veranderen van Garcia Avello in Garcia Weber. Met de
huidige naam zouden Spanjaarden kunnen denken dat de kinderen broers
of zussen van de vader zijn en dat er geen band met de moeder van de
kinderen bestaat. Bovendien zou het feit dat de kinderen in Spanje en
in België een verschillende familienaam hebben, in de praktijk tot
moeilijkheden kunnen leiden.
Het verzoek werd afgewezen omdat het tegen de Belgische praktijk
inging. Garcia Avello vocht deze afwijzing aan bij de Belgische Raad
van State, die het Hof van Justitie van de EG de vraag stelde of de
afwijzing in strijd was met het gemeenschapsrecht, met name met de
beginselen van het burgerschap van de Unie en het vrije verkeer van
burgers.
Advocaat-generaal Jacobs neemt vandaag conclusie in deze zaak.
De conclusie van de advocaat-generaal bindt het Hof niet. De
advocaten-generaal hebben tot taak het Hof in volledige
onafhankelijkheid een juridische oplossing te bieden voor het concrete
geschil.
Om te beginnen wijst de advocaat-generaal erop dat iedere lidstaat
zijn eigen regels heeft voor de overgang van familienamen van de ene
generatie op de volgende.
Advocaat-generaal Jacobs is van mening dat de situatie onder het
gemeenschapsrecht valt. Hoewel het gemeenschapsrecht inzake
burgerschap en vrij verkeer niet van toepassing is op zaken tussen een
staat en diens eigen onderdanen, meent de advocaat-generaal dat de
zaak niet enkel de kinderen aangaat, die de Belgische nationaliteit
hebben, maar tevens Garcia Avello, een Spaanse onderdaan die gebruik
heeft gemaakt van zijn communautair recht om zich in een andere
lidstaat te vestigen en daar te werken. De afwijzing betreft Garcia
Avello als degene die beroep heeft ingesteld en het onderwerp, de
overgang van familienamen van de ene generatie op de volgende, is voor
beide generaties van belang.
Bovendien merkt de advocaat-generaal op dat de kinderen naast de
Belgische ook de Spaanse nationaliteit hebben, een feit dat niet valt
los te zien van hun vaders uitoefening van zijn recht van vrij
verkeer.
Advocaat-generaal Jacobs meent dat sinds de invoering van het
burgerschap van de Unie er een duidelijk verbod van discriminatie op
grond van nationaliteit bestaat in alle gevallen waar het
gemeenschapsrecht van toepassing is en dat niet hoeft te worden
aangetoond dat er een specifieke inbreuk op een specifieke economische
vrijheid is geweest. De advocaat-generaal merkt op dat vervolgens moet
worden bezien of de afwijzing door de Belgische autoriteiten
discriminatie op grond van nationaliteit is en of deze discriminatie
kan worden gerechtvaardigd.
De advocaat-generaal stelt dat de afwijzing een door het
gemeenschapsrecht verboden discriminatie op grond van nationaliteit
is, aangezien hierdoor situaties die objectief verschillend zijn op
gelijke wijze worden behandeld. Aangezien een naamsverandering naar
Belgisch recht mogelijk is indien het verzoek daartoe op ernstige
redenen steunt, moet de systematische afwijzing van een verzoek
wanneer de aangevoerde redenen in verband staan of onlosmakelijk
verbonden zijn met het bezit van een andere nationaliteit, volgens de
advocaat- generaal worden beschouwd als discriminatie op grond van
nationaliteit. Deze praktijk behandelt iemand die doordat hij een
andere dan de Belgische nationaliteit heeft, een bepaalde familienaam
draagt of een ouder heeft wiens familienaam niet volgens de Belgische
regels tot stand is gekomen, op dezelfde manier als iemand die
uitsluitend de Belgische nationaliteit heeft en een familienaam heeft
volgens de Belgische regels, terwijl hun situatie objectief
verschillend is.
Advocaat-generaal Jacobs is van mening dat deze discriminatie niet kan
worden gerechtvaardigd, daar het geen zwaarwegend openbaar belang is
dat de overgang van familienamen voor de burgers van een lidstaat op
zijn grondgebied steeds volgens één bepaald patroon verloopt. Hij
merkt op dat voorkoming van verwarring ten aanzien van de identiteit
door het recht op naamsverandering te beperken, een rechtmatig doel
is, maar dat de gevaren niet moeten worden overdreven en dat de
officiële registratie van een naamsverandering het risico van
verwarring beperkt. Ten slotte stelt advocaat-generaal Jacobs dat het
concept van vrij verkeer niet berust op de gedachte dat iemand éénmaal
verhuist naar een andere lidstaat en vervolgens daar integreert, maar
op de mogelijkheid om regelmatig, of zelfs voortdurend, binnen de Unie
te verhuizen. Men kan dus niet stellen dat het de bedoeling van het
non- discriminatiebeginsel is, de integratie van migrerende burgers in
hun gastland te verzekeren.
Opmerking: De rechters van het Hof zullen zich thans over deze zaak
gaan beraden. Het arrest zal op een latere datum worden gewezen.
Voor de media bestemd niet-officieel stuk, dat het Hof van Justitie
niet bindt.
Deze persmededeling is beschikbaar in het Deens, Duits, Engels, Frans,
Nederlands en Spaans.
De volledige tekst van de conclusie is te vinden op de internetpagina
van het Hof
http://www.curia.eu.int
heden vanaf ongeveer 15.00 uur.
Voor nadere informatie wende men zich tot Zaïra Penders
tel (352) 4303 3127 fax (352) 4303 3656