NIZW

Scholen moeten niet te groot, maar ook niet te klein zijn

Scholen en andere instellingen die werken met jongeren moeten niet te groot en niet te klein zijn. Dat is de conclusie van een studie door Micha de Winter naar de effecten van schaalgrootte op leerlingen en jeugdige cliënten. De resultaten verschijnen deze week bij het NIZW in het rapport 'Niet te groot en niet te klein'. Op grotere scholen is het welbevinden van leerlingen lager dan op kleinere scholen. Tegelijkertijd laat het onderzoek zien dat er ook aan kleinere scholen problemen kunnen zijn verbonden: leerlingen van deze scholen blijken wat meer genotsmiddelen te gebruiken dan hun collega's van grotere scholen, en wellicht verbazingwekkend: op kleinere scholen wordt meer gepest en gevochten dan op grotere scholen.

Er zijn verschillende verklaringen voor deze resultaten. Wordt het verminderde algemene welbevinden op de grotere scholen veroorzaakt door anonimiteit en een onpersoonlijke sfeer? Zijn leerlingen in kleinere scholen soms zo sterk op elkaar aangewezen dat dit extra spanningen met zich meebrengt? Is de mate van persoonlijke betrokkenheid tussen leerlingen en docenten op de grotere scholen te gering, en op de kleinste scholen misschien wel juist te groot?

'Klein binnen groot'
Wie onderwijs en hulpverlening grootschalig wil organiseren zal zeer veel maatregelen moeten treffen om een omgeving te creëren waarmee leerlingen, docenten en ouders zich verbonden voelen. De praktijk laat voorbeelden zien waaruit blijkt dat het principe van 'klein binnen groot' met succes kan worden toegepast. Er wordt dan bijvoorbeeld gewerkt met deelscholen, kernteams, junior- en seniorcolleges, brugklasgebouwen en dergelijke.

Gegevensverzameling
Voor de verzameling van de gegevens is gebruik gemaakt van verschillende onderzoeken van het Trimbos Instituut, Universiteit Leiden en Universiteit Utrecht. Deze onderzoeken verzamelden gegevens via scholen die aanmerkelijk verschillen wat betreft hun leerlingenaantal. Bovendien keek elk van de onderzoeken naar verschillende aspecten van gedrag en ontwikkeling van jeugdigen. De Stichting Alexander voerde het kwalitatieve deel van het onderzoek uit met behulp van Jongeren Inspectie Teams. Jongeren traden op als medeonderzoekers.

Bestellen
'Niet te groot en niet te klein. Een onderzoek naar effecten van schaalgrootte op het welbevinden van jeugdigen' is geschreven door Micha de Winter en kost Euro 6,50. ISBN 90-5957-048-0 en E 23513. De publicatie is te bestellen bij NIZW Uitgeverij, Postbus 19152, 3501 DD Utrecht, telefoon (030) 230 66 07, fax (030) 230 64 91, e-mail bestel@nizw.nl.

Noot voor de redactie (