Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de brief van 31 maart 2003 inzake de verruiming van de ZBC-regeling (28600, nr. 116). Als bijlage is ook het concept van de regeling Zelfstandige behandelcentra toegevoegd (zie antwoord 8). In deze brief treft u onder meer mijn reactie aan op het rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg over privé-klinieken en zelfstandige behandelcentra. Dit rapport hebt u inmiddels ontvangen.
De Voorzitter van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag CZ/IZ-2387013 13 juni 2003 Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Aanbiedingsbrief bij beantwoording 2 schriftelijke vragen ZBC's
Huidige stand van zaken Zelfstandige behandelcentra
Op dit moment zijn er 42 zelfstandige behandelcentra die een vergunning volgens de Wet
ziekenhuisvoorzieningen hebben. De meeste van deze vergunningen zijn afgegeven in de be-
gintijd (2000) na het inwerking treden van de regeling. In deze 42 centra is in totaal ruim 80
fte. aan specialisten werkzaam op het gebied van electieve zorg in polikliniek of dagbehan-
deling.
Er zijn in het afgelopen jaar 16 vergunningen aangevraagd door initiatiefnemers. De procedu-
re voor de afgifte van de vergunningen loopt nog. De merkbare toename van het aantal aan-
vragen is tot stand gekomen na de aankondiging dat de regelgeving voor toelating van zelf-
standige behandelcentra wellicht zou worden versoepeld.
Rapport van Inspectie voor de Gezondheidszorg
De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft zeer recent een rapport uitgebracht over kwali-
teit en veiligheid in 12 privé-klinieken en 8 behandelcentra. Met deze brief wil ik een reactie
geven op het Inspectierapport. Voor het rapport zijn zowel privé-klinieken (die zich richten
op derde compartimentzorg) als zelfstandige behandelcentra (waar binnen een samenwer-
kingsverband zorg binnen het tweede compartiment wordt geleverd) onderzocht onder de
noemer "privé-kliniek". Het feit dat er geen onderscheid is gemaakt tussen de verschillende
soorten zorgaanbieders betreur ik, omdat er beleidsmatig wel degelijk sprake is van een ver-
schil. Zelfstandige behandelcentra hebben een vergunning volgens de Wet ziekenhuisvoor-
zieningen nodig om verzekerde zorg te mogen leveren, terwijl privé-klinieken zich uitsluitend
mogen richten op de zorg die niet of aanvullend verzekerd is (derde compartiment).
De Inspectie constateert in haar rapport dat er bij een aantal van de door haar onderzochte klinieken sprake is van onvoldoende waarborgen voor systematische kwaliteitsborging. De
Postbus 20350 Bezoekadres: Correspondentie uitsluitend Internetadres: 2500 EJ DEN HAAG Parnassusplein 5 richten aan het postadres www.minvws.nl Telefoon (070) 340 79 11 2511 VX DEN HAAG met vermelding van de Fax (070) 340 78 34 datum en het kenmerk van deze brief
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
---
Kenmerk
CZ/IZ-2387013
voorbeelden die de Inspectie geeft hebben onder andere betrekking op het gebied van voor-
waarden voor infectiepreventie, reanimatie en incidentenregistratie in zowel privé-klinieken
als behandelcentra. De sterilisatie van apparatuur is volgens de bevindingen van de Inspectie
van onvoldoende kwaliteit. Slechts een aantal klinieken besteedt dit uit aan een ziekenhuis
of een sterilisatiebedrijf. Ik vind het van belang dat zowel behandelcentra als privé-klinieken
zich realiseren dat voor deze handelingen specifieke kennis en apparatuur vereist is, die zo-
nodig moet worden uitbesteed aan deskundigen. Op dit punt is er geen onderscheid tussen
reguliere ziekenhuizen en privé-klinieken of zelfstandige behandelcentra.
Een van de andere bevindingen van de IGZ is dat voornamelijk in privé-klinieken, maar ook in
behandelcentra, naast medisch specialisten ook basisartsen werkzaam zijn. De Inspectie is
van mening dat het uitvoeren van werkzaamheden door basisartsen risico's op het gebied
van patiëntveiligheid kunnen opleveren. In de Wet op de beroepen in de Individuele Gezond-
heidszorg (BIG) is echter vastgelegd dat voor het verrichten van een aantal voorbehouden,
heelkundige, handelingen geldt dat deze mogen worden uitgevoerd door artsen (ook basis-
artsen) van wie redelijkerwijs mag worden aangenomen dat zij beschikken over de be-
kwaamheid die vereist is voor het behoorlijk verrichten van die handelingen. Wanneer de
Inspectie in een kliniek een arts aantreft van wie niet mag worden aangenomen dat deze
beschikt over de vereiste bekwaamheid, dan is de Inspectie op basis van de wet BIG be-
voegd om in te grijpen.
De Inspectie heeft naar aanleiding van de door haar gesignaleerde tekortkomingen bij een
aantal privé-klinieken en behandelcentra een vervolgtraject ingezet. Daarnaast is besloten
om privé-klinieken en behandelcentra te onderwerpen aan systematisch toezicht.
Het feit dat er in sommige zelfstandige behandelcentra tekortkomingen zijn geconstateerd
moet niet als consequentie hebben dat behandelcentra weer zouden moeten worden verbo-
den of ontmoedigd. Gerichte inspectie en handhaving vormen in dergelijke gevallen de juiste
procedure, zoals dat ook bij reguliere ziekenhuizen het geval is.
