Gemeente Amsterdam

Geroofde IAV-archieven na 63 jaar retour
26 mei 2003 - IIAV
In de Tweede Wereldoorlog werd het archief van het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (IAV) door de nazi's geplunderd. Via via zijn de archieven in Moskou beland en pas in 1992 ontdekt door een NRC-correspondent. Na ruim 11 jaar van diplomatiek overleg is het materiaal na 63 jaar eindelijk teruggekeerd op het IIAV! Op maandagmiddag 26 mei wordt dit heugelijke feit gevierd. Dan ontvangt het IIAV uit handen van Nationaal Archief directeur Maarten van Boven het originele paspoort van Aletta Jacobs, één van de vele onderdelen van de geroofde archieven. Een verslag van deze feestelijke dag wordt binnenkort op www.iiav.nl gepubliceerd.

Ter ere van dit historische en heugelijke feit heeft het IIAV een boekje laten schrijven, een tentoonstelling samengesteld en een online dossier gemaakt.

Moet terug. Privaat eigendom

De geschiedenis van de oudste IIAV-archieven - de verzegeling van het archief, de diefstal, de zoektochten na de bevrijding, de 'wiedergutmachung', de vondst in Moskou en de pogingen het materiaal terug te krijgen - is meeslepend. Wat deze archieven zo bijzonder maakt en hoe verbijsterend lang de zoektocht ernaar duurde, staat te lezen in 'Moet terug. Privaat eigendom', onlangs geschreven door Vilan van de Loo. Het boekje is te bestellen op www.iiav.nl, klik op 'publicaties' en dan op 'bestellen'.

Tentoonstelling

Ter ere van de teruggave is een tentoonstelling samengesteld waarin een gedeelte van het oude archiefmateriaal dat al die jaren in Moskou verbleef, te bewonderen is. Bijvoorbeeld het originele paspoort van Aletta Jacobs (dat na de overhandiging direct een plek krijgt op de tentoonstelling), de oprichtingsakte van het IAV en de rede die Rosa Manus hield bij de opening. Daarnaast zijn er o.a. prachtige oude foto's en buitenlandse en Nederlandse tijdschriften van rond de eeuwwisseling te zien. De tentoonstelling is vanaf dinsdag 27 mei tot eind september te bezichtigen op het IIAV.

Online dossier

In het dossier "Geroofde archieven na 63 jaar terug bij het IIAV" vindt u een korte geschiedenis van de geroofde IAV-archieven en een tiental geretourneerde stukken ter illustratie. Het dossier is te vinden op: www.iiav.nl/iav-archieven

Wie geen sporen nalaat in de geschiedschrijving, verdwijnt uit beeld. Dat begreep Rosa Manus, grondlegster van het huidige IIAV. Sinds de oprichting in 1935 staat het verzamelen en beschikbaar stellen van informatie over en van de positie van vrouwen en vrouwenstudies - historisch en actueel, nationaal en internationaal - centraal. Vandaar dat de roof een gat sloeg in de verzameling. Directeur Joke Blom: "We zijn daarom ontzettend verheugd over hetgeen is teruggekeerd. Want dankzij de aanwezigheid van de oorspronkelijke archiefstukken kunnen we onderzoekers nieuwe kansen bieden om het bestaande beeld van onze geschiedenis aan te vullen en te verdiepen. Op het IIAV heten wij iedereen die kennis wil nemen van onze rijke collectie over de positie van vrouwen in het verleden en heden van harte welkom."

© Gemeente Amsterdam