Verbond van Verzekeraars

Kansen en bedreigingen in Hoofdlijnenakkoord

Beperking van prepensioen en VUT, beperking van de hypotheekrenteaftrek, hervorming van de WAO, een verplichte standaard zorgverzekering: dat zijn belangrijke punten uit het Hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet, dat op 16 mei onder de titel Meedoen, meer werk, minder regels verscheen. De punten die het nieuwe kabinet aansnijdt, raken iedereen in onze samenleving en zijn ook voor verzekeraars van groot belang. Omdat ze nog niet volledig zijn uitgewerkt, is het echter moeilijk om te bepalen hoe ze zullen uitpakken. Het Verbond is vooralsnog gematigd positief, maar ziet in bepaalde voornemens ook bedreigingen.

Een voor werknemers en ook voor verzekeraars belangrijke passage uit het Hoofdlijnenakkoord van het kabinet-Balkende II is de behandeling van de oudedagsvoorzieningen. Het komende kabinet wil de arbeidsparticipatie tussen 55 en 65 jaar fors verhogen. Om dat te bewerkstelligen moeten fiscale en andere regelingen die (vroegtijdig) stoppen met werken bevorderen, worden beperkt. Vervroegd uittreden via de VUT en prepensioen moeten in dat kader (fiscaal) minder aantrekkelijk worden gemaakt. Het Verbond is van mening dat het voortbestaan van prepensioen een zaak tussen sociale partners is en dat dit niet zou moeten leiden tot beperking van de fiscale kaders voor pensioenopbouw. Het Verbond is verder voorstander van uitbreiding en vereenvoudiging van de mogelijkheden om pensioentekorten individueel te repareren.
Om mensen de mogelijkheid te geven om werk en tijd voor andere doelen (zoals zorg en scholing) over hun loopbaan te spreiden, wil het komende kabinet in 2004 een levensloopregeling invoeren. Het Verbond vindt een levensloopregeling een belangrijk instrument voor de verhoging van de arbeidsparticipatie, maar betreurt het dat het komende kabinet niet lijkt te kiezen voor een fundamentele levensloopregeling als volwaardig alternatief voor het verlof en vervroegd pensioenkader vóór de leeftijd van 65. Het Verbond vindt dat de levensloopregeling mensen in staat stelt langer actief te blijven door op bepaalde momenten in hun loopbaan de druk te verlichten, bijvoorbeeld via verlof of deeltijdwerk. Maar dit kan bijvoorbeeld ook direct voorafgaand aan de pensioendatum.
In het nieuwe Hoofdlijnenakkoord staat verder dat het spaarloon als gelijkwaardige keuzemogelijkheid moet worden gehandhaafd naast de levensloopregeling. Hoewel uit de tekst niet geheel duidelijk wordt hoe die keuzemogelijkheid wordt vormgegeven, vindt het Verbond dat het kabinet moet oppassen dat dit niet alleen nog maar een extra (administratieve) last met zich meebrengt. In dit licht zou het beter zijn als beide regelingen volledig in elkaar worden geschoven of volstrekt gescheiden blijven.

Hypotheekrenteaftrek
Een besluit waaraan vorige week al uitgebreid aandacht werd besteed in de media, is de beperking van de hypotheekrenteaftrek. Het nieuwe kabinet wil dat de hypotheekrenteaftrek voortaan niet meer geldt voor mensen die hun oude huis met winst verkopen en die winst niet volledig in een nieuw huis steken. Het Verbond vindt dat goed moet worden gekeken wat de effecten zijn van deze maatregel. Diverse partijen (waaronder de Vereniging Eigen Huis) hebben immers al gewaarschuwd dat de maatregel juist contraproductief zal werken.

WAO
Over de hervorming van de WAO wordt in het Hoofdlijnenakkoord weinig vermeld. In de financiële bijlage staat wel dat wordt voortgebouwd op de middellange termijnramingen van het vorige kabinet, wat impliciet inhoudt dat de WAO-maatregelen van het vorige kabinet worden overgenomen. Dit betekent dat de WAO zal worden beperkt tot volledig en duurzaam arbeidsongeschikten en dat er een aparte regeling komt voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten. Het Verbond onderschrijft dit model, maar acht deze operatie alleen zinvol als de regeling voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten privaat wordt uitgevoerd. Verder zal de loondoorbetalingsplicht voor de werkgever (waarvan het Verbond een groot voorstander is) worden verlengd van één naar twee jaar. Tevens zal de Wet Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (WAZ) worden afgeschaft.

Private uitvoering basisverzekering ziektekosten Voor wat betreft de zorgparagraaf staat in het Hoofdlijnenakkoord dat er een verplichte standaardverzekering voor curatieve zorg komt per 1 januari 2006. De verplichte verzekering wordt uitgevoerd door private partijen die winst mogen maken binnen publieke randvoorwaarden (als randvoorwaarden worden genoemd: acceptatieplicht, risicoverevening en een verbod op premiedifferentiatie op grond van persoonlijke kenmerken).
Net als in het Regeerakkoord van het vorige kabinet, staat in het Hoofdlijnenakkoord dat werkgevers de helft van de totale macropremielast dragen via een loongerelateerde bijdrage. Het Verbond is van mening dat de prikkel voor het afsluiten van collectieve contracten daardoor wordt weggenomen. In tegenstelling tot het vorige Regeerakkoord wordt er niets gemeld over de afdracht aan een centrale kas. Hieruit kan worden afgeleid dat kennis is genomen van de bezwaren hiertegen, en dat meer ruimte is ontstaan voor alternatieven. Dat er in het Hoofdlijnenakkoord niets meer staat over de verenigbaarheid van een verplichte basisverzekering met het Europees recht, geeft aan dat de Europese regelgeving niet leidend moet zijn voor de invulling van een nieuw verzekeringsstelsel, zoals het Verbond onlangs ook concludeerde.

Administratieve lasten
Tot slot meldt het Hoofdlijnenakkoord over de administratieve lasten een voor verzekeraars belangrijk punt dat bureaucratie, veel en gedetailleerde rijksregels en een ingewikkeld oerwoud van subsidies allemaal signalen zijn van een overheid die minder doeltreffend en doelmatig is dan gewenst. Op zich is dit standpunt positief, maar het blijft nog even de vraag hoe concreet het terugdringen van de administratieve lasten in de praktijk zal worden aangepakt.

Bondig, mei 2003