Ik acht het wel van belang dat, gelet op de toezichtresultaten, bij de nagestreefde vergroting
van het zorgaanbod door onder andere behandelcentra extra aandacht op zijn plaats is voor
handhaving van de kwaliteitscriteria. Het door de Inspectie aangekondigde systematische
toezicht juich ik dan ook toe. Ik zal met de Inspectie overleggen over de vormgeving daar-
van.
Advies Raad voor de Volksgezondheid en Zorg
De Raad voor de Volksgezondheid en Zorg heeft recentelijk een advies uitgebracht over
marktwerking in de medisch specialistische zorg. In dit advies heeft de RVZ ook expliciet
aandacht besteed aan zelfstandig behandelcentra. De Raad heeft concurrentienadelen waar-
genomen op het gebied van toelating en financiering voor behandelcentra. Eén van de ad-
viezen die de RVZ geeft luidt dan ook dat deze concurrentienadelen zouden moeten worden
opgeheven. De Raad ziet dit als een snelle en goedkope manier om meer capaciteit buiten de
ziekenhuismuren te creëren en marktwerking en dynamiek te stimuleren.
Met het verruimen van de ZBC-regelgeving, zoals aangekondigd in de brief die op 31 maart
2003 naar de Tweede Kamer is verzonden, wordt dit deel van het advies opgevolgd.
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
---
Kenmerk
CZ/IZ-2387013
Terugdringen administratieve lasten door deregulering
Met het verruimen van de regeling voor zelfstandige behandelcentra wordt een duidelijke
stap gezet in de richting van deregulering. Daarnaast worden ook de administratieve lasten
aanzienlijk teruggebracht, doordat behandelcentra bij de aanvraag van een WZV-vergunning
worden uitgezonderd van het verklaringsvereiste. Tot nu toe moesten behandelcentra aller-
eerst een verklaring van de minister ontvangen alvorens door het College bouw ziekenhuis-
voorzieningen een vergunning kon worden afgegeven. De uitzondering van het verklarings-
vereiste heeft zowel een verkorting van de procedure als een vermindering van de in te die-
nen bescheiden tot gevolg.
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
H. Hoogervorst
Antwoorden op schriftelijke vragen van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en
Sport over de brief van 31 maart 2003 inzake de verruiming van de ZBC-regeling (28600, nr.
116).
Vragen CDA-fractie
1.
"Behandelcentra hebben laten zien dat zij reguliere zorg op een kwalitatief verantwoord niveau
leveren." Gaarne meer informatie uit welk onderzoek dit naar voren komt en heeft de Inspectie
Volksgezondheid naast onderzoek van privé klinieken ook de ZBC's onderzocht?
(blz 1)
Toen ik schreef dat "behandelcentra hebben laten zien dat zij reguliere zorg op een kwalitatief
verantwoord niveau kunnen leveren" wilde ik daarmee tot uiting brengen dat zelfstandige be-
handelcentra in staat zijn net als reguliere ziekenhuizen zorg van een verantwoord niveau te le-
veren. Dat is de afgelopen tijd onder meer gebleken uit het feit dat verzekeraars tweede compar-
timentzorg hebben willen contracteren bij behandelcentra.
Recentelijk heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg een onderzoek gepubliceerd, waarbij 20
privé-klinieken en behandelcentra, tot mijn spijt onder dezelfde noemer "privé-kliniek", onder-
werp van onderzoek waren. De Inspectie heeft bij iets meer dan de helft van de door haar on-
derzochte klinieken onvoldoende waarborgen voor systematische kwaliteitsbewaking aangetrof-
fen. Bij deze klinieken werden tekorten op het gebied van infectiepreventie, reanimatie en inci-
dentenregistratie waargenomen. De Inspectie heeft naar aanleiding van dit onderzoek direct een
vervolgtraject ingezet bij de klinieken waar tekortkomingen zijn geconstateerd. Daarnaast heeft
de IGZ op basis van haar bevindingen tijdens dit onderzoek besloten om zelfstandige behandel-
centra en privé-klinieken aan een systematisch toezicht te onderwerpen.
2.
"In de 42 behandelcentra zijn in totaal ongeveer 80 fte specialisten werkzaam." Kan inzicht wor-
den verschaft welke specialisaties het hier betreft en hoeveel specialisten fulltime respectievelijk
parttime werkzaam zijn in deze behandelcentra? Hoeveel parttime werkzame specialisten zijn
tevens werkzaam in een ziekenhuis?
(blz. 2)
Het betreft hoofdzakelijk de specialisaties oogheelkunde, anesthesie, chirurgie, dermatologie,
interne geneeskunde, plastische chirurgie en radiologie, zo blijkt uit de afgegeven vergunningen
(een lijst met het aantal fte. per specialisme is bijgevoegd). In bijna alle gevallen gaat het om
deeltijd activiteiten. Het is bekend dat specialisten die in zelfstandige behandelcentra werken
vaak eveneens verbonden zijn aan een andere instelling. Het aantal specialisten dat zowel part-
time in een behandelcentrum als parttime in een ziekenhuis werkt, is mij niet bekend.
3.
De voorwaarde dat er een wachtlijst moet bestaan voor het specialisme waar het ZBC zich op
wil richten wordt afgeschaft. Welke gevolgen kan dit hebben voor een mogelijke leegloop van
het betreffende specialisme in een ziekenhuis, waarbij ook een deel van het budget bestaat uit
de doorrekening van de vaste lasten. In hoeverre kan een ziekenhuis concurreren met een ZBC
waarin "eigen" specialisten parttime werkzaam zijn? (blz. 3)
Het afschaffen van de voorwaarde dat er een wachtlijst moet bestaan voor het specialisme waarop een behandelcentrum zich richt kan tot gevolg hebben dat er in een bepaalde regio meer aanbod dan vraag ontstaat. In dat geval is het denkbaar dat een deel van de productie in polikli- niek en dagbehandeling die nu door ziekenhuizen wordt geleverd overgaat naar zelfstandige be- handelcentra. Hierdoor kan er bij bestaande ziekenhuizen mogelijk enige capaciteit onbenut blij-
---
ven. Een dergelijk frictieverschijnsel is met het oog op marktwerking en vraagsturing echter on-
vermijdelijk en vormt vervolgens een uitdaging voor het management van het ziekenhuis om de
beschikbaar gekomen ruimte weer nuttig aan te wenden. Ik wil hierbij overigens opmerken dat
het slechts een gedeelte van de zorg betreft: de behandelingen die dag- en nachtzorg nodig heb-
ben blijven voorbehouden aan ziekenhuizen. Wat betreft de concurrentie tussen ziekenhuizen en
zelfstandige behandelcentra geldt dan ook dat ziekenhuizen precies hetzelfde en zelfs meer kun-
nen aanbieden dan behandelcentra en dus heel goed in staat zijn om te concurreren met deze
centra.
4.
De verplichting tot samenwerking van ZBC's met ziekenhuizen wordt afgeschaft. "De sector
(ZBC's ) besteedt aandacht aan een systeem van certificering". Wordt deze certificering een
verplichting en zo ja, wie controleert of toetst? (blz. 3)
Ik heb in mijn brief van 31 maart 2003 aangegeven dat ik het belangrijk vind dat de sector aan-
dacht besteedt aan een systeem van certificering, net zoals ziekenhuizen dat doen. De certifice-
ring zal niet een vanuit de overheid opgelegde verplichting zijn. Het is de eigen verantwoordelijk-
heid van de sector om een dergelijk systeem op te zetten en te onderhouden. De Inspectie toetst
de behandelcentra vervolgens aan de hand van haar eigen normen, net zoals bij (reguliere) zie-
kenhuizen het geval is.
5.
"Inkomsten die specialisten genereren uit werkzaamheden binnen een behandelcentrum levert de
specialist geen extra inkomen boven de lumpsum op." Wordt hier verwezen naar specialisten die
werkzaam zijn in het geïntegreerd medisch specialistisch bedrijf van een ziekenhuis? Zo ja, hoe
dient deze regeling te worden geïnterpreteerd indien er geen relatie is tussen ziekenhuizen en de-
ze medisch specialisten (deze voorwaarde vervalt immers volgens dit voorstel) of indien specia-
listen uitsluitend werkzaam zijn in een behandelcentrum? (blz. 6)
Hier wordt inderdaad verwezen naar medisch specialisten die werkzaam zijn in een geïntegreerd medisch specialistisch bedrijf van een ziekenhuis. Het gaat dan meer specifiek om medisch spe- cialisten die vrijgevestigd zijn, deelnemen aan een lokaal initiatief en daarom kunnen beschikken over een lumpsum. De regeling voor extramurale inkomsten voor medisch specialisten die deel- nemen aan een lokaal initiatief staat los van de voorwaarden van de ZBC-vergunning en is geba- seerd op CTG-beleidsregels aangaande de lumpsumverrekening binnen de lokale initiatieven. Als iemand naast de lumpsum elders wil gaan werken en daar verzekerde zorg levert, bijvoorbeeld in een zelfstandig behandelcentrum, dienen de daar vergaarde inkomsten ter dekking van de lump- sum. De minister van VWS kan toestemming geven om van deze regel af te wijken. Indien specialisten uitsluitend in een zelfstandig behandelcentrum werkzaam zijn, kunnen zij niet deelnemen aan een lokaal initiatief. Het inkomen wordt dan gevormd uit de voor de werkzaam- heden in het behandelcentrum gedeclareerde CTG-tarieven.
6.
Ziekenhuisparticipatie in een ZBC wordt vooralsnog uitgesloten tot inzicht bestaat in de argu-
menten voor deze participatie. Maar kan indirecte participatie volledig worden uitgesloten indien
een specialist werkzaam is in een ziekenhuis, alsmede in een ZBC waarbij tevens de lumpsum
nog steeds van toepassing is? (blz. 6)
Tegen de indirecte participatie van ziekenhuizen in behandelcentra, in de zin dat medisch perso-
neel voor een ziekenhuis en een behandelcentrum werkt, heb ik met inachtneming van hetgeen
ik antwoordde op vraag 5 geen bezwaar.
---
7.
Er bestaat voor verzekeraars de mogelijkheid een verzoek tot uitzondering in te dienen bij het
CVZ indien ze willen participeren in een ZBC. Welke criteria spelen hierbij een rol? In hoeverre is
hier dan nog sprake van objectieve mededinging?
(blz. 6)
Tot nu toe zijn bij het CVZ geen verzoeken van verzekeraars om te participeren in een zelfstan-
dig behandelcentrum binnengekomen. Wanneer dit wel gebeurt zal het CVZ per individueel geval
bekijken of een aanvraag tot uitzondering gehonoreerd moet worden. In het algemeen is het zo
dat ziekenfondsen vrijstelling aanvragen wanneer zij hun verzekerden niet voldoende zorg kun-
nen garanderen doordat er te weinig zorgaanbod is. De vrijstelling stelt ziekenfondsen dan in
staat om zich in te spannen voldoende zorgaanbod te genereren. In deze gevallen is de objectie-
ve mededinging niet in gevaar, omdat er sprake is van een grotere zorgvraag dan aanbod.
8.
Verandering in de nu voorgestelde regelgeving dient per 1 juli a.s. van kracht te worden. Wilt u
ruim voor deze datum de Kamer informeren over de definitieve regeling waarbij rekening wordt
gehouden met datgene wat nog moet worden onderzocht, zoals verwoord in uw conclusie? (blz.
6 en 7)
Het concept van de wijziging van de regeling Zelfstandige behandelcentra wordt als bijlage van
deze antwoorden meegestuurd. Mijn bedoeling is deze regeling vóór 1 juli 2003 te tekenen en te
publiceren in de Staatscourant.
De conclusie zoals deze staat verwoord op pagina 6 en 7 van mijn brief van 31 maart 2003 be-
trof twee nader uit te zoeken punten: maximale zorgduur en participatie van ziekenhuizen in be-
handelcentra. Voor mijn standpunt over de maximale zorgduur verwijs ik u naar het antwoord op
vraag 21. Voor mijn standpunt ten aanzien van participatie van ziekenhuizen in behandelcentra
verwijs ik u naar de antwoorden op de vragen 26, 41 en 51.
Vragen PvdA-fractie
9.
Hoe voorkomt u dat het publieke belang (wegwerken van wachtlijsten) ondergeschikt raakt aan
de particuliere belangen van individuele ZBC's?
Ziekenfondsverzekeraars kopen de benodigde zorg in voor hun verzekerden. Deze verzekeraars
maken hiervoor, zonder dat er een contracteerplicht bestaat, productieafspraken met behandel-
centra. Wanneer er geen behoefte bestaat aan bepaalde zorg, dan wordt deze door de zieken-
fondsen niet gecontracteerd. Het gevolg hiervan is dat behandelcentra binnen het tweede com-
partiment produceren naar behoefte van de contracterende ziekenfondsverzekeraars.
Voor particuliere verzekeraars werkt dit anders, aangezien zij geen contracten afsluiten voor hun
verzekerden. De particulier verzekerde patiënt kan de in een behandelcentrum verkregen behan-
deling declareren bij de verzekeraar.
10.
Hoe gaat u de kwaliteit bewaken van de door ZBC's geleverde zorg, gezien de problemen die de
Inspectie heeft gesignaleerd en de vrees die men uitsprak dat bij uitbreiding van het aantal
ZBC's deze niet voldoende toegerust zijn?
Behandelcentra dienen, net als andere zorginstellingen, kwalitatief verantwoorde zorg te leveren.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) dient er op toe te zien dat dit ook daadwerkelijk ge-
beurt. Uit een recent rapport dat de Inspectie over privé-klinieken en zelfstandige behandelcentra
heeft uitgebracht blijkt dat de kwaliteit van de zorg niet binnen alle centra voldoende is. De In-
---
spectie heeft bij de helft van de 20 door haar onderzochte privé-klinieken en zelfstandige behan-
delcentra tekortkomingen gesignaleerd. Aan de hand van deze tekortkomingen heeft de Inspec-
tie bij deze specifieke klinieken een vervolgtraject ingezet. Daarnaast zullen privé-klinieken en
behandelcentra worden onderworpen aan een systematisch toezicht door de IGZ.
Het feit dat de geleverde zorg in sommige zelfstandige behandelcentra niet altijd helemaal vol-
doet heeft overigens niet als consequentie dat behandelcentra weer zouden moeten worden ver-
boden of ontmoedigd. Gerichte inspectie en handhaving vormen in dergelijke gevallen de juiste
procedure, zoals dat ook bij ziekenhuizen het geval is.
11.
Hoe moeten ZBC's verantwoording gaan afleggen over de kwaliteit en doelmatigheid, hoe gaat
de overheid dit bewaken, welke sanctioneringmogelijkheden zijn er?
Zelfstandige behandelcentra moeten, net als ieder ziekenhuis in Nederland, voldoen aan de Kwa-
liteitswet zorginstellingen. Het toezicht daarop berust bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
De sanctioneringmogelijkheden zijn dezelfde als bij ziekenhuizen. Daarenboven is voor iedere
zorgprofessional de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg van toepassing. De
mogelijkheid voor tuchtrecht staat open. Wanneer de Inspectie een ongewenste situatie aan-
treft, heeft zij hiervoor verschillende instrumenten om sancties op te leggen. Tot op heden heeft
de Inspectie bij geen enkel behandelcentrum de zwaarste sanctie opgelegd. Daarentegen is een-
maal bij een privé-kliniek de zwaarste sanctie toegepast en is op aanwijzing van de IGZ in 2002
overgegaan tot sluiting.
Op het gebied van doelmatigheid verantwoorden zelfstandige behandelcentra zich tegenover de
verzekeraars met wie zij productieafspraken maken. Er bestaat geen contracteerplicht voor ver-
zekeraars ten opzichte van zelfstandige behandelcentra. Wanneer behandelcentra niet doelmatig
werken, hoeft de verzekeraar geen contract af te sluiten. Dit is een prikkel voor behandelcentra
om doelmatig te werken.
12.
Op welke wijze wordt toegezien op de besteding van publieke middelen?
Het is de taak van de ziekenfondsverzekeraars om op een verantwoorde wijze publieke middelen aan zorg te besteden. Deze verzekeraars dienen goede prijs- en productieafspraken te maken met de zorgaanbieders die zij contracteren. Het College Toezicht Zorgverzekeringen houdt ver- volgens toezicht op de uitvoering van de taken door de verzekeraars.
13.
Hoe garanderen en/of verantwoorden ZBC's eventuele nazorg?
Die nazorg bestaat, net als bij reguliere ziekenhuizen, uit vervolgbezoeken, samenwerking met huisartsen en doorverwijzing naar ziekenhuizen. Het behoort verder tot de verantwoordelijkheid van de artsen en de instelling om goede nazorg te waarborgen.
14.
Is transparantie niet voorwaarde voor meer marktwerking: om van verzekeraars een kritische kijk
te verwachten, met name ook op de kwaliteit van de aangeboden zorg, is inzichtelijkheid (en
countervailing power) voor consument en verzekeraar toch een vereiste, alvorens de markt meer
wordt losgelaten?
In de productieafspraken, zoals deze door ziekenfondsverzekeraars met behandelcentra worden
gemaakt, is zeker wanneer het afspraken over DBC's betreft sprake van transparantie. Het past
bij de inkooprol van de ziekenfondsen dat zij zich ervan vergewissen dat de zorg van de aanbie-
der van voldoende kwaliteit is.
---
De Inspectie houdt het toezicht op de zelfstandige behandelcentra, zoals zij dat ook bij andere
zorginstellingen doet. In haar kort geleden uitgebrachte rapport over behandelcentra en privé-
klinieken kondigt de Inspectie aan dat zij systematisch toezicht gaat houden op behandelcentra.
Daarnaast heb ik in mijn brief van 31 maart 2003 benadrukt dat ik het van belang vind dat de
sector een systeem van certificering opzet, teneinde de kwaliteit te bevorderen. De productieaf-
spraken over DBC's, het aangekondigde systematische toezicht van de Inspectie en het op te
zetten systeem van certificering dragen bij aan het verhogen van de transparantie.
15.
Wat zijn uw concrete plannen voor verkorting en vereenvoudiging van de procedure WZV?
Ik ben van plan om de procedure te vereenvoudigen door behandelcentra uit te zonderen van het
verklaringsvereiste van de Wet ziekenhuisvoorzieningen (WZV). In de ministeriële regeling waar-
bij de zelfstandige behandelcentra zijn aangewezen als ziekenhuisvoorziening zullen, op basis
van artikel 9 eerste lid, WZV, de zelfstandige behandelcentra worden uitgezonderd van het ver-
klaringsvereiste. Tegelijk met deze wijziging komt onderdeel 2.12 `zelfstandige behandelcentra'
van de beleidsregels op grond van artikel 3 van de Wet ziekenhuisvoorzieningen, zoals dat in
1999 is opgesteld, te vervallen.
16.
Gaat de vereenvoudiging van de WZV-procedure ook gelden voor het reguliere zorgaanbod?
In 1996 is de WZV-procedure voor alle WZV-instellingen al vereenvoudigd door het invoeren van de meldingsregeling. Met het wetsvoorstel Wet exploitatie zorginstellingen, dat aan de Tweede Kamer is aangeboden, wordt voor alle WZV-instellingen de regelgeving verder vereenvoudigd.
Vragen VVD-fractie
17.
Kan in kwantitatief opzicht aangegeven worden wat het aandeel is van ZBC's in het wegwerken
van de wachtlijsten? Is het waar dat ZBC's hier voor het grootste deel verantwoordelijk voor
zijn?
Over exacte getallen beschik ik niet, maar gelet op de getalsmatige verhouding tussen het aantal
ziekenhuizen (100 reguliere ziekenhuizen) en het aantal behandelcentra (42 kleine centra) is het
niet zo dat zelfstandige behandelcentra voor het grootste deel verantwoordelijk zijn voor het
wegwerken van de wachtlijsten. Desondanks wordt er bijvoorbeeld op het gebied van oogheel-
kunde door behandelcentra een aanzienlijke productie geleverd.
18.
Waaruit bestaan de efficiencywinsten die ZBC's boeken ten opzichte van de ziekenhuizen? Wat
is de reden dat ziekenhuizen deze winst niet boeken?
Behandelcentra richten zich uitsluitend op routinematige, electieve verrichtingen, terwijl in een
ziekenhuis een breder scala aan zorg wordt aangeboden. Een duidelijk verschil is dat behandel-
centra in de planning van hun werkzaamheden niet `gestoord' worden door spoedeisende zorg,
zoals in veel ziekenhuizen wel het geval is.
In principe weerhoudt een ziekenhuis niets om de zorg op een zelfde wijze te organiseren als in
een behandelcentrum en hierdoor een zelfde efficiencywinst te realiseren. Tegelijkertijd is er in
een ziekenhuis natuurlijk wel sprake van een complexere organisatie. Ik wil hier overigens op-
merken dat mij binnen ziekenhuizen ook initiatieven bekend zijn die de efficiency op het terrein
van de electieve zorg vergroten. Er zijn meerdere ziekenhuizen die, bijvoorbeeld op het terrein
---
van orthopedie, door een andere manier van plannen en organiseren,de wachtlijst voor heup- en
knieoperaties grotendeels wegwerken.
19.
Deelt u de mening dat leegstand van bestaande ziekenhuisvoorzieningen te allen tijde voorkomen
dient te worden? Welke maatregelen zijn/worden hiertoe genomen? Wegen de nadelen en even-
tuele kosten van onbenutte capaciteit van bestaande ziekenhuizen op tegen het voordeel van
een nieuw Zelfstandig Behandelcentrum?
In mijn brief van 31 maart 2003 heb ik aangegeven dat de omslag van aanbodsturing naar
vraagsturing vraagt om een toename van capaciteit. De toename van capaciteit doet zich enkel
voor op het gebied van polikliniek en dagbehandeling. Het is denkbaar dat er door deze toename
enige poliklinische capaciteit bij ziekenhuizen tijdelijk onbenut zal blijven. Ik zie dit echter als een
onvermijdelijk gevolg van de introductie van marktwerking en vraagsturing.
Naar verwachting leidt de toename van het aantal aanbieders tot een zodanige dynamiek dat er
uiteindelijk financieel voordeel ontstaat. Naast het te verwachten financiële voordeel wil ik ook
benadrukken dat de keuzevrijheid van consumenten wordt vergroot en dat de arbeidssatisfactie
van het personeel zal verhogen door de voordelen die het werken in een kleine organisatie met
een hoge mate van planbaarheid biedt.
20.
Hoe vaak hebben ziekenhuizen sedert 1998 een samenwerkingsovereenkomst met ZBC's ge-
weigerd? Wat waren hiervan de redenen?
Hoe vaak een samenwerkingsovereenkomst wordt geweigerd is mij niet exact bekend. Wel is mij
bekend dat het meerdere malen is voorgevallen. De redenen voor de weigering tot samenwerken
lopen uiteen. Zo is het hebben van een verschillende perceptie over het nut van het oprichten
van een behandelcentrum voor een bepaald specialisme een reden. Er zijn ook ziekenhuizen die
hun werkgebied willen afschermen, omdat nieuwe initiatieven kennelijk als bedreigend worden
ervaren. Het bestaan van een slechte relatie tussen ziekenhuis en ZBC-initiatiefnemer is ook aan-
gevoerd als reden om niet over te gaan tot een samenwerkingsovereenkomst. Op grond van ju-
risprudentie wordt de eis van samenwerking als een inspanningsverplichting aangemerkt. Onwil
van een ziekenhuis kan binnen de huidige regeling de afgifte van een verklaring of vergunning
niet blokkeren.
21.
Hoe verhoudt zich de voorwaarde dat verblijf in een ZBC niet langer dan 24 uur mag duren tot
de wens dat ZBC's voortaan ook niet-planbare zorg moeten leveren? Waarom is hiervoor geko-
zen? Bent u bereid om ook deze 24-uurs-eis te schrappen dan wel te vervangen door een 48-
uurs-eis? Zo nee, waarom niet?
Met de regeling zoals deze in 1998 tot stand is gekomen werd beoogd de zelfstandig behandel-
centra een vergunning te verlenen voor zorg zoals die binnen reguliere ziekenhuizen in polikliniek
of dagbehandeling geleverd werd. Uitgangspunt was destijds dat er geen sprake mocht zijn van
`verblijf'. In de verleende vergunningen is dit geëxpliciteerd door een maximale behandelduur van
24 uur te stellen. Deze maximale behandelduur blijkt in de praktijk echter voor onduidelijkheden
te zorgen. De vraag is waarom behandelcentra wel patiënten mogen opnemen voor de duur van
23 uur en 59 minuten en waarom dat niet voor 24 uur en 1 minuut is toegestaan. Het kenmer-
kende criterium voor de afbakening van de zorg is echter niet de maximale behandeltijd, maar
het soort zorg dat geleverd wordt. De essentie is dat de aard van de zorg zodanig is dat deze in
polikliniek of dagbehandeling kan worden verricht. Patiënten die binnen een behandelcentrum
geholpen worden moeten dezelfde dag weer naar huis kunnen.
---
De verrichtingen binnen behandelcentra kunnen in principe op elk moment van de dag worden
aangevangen en daardoor zowel overdag als 's avonds plaatsvinden. Het declareren van tarieven
voor opname is daarbij uitgesloten. Van de verrichtingen die geschikt zijn om in behandelcentra
te worden uitgevoerd bestaat geen limitatieve lijst. Het is aan de beroepsgroep zelf om, bijvoor-
beeld aan de hand van ervaringen uit het buitenland, aan te tonen dat gecontracteerde verrich-
tingen in dagbehandeling of poliklinisch kunnen worden uitgevoerd.
De behandelingen die dag- en nachtzorg vereisen vragen om een ander soort voorzieningen, zo-
als deze niet binnen behandelcentra, maar wel binnen ziekenhuizen beschikbaar zijn. Voor deze
voorzieningen geldt dat deze in voldoende mate beschikbaar zijn, zoals blijkt uit het recent uit-
gebrachte signaleringsrapport `Ontwikkeling bedgebruik ziekenhuizen' van het College bouw zie-
kenhuisvoorzieningen. Vanuit dat oogpunt is er dan ook geen behoefte aan meer bedden voor
dag- en nachtzorg. Het feit dat er tegenwoordig meer zorg in polikliniek en dagbehandeling
plaatsvindt dan vroeger maakt dat een toename van capaciteit voor deze categorie van zorg wel
gewenst is.
Het is mijn bedoeling met de nieuwe regeling, die per 1 juli 2003 van kracht wordt, de eventuele
onduidelijkheden op het gebied van de maximale behandelduur weg te nemen. Het oprekken van
de behandelduur tot 48 uur is daarbij niet aan de orde.
Behandelcentra kunnen bij de aanvraag van een vergunning aangeven op welke vormen van zorg zij zich gaan richten, mits zij de zorg leveren in polikliniek of dagbehandeling. Het is niet mijn be- doeling hierbij een expliciet onderscheid te maken tussen planbare en niet-planbare zorg. Wan- neer een behandelcentrum niet-planbare zorg in polikliniek of dagbehandeling wil realiseren, valt dat binnen de termen van de regeling. Ik verwacht overigens niet dat er vanuit behandelcentra veel belangstelling zal zijn voor niet-planbare zorg, omdat deze centra de efficiencywinst juist behalen doordat de te leveren zorg in hoge mate planbaar is.
22.
Op welke manier zal de vergunningsaanvraagprocedure precies worden verkort? Hoeveel we-
ken/maanden zal deze verkorte procedure in beslag gaan nemen?
De procedure zal worden verkort door het verklaringsvereiste niet van toepassing te verklaren
voor behandelcentra. Hierdoor kan de aanvraag voor een ZBC-vergunning direct bij het College
bouw ziekenhuisvoorzieningen worden ingediend. Het College toetst voor afgifte van de vergun-
ning of er een verklaring van een accountant als bedoeld in artikel 393 van Boek 2 van het Bur-
gerlijk Wetboek is en of de omvang van het centrum en de kwaliteit van de bouw van de aange-
vraagde voorzieningen voldoende zijn. Ik zal het College bouw ziekenhuisvoorzieningen vragen
de procedure terug te brengen tot maximaal 8 weken. Voorwaarde om binnen deze termijn een
vergunning te verkrijgen is wel dat de aanvrager van een vergunning de gevraagde bescheiden
volledig instuurt.
23.
Welke andere bezwaren dan een strikt juridische (rechtspersoonlijkheid) zijn er tegen het bestaan
van een winstoogmerk? Acht u deze bezwaren nog van deze tijd? Zo niet, waarom niet?
Minimumvoorwaarden voor het introduceren van winstbeogende reguliere instellingen zijn vol- doende transparantie en toereikende sectorspecifieke mededingingsregulering. Uitkeerbare winst zou in een scenario waarin sprake is van onvoldoende toetreding en vooral bij onvoldoende transparantie, kunnen leiden tot onnodige kostenstijgingen en kwaliteitsverlies. Gezien de stand van zaken bij transparantie en sectorspecifieke mededingingsregulering, is het nu nog te vroeg om te starten met winstbeogende reguliere zorginstellingen.
Als het winstverbod wordt opgeheven mag de winst vrij worden bestemd, dus ook worden uit- gekeerd aan derden (eigenaren of aandeelhouders). Vrije winstbestemming bij reguliere zorgin-
---
stellingen is een stap in het traject van de huidige budgetbekostiging naar prestatiebekostiging,
een onderdeel van vraagsturing. Vraagsturing wordt begeleid door nieuwe "checks and balan-
ces". Deze zijn beschreven in de nota "Vraag aan Bod". Belangrijk zijn de waarborgen voor kwa-
liteit,voor gezonde marktverhoudingen,en tegen financiële risico's.
Winstoogmerk in de zorg is overigens op zichzelf niet nieuw. Er wordt winst gemaakt door leve-
ranciers van producten en diensten aan zorginstellingen. Denk bijvoorbeeld aan levensmiddelen-
bedrijven, schoonmaakbedrijven en de farmaceutische industrie. Ook in het eerste en tweede
compartiment is feitelijk het winstoogmerk al gangbaar bij de individuele zorgverlener die als
zelfstandige ondernemer optreedt.
24.
Bent u bereid om alsnog te bewerkstelligen dat het eerder aangekondigde kostenonderzoek bij
ZBC's plaatsvindt?
Met mijn brief van 18 maart 2003 (DBO-CBU-2359580) heb ik u meegedeeld dat ik tot de con-
clusie was gekomen dat een kostenonderzoek niet meer behoefde te worden uitgevoerd. Daar-
voor heb ik in die brief twee argumenten genoemd, te weten:
a. De introductie van DBC's, waarvan er veel in de behandelcentra kunnen worden uitgevoerd,
kan ertoe leiden dat aanbieders en verzekeraars in vrijheid kunnen onderhandelen over de prijs
van de onder zo'n DBC vallende zorg. Dan is er geen sprake meer van centraal vastgestelde
tarieven, waaronder maximumtarieven.
b. De NRPK (de koepelorganisatie van de behandelcentra) heeft als zijn standpunt aangegeven
dat er om die reden thans geen behoefte is aan een breed opgezet kostenonderzoek. Eerder was
de NRPK voorstander van een onderzoek naar de kostprijzen.
Zowel de afnemende noodzaak van een kostenonderzoek als de geringe bereidheid tot medewer- king van de zijde van de koepelorganisatie zijn dus reden om geen onderzoek meer in te stellen.
25.
Kan de Kamer binnen vier weken de CVZ-bevindingen tegemoet zien als het gaat om de ver-
strekkingen waarvan binnen de Zfw een algemene vrijstelling kan worden geregeld?
Het CVZ beraadt zich hier nog op, maar zal naar verwachting voor 1 juli 2003 haar bevindingen
aan mij rapporteren.
26.
Waarom twijfelt u zo als het gaat om de uitvoering van het CBZ-voorstel de participatie van zie-
kenhuizen in ZBC's mogelijk te maken? Kan de Kamer meer concrete argumenten op dit punt
tegemoet zien? Wanneer vindt hierover besluitvorming plaats?
In mijn brief van 31 maart 2003 heb ik geschreven dat ik specifieke aandacht zou geven aan de
vraag of ziekenhuizen mogen participeren in behandelcentra. Hierbij was geen sprake van twijfel,
maar van een behoefte aan meer inzicht alvorens ik uitspraken zou doen over participatie. Mijn
standpunt op het gebied van participatie van ziekenhuizen in zelfstandige behandelcentra is dat
er te allen tijde sprake moet zijn van transparantie over de wijze waarop het ziekenhuis partici-
peert in het betreffende behandelcentrum. De zelfstandigheid van het centrum moet gewaar-
borgd zijn.
Dit vereiste van zelfstandigheid van het centrum betekent dat er sprake moet zijn van een eigen
bedrijfsvoering, eigen contracten met verzekeraars, eigen verslaglegging en een eigen fiscale
eenheid. Hiertoe dienen behandelcentra in oprichting aan het College bouw ziekenhuisvoorzie-
ningen een accountantsverklaring, de statuten van de stichting en een document waaruit blijkt
---
welke relaties het behandelcentrum met andere rechtspersonen heeft, te overleggen. Voor parti-
cipatie aldus gedefinieerd is geen nadere regelgeving nodig, want de WZV heeft dat al geregeld.
Vragen SP-fractie
27.
De ervaringen met ZBC's zijn sinds 1998 voornamelijk positief. Hoe heeft u dit onderzocht?
Kunt u inzicht geven in de exacte resultaten?
Ik baseer mij in dezen op de contracten die verzekeraars met behandelcentra aangaan, gegevens
die bekend zijn uit jaarverslagen, op de positieve ervaringen rond de toegankelijkheid en bejege-
ning waarvan patiënten berichten en op het uitblijven van ernstige calamiteiten. Wanneer deze
zich voordoen, dan handel ik op gepaste wijze op basis van de Kwaliteitswet zorginstellingen en
op advies van de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
28.
De omslag van aanbodsturing naar vraagsturing vraagt echter om een toename van capaciteit en
een verruiming van de regelgeving. Daarbij is het van belang, in de opmaat naar meer marktwer-
king, barrières voor nieuwe toetreders te slechten. Ziet u het gevaar dat hiermee tevens de aan-
trekkelijkheid wordt vergroot om derde compartimentzorg te gaan bieden? Zo ja, stimuleert u
hiermee een ongewenste ontwikkeling die mogelijk ten koste gaat van het aanbod van tweede
compartimentzorg?
Zorg binnen het derde compartiment is zorg waarop ingevolge de Ziekenfondswet geen aan-
spraak bestaat. Dit betekent echter niet dat er geen vraag is naar deze zorg. In de vraag van
burgers naar zorg in het derde compartiment wordt momenteel ook al voorzien. Voor specialis-
ten die dat interessant vinden bestaat dus al de mogelijkheid om zich te richten op het leveren
van zorg in het derde compartiment. Hierin treedt door de verruiming van de regelgeving geen
verandering op.
De aard van zorg binnen het tweede en derde compartiment is over het algemeen overigens der-
mate verschillend, dat het onwaarschijnlijk is dat specialisten die nu zorg in het tweede compar-
timent leveren zich zullen gaan richten op derde compartimentzorg. Ik verwacht geenszins dat
het zorgaanbod binnen het derde compartiment ten koste gaat van het zorgaanbod in het twee-
de compartiment.
29.
De regering vindt in het belang van marktwerking de leegstand die onvermijdelijk zal optreden in
ziekenhuizen acceptabel, en maakt er een uitdaging van voor het management van het zieken-
huis om de beschikbaar gekomen ruimte weer nuttig aan te wenden. Is hier geen sprake van een
omgekeerde wereld en van een inefficiënt en oneigenlijk gebruik van de ziekenhuiscapaciteit?
Bestaat niet het gevaar dat ziekenhuizen of ziekenhuisafdelingen gaan sluiten?
Ik ben niet van mening dat hier sprake is van een omgekeerde wereld. Het creëren van extra
aanbod zie ik als een positieve ontwikkeling, die zowel de variatie in het totale zorgaanbod als
de efficiency en kwaliteit ten goede kan komen. Zoals ik in mijn brief heb geschreven, ben ik
bereid om hiervoor eventuele tijdelijke leegstand te accepteren. De zorg in behandelcentra be-
treft enkel een deel van het totale ziekenhuiszorgaanbod. Daarom zie ik geen gevaar voor het
voortbestaan van ziekenhuizen.
30.
Waarom wil de regering het uitgangspunt dat medisch specialistische zorg in het ziekenhuis
thuis hoort, in een medisch specialistisch bedrijf, loslaten? Is er onderzoek gedaan naar de ge-
10
volgen hiervan, bijvoorbeeld betreffende een toename van medische fouten en tijdig ingrijpen bij
complicaties?
Het is niet mijn intentie het algemene uitgangspunt los te laten dat medisch specialistische zorg
thuishoort in het ziekenhuis. Wat ik wel loslaat, is de gedachte dat zelfstandige behandelcentra
weer in het ziekenhuis moeten worden geïncorporeerd. De zorg in behandelcentra betreft een
klein deel van het totale medisch specialistische spectrum. De meer complexe medisch specialis-
tische zorg blijft in ieder geval een zaak van het ziekenhuis. Alleen in het ziekenhuis kan vol-
doende kwaliteit en veiligheid voor deze vorm van zorg worden gewaarborgd.
Voor het risico op complicaties geldt dat het in de medische wereld gebruikelijk