Verbond van Verzekeraars
Kansen en bedreigingen in Hoofdlijnenakkoord
Beperking van prepensioen en VUT, beperking van de
hypotheekrenteaftrek, hervorming van de WAO, een verplichte standaard
zorgverzekering: dat zijn belangrijke punten uit het
Hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet, dat op 16 mei onder de
titel Meedoen, meer werk, minder regels verscheen. De punten die het
nieuwe kabinet aansnijdt, raken iedereen in onze samenleving en zijn
ook voor verzekeraars van groot belang. Omdat ze nog niet volledig
zijn uitgewerkt, is het echter moeilijk om te bepalen hoe ze zullen
uitpakken. Het Verbond is vooralsnog gematigd positief, maar ziet in
bepaalde voornemens ook bedreigingen.
Een voor werknemers en ook voor verzekeraars belangrijke passage uit
het Hoofdlijnenakkoord van het kabinet-Balkende II is de behandeling
van de oudedagsvoorzieningen. Het komende kabinet wil de
arbeidsparticipatie tussen 55 en 65 jaar fors verhogen. Om dat te
bewerkstelligen moeten fiscale en andere regelingen die (vroegtijdig)
stoppen met werken bevorderen, worden beperkt. Vervroegd uittreden via
de VUT en prepensioen moeten in dat kader (fiscaal) minder
aantrekkelijk worden gemaakt. Het Verbond is van mening dat het
voortbestaan van prepensioen een zaak tussen sociale partners is en
dat dit niet zou moeten leiden tot beperking van de fiscale kaders
voor pensioenopbouw. Het Verbond is verder voorstander van uitbreiding
en vereenvoudiging van de mogelijkheden om pensioentekorten
individueel te repareren.
Om mensen de mogelijkheid te geven om werk en tijd voor andere doelen
(zoals zorg en scholing) over hun loopbaan te spreiden, wil het
komende kabinet in 2004 een levensloopregeling invoeren. Het Verbond
vindt een levensloopregeling een belangrijk instrument voor de
verhoging van de arbeidsparticipatie, maar betreurt het dat het
komende kabinet niet lijkt te kiezen voor een fundamentele
levensloopregeling als volwaardig alternatief voor het verlof en
vervroegd pensioenkader vóór de leeftijd van 65. Het Verbond vindt dat
de levensloopregeling mensen in staat stelt langer actief te blijven
door op bepaalde momenten in hun loopbaan de druk te verlichten,
bijvoorbeeld via verlof of deeltijdwerk. Maar dit kan bijvoorbeeld ook
direct voorafgaand aan de pensioendatum.
In het nieuwe Hoofdlijnenakkoord staat verder dat het spaarloon als
gelijkwaardige keuzemogelijkheid moet worden gehandhaafd naast de
levensloopregeling. Hoewel uit de tekst niet geheel duidelijk wordt
hoe die keuzemogelijkheid wordt vormgegeven, vindt het Verbond dat het
kabinet moet oppassen dat dit niet alleen nog maar een extra
(administratieve) last met zich meebrengt. In dit licht zou het beter
zijn als beide regelingen volledig in elkaar worden geschoven of
volstrekt gescheiden blijven.
Hypotheekrenteaftrek
Een besluit waaraan vorige week al uitgebreid aandacht werd besteed in
de media, is de beperking van de hypotheekrenteaftrek. Het nieuwe
kabinet wil dat de hypotheekrenteaftrek voortaan niet meer geldt voor
mensen die hun oude huis met winst verkopen en die winst niet volledig
in een nieuw huis steken. Het Verbond vindt dat goed moet worden
gekeken wat de effecten zijn van deze maatregel. Diverse partijen
(waaronder de Vereniging Eigen Huis) hebben immers al gewaarschuwd dat
de maatregel juist contraproductief zal werken.
WAO
Over de hervorming van de WAO wordt in het Hoofdlijnenakkoord weinig
vermeld. In de financiële bijlage staat wel dat wordt voortgebouwd op
de middellange termijnramingen van het vorige kabinet, wat impliciet
inhoudt dat de WAO-maatregelen van het vorige kabinet worden
overgenomen. Dit betekent dat de WAO zal worden beperkt tot volledig
en duurzaam arbeidsongeschikten en dat er een aparte regeling komt
voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten. Het Verbond onderschrijft dit
model, maar acht deze operatie alleen zinvol als de regeling voor
gedeeltelijk arbeidsongeschikten privaat wordt uitgevoerd.
Verder zal de loondoorbetalingsplicht voor de werkgever (waarvan het
Verbond een groot voorstander is) worden verlengd van één naar twee
jaar. Tevens zal de Wet Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (WAZ)
worden afgeschaft.
Private uitvoering basisverzekering ziektekosten
Voor wat betreft de zorgparagraaf staat in het Hoofdlijnenakkoord dat
er een verplichte standaardverzekering voor curatieve zorg komt per 1
januari 2006. De verplichte verzekering wordt uitgevoerd door private
partijen die winst mogen maken binnen publieke randvoorwaarden (als
randvoorwaarden worden genoemd: acceptatieplicht, risicoverevening en
een verbod op premiedifferentiatie op grond van persoonlijke
kenmerken).
Net als in het Regeerakkoord van het vorige kabinet, staat in het
Hoofdlijnenakkoord dat werkgevers de helft van de totale
macropremielast dragen via een loongerelateerde bijdrage. Het Verbond
is van mening dat de prikkel voor het afsluiten van collectieve
contracten daardoor wordt weggenomen. In tegenstelling tot het vorige
Regeerakkoord wordt er niets gemeld over de afdracht aan een centrale
kas. Hieruit kan worden afgeleid dat kennis is genomen van de bezwaren
hiertegen, en dat meer ruimte is ontstaan voor alternatieven.
Dat er in het Hoofdlijnenakkoord niets meer staat over de
verenigbaarheid van een verplichte basisverzekering met het Europees
recht, geeft aan dat de Europese regelgeving niet leidend moet zijn
voor de invulling van een nieuw verzekeringsstelsel, zoals het Verbond
onlangs ook concludeerde.
Administratieve lasten
Tot slot meldt het Hoofdlijnenakkoord over de administratieve lasten
een voor verzekeraars belangrijk punt dat bureaucratie, veel en
gedetailleerde rijksregels en een ingewikkeld oerwoud van subsidies
allemaal signalen zijn van een overheid die minder doeltreffend en
doelmatig is dan gewenst. Op zich is dit standpunt positief, maar het
blijft nog even de vraag hoe concreet het terugdringen van de
administratieve lasten in de praktijk zal worden aangepakt.
Bondig, mei 2003