Erasmus
23-05-03: Eerste Nederlandse 'cross-over'
niertransplantatie in Erasmus MC
Nieuwe bron voor nierdonaties bij leven
Rotterdam, 23 mei 2003 - In het Erasmus MC is de eerste Nederlandse
zogenaamde 'cross-over'- niertransplantatie met succes uitgevoerd. Bij
deze transplantatie zijn nieren uitgewisseld tussen donoren en
ontvangers van twee koppels. Prof.dr. Willem Weimar, hoogleraar
Inwendige Geneeskunde aan het Erasmus MC, verwacht met het zogenaamde
cross-over programma het aantal niertransplantaties beduidend te
kunnen verhogen. Op dit moment bestaat een groot tekort aan
nierdonoren.
Veel mensen (1350) staan op de wachtlijst om via de Europese
transplantatieorganisatie Eurotransplant een nier van een overleden
donor te ontvangen. Vorig jaar oversteeg voor het eerst het aantal
zogenaamde 'nierdonaties bij leven' (54) binnen het Erasmus MC het
aantal donaties door overleden donoren (43).
Het Erasmus MC heeft hoge verwachtingen van het nieuwe cross-over
programma. Een donatie bij leven (door een levende donor aan zijn of
haar partner of familielid) heeft meer kans op succes door de optimale
conditie van de donor en doordat de verblijfsduur van het orgaan
buiten het lichaam, door het planbare karakter van de operatie,
minimaal is. Een donatie bij leven is echter niet altijd mogelijk:
bijvoorbeeld als bloedgroepen van donor en ontvanger niet
overeenkomen.
Een oplossing ligt in het 'cross-over' transplanteren. Dit houdt in
dat de donor uit koppel A een nier afstaat aan de ontvanger in koppel
B, om voor de eigen partner een nier terug te krijgen van de donor in
koppel B. Hierdoor ontstaat er een grotere groep potentiëe donoren.
"Met deze werkwijze kunnen meer levende donaties worden gedaan dan nu
het geval is," aldus Weimar. "Er moet wel altijd sprake zijn van een
tegenprestatie in donatie. Donaties zonder tegendonatie voor de
partner zullen wij niet uitvoeren omdat daarvoor een volledig andere
medisch-ethische discussie moet worden gevoerd."
Dr. Jan IJzermans, transplantatiechirurg van het Erasmus MC, had de
coördinatie over beide transplantaties. IJzermans: "De transplantaties
vonden gelijktijdig plaats in twee naast elkaar liggende
operatiekamers in het Erasmus MC. Die gelijktijdigheid is belangrijk,
omdat er werkelijk moet worden geruild, terwijl donoren altijd het
recht hebben om af te zien van de donatie. In de toekomst kunnen de
transplantaties ook gelijktijdig in twee verschillende ziekenhuizen
worden uitgevoerd, waarvoor de donoren uit de koppels dan naar het
ziekenhuis van de ontvanger reizen. Het moet dan wel logistiek
helemaal goed voor elkaar zijn. Het vervoer van een donornier moet
zoveel mogelijk worden beperkt, om de voordelen van de donatie bij
leven goed te benutten."
De gegevens van alle nierpatiënten en mogelijke nierdonoren die zijn
ingeschreven bij één van de zeven Nederlandse niertransplantatiecentra
worden met elkaar vergeleken en ondergebracht in één database. Weimar:
"Zo kunnen wij eenvoudig koppels met elkaar 'matchen'. Het Erasmus MC
kent het grootste programma voor levende donaties van Nederland en
loopt daarom ook de meeste kans op stagnatie in de voorbereidingen
door bloedgroepverschillen." Voor dit jaar staan nog enkele cross-over
transplantaties gepland tussen de zeven niertransplantatiecentra in
Nederland.