SERV
Jozef II-straat 12-16
1000 BRUSSEL
Tel. (00 32) 2 209 01 11
Fax. (00 32) 2 217 70 08
Persbericht
SERV presenteert grootschalig onderzoek
Vrije beroepen ontdekken management en personeelsbeleid
Brussel, 4 juni 2003
T.a.v. de redactie,
Vrije beroepen zijn kleine KMO s in een specifieke context. Management en personeelsbeleid is voor hen een belangrijke vernieuwing. Meer dan 1300 werkgevers uit 15 verschillende vrije beroepen werkten mee aan een diepgaande enquête over hun personeelsbeleid en kantoororganisatie. Hiermee kan STV-Innovatie & Arbeid een uniek profiel opstellen van de vrije beroepsbeoefenaar als manager en als personeelscoach. Het sterke punt van de vrije beroepen is de grote inspanning die ze leveren voor bijscholing. Zorgwekkend zijn de klachten over de werkdruk en de erg beperkte aandacht voor strategische planning. Dit is de centrale uitdaging voor deze sector.
De studie, in opdracht van de Vlaamse sociale partners, legt een verschil bloot tussen de aanpak van de kleinste praktijken met enkele personen die vaak werken voor een particulier cliënteel (b.v. een tandartskabinet) en de grotere kantoren uit de zakelijke dienstverlening (b.v. een accountantskantoor). Toch is er geen sprake van een tweedeling. De aandacht voor organisatie en personeel neemt toe met de grootte, maar in alle sectoren en organisatietypes zijn vrije beroepsbeoefenaars er ernstig mee bezig. De werkorganisatie en het gevoerde personeelsbeleid zijn voor de onderzoekers geen gevolg van de grootte, de sector of het type cliënteel maar blijven het resultaat van keuzes die zaakvoerders en vennoten maken.
Bijscholing en teamwerk bijna algemeen toegepast
De vrije beroepen laten een groot aantal sterke punten optekenen. Opvallend zijn de stevige investeringen in permanente vorming en bijscholing: in 93% van de kantoren ging men naar een cursus of bijkomende opleiding. De kantoren gebruiken ook in hoge mate het internet: 84% communiceert regelmatig via e-mail. De werkverdeling kenmerkt zich bijna overal door teamwerk: in 76% van de kantoren werkt men samen aan dossiers en projecten. Ook de netwerkvorming is bij vrije beroepen in belangrijke mate ontwikkeld: 73% heeft een samenwerkingsverband met een andere praktijk.
Doorbraak van werkoverleg en functioneringsgesprekken Een aantal moderne toepassingen breken ook al door bij de vrije beroepen. Zo biedt 53% van de kantoren aan werknemers meer flexibiliteit door glijdende werkuren. Bij 47% van de vrije beroepen organiseert men regelmatig werkoverleg en 34% hanteert procedures om de kwaliteit van de dienstverlening te garanderen. In 31% van de kantoren houdt men functioneringsgesprekken met werknemers.
Experiment of weerstand ?
De enquête signaleert enkele zorgwekkende aspecten, die de balans in de andere richting doen hellen. De vrije beroepen nemen een aantal managementpraktijken maar weinig over of ze blijven beperkt tot experimenten. Dit geldt voor het beloningsbeleid: in een kwart van de kantoren krijgen medewerkers een pakket extra loonvoordelen. Maar zeker voor de promotiekansen: in maar weinig kantoren (14%) kunnen medewerkers opklimmen tot partner of vennoot. Bovenal zijn de vrije beroepen erg weinig bezig met strategie en planning, zowel voor het algemene management als voor de competentie-ontwikkeling: 13% heeft een strategienota en 5% een opleidingsplan.
Problemen met schaalvergroting en werkdruk
Het onderzoek brengt ook echte knelpunten naar boven. De schaalvergroting verloopt moeizaam, ondanks het bewustzijn van het belang ervan. 62% van de vrije beroepen is van mening dat schaalvergroting nodig is, maar slechts 27% heeft plannen om te associëren. De meerderheid van de vrije beroepen kampt met een krapte op de arbeidsmarkt: 58% vult vacatures moeizaam in. Bovendien signaleren heel wat beroepsbeoefenaars problemen met de hoge werkdruk: 59% moet regelmatig overuren maken. Deze lange werkdagen doen strategische activiteiten erbij inschieten: 80% van de kantoren zegt niet genoeg tijd over te hebben om voldoende bijscholing te volgen.
Meer aandacht nodig voor strategie
STV-Innovatie & Arbeid besluit dat meer aandacht voor strategie de centrale uitdaging is voor de vrije beroepen. Om de werkdruk de baas te kunnen moeten beroepsbeoefenaars duidelijk vastleggen waar ze als individu en ondernemer met hun medewerkers en personeel naar toe willen. Het antwoord op de vraag naar het nut van managementstoepassingen en personeelsbeleid moet daaruit volgen.
De cijfers zijn het resultaat van een enquête bij 1.327 kantoren en praktijken van vrije beroepen die werkgever zijn in Vlaanderen of Brussel. 15 verschillende vrije beroepen komen in dit onderzoek aan bod: van artsen over architecten en notarissen tot accountants-belasting-consulenten.
Publicaties:
Voor meer informatie over dit persbericht kan u contact opnemen met de SERV, Christine Jacobs, Communicatieverantwoordelijke, tel. 02/20.90.188, cjacobs@serv.be
Personeel en werkorganisatie in het vrije beroep (brochure 32 p.)
Personeelsbeleid en kantoororganisatie in het vrije beroep. TOA-sectorsurvey (informatiedossier 310 p.)
Meer info bij Paul De Hondt (02/209.01.62