Vrije Universiteit Amsterdam

Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam. 22/05/2003


---

Ecohydroloog Han Dolman over "de Broeikas Aarde"
Europese vasteland houdt veel koolstof vast

Han Dolman, hoogleraar Ecohydrologie bij de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen van de VU, heeft met een internationaal team van wetenschappers aangetoond dat het Europese vasteland 7 tot 12 procent van de door Europeanen uitgestoten CO absorbeert en vastlegt. Verantwoordelijk voor die absorptie is wat bio- en ecologen noemen de "terrestrische biosfeer"; alle levende en dode materie die zich op het land bevindt. Hun bevindingen worden donderdag 22 mei gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science. Han Dolman zal een dag later, op vrijdag 23 mei, zijn oratie Blauw en groen in de Broeikas Aarde uitspreken.

Dat de koolstofopnamecapaciteit van het Europese continent (met een forse onzekerheids-marge) is "hardgemaakt" is volgens Dolman behalve wetenschappelijk, ook politiek en maatschappelijk relevant. Het door de aarde in zogeheten "sinks" vastgelegde koolstof mag namelijk bij de CO -reductieinspanningen, zoals overeengekomen in Kyoto, worden meegeteld. Dat is volgens Dolman "makkelijk verdiend": "Die "sinks" waren er al en vragen dus geen inspanningen ze vallen de landen als bonussen in de schoot."

Opties voor verdere CO -reductie door uitbreiding van de terrestrische "sinks" in Europa zullen zich vooral moeten concentreren op bosmanagement en koolstofvriendelijkere landbouw, zegt Dolman in zijn oratie. Voor ontwikkelingslanden is het een ander verhaal. Dolman: "Men heeft reeds eerder berekend dat via herbebossing van bestaand landbouwgebied, dus van al het bosgebied dat in het verleden is gekapt maximaal 50 ppm CO -reductie kan worden behaald in de komende honderd jaar. Laten we bestaande bossen en regenwouden met rust dan besparen we echter bijna vier keer zoveel!

Waar het Kyoto-protocol de prioriteit legt bij beheersmaatregelen van landbouw en bosgebieden is het dus eigenlijk veel verstandiger om te investeren in bosbehoud om de koolstofdioxidetoename in de atmosfeer te stabiliseren. Die optie staat echter niet in het protocol. Erger nog, zoals een aantal van mijn collega"s onlangs nog in Science hebben laten zien, is er vaak sprake van bosaanplant, vlak na dat het oorspronkelijke bos is gekapt. In het Kyoto-jargon heten dit "perverse incentives". Eerst wordt geld verdiend met het kappen van het bos, daarna nog een keer om op het gekapte land grootschalig bos aan te planten en zo CO -reductiecertificaten te verkopen."

Met de toenemende, mondiale uitstoot van CO doen volgens Dolman zowel het land als de oceanen steeds harder hun best om CO weg te vangen en op te slaan. Dat blijkt uit het gegeven dat de CO -toename in de atmosfeer als percentage van de totale uitstoot constant blijft, hoewel de uitstoot als zodanig toeneemt. Dolman: "De vraag is natuurlijk: waar houdt dat opnamevermogen op? Want vroeg of laat treedt er verzadiging op en waarschijnlijk het eerst op het land." In het uiterste geval zou dat kunnen leiden tot wat Dolman een "run-away" scenario noemt: "Op een bepaald moment zullen aanwezige biomassavoorraden sneller worden omgezet in (water en) kooldioxide dan kooldioxide door fotosynthese wordt verbruikt. Verhoogde afbraak levert meer CO en meer CO maakt het warmer. We hebben dan een op hol geslagen broeikas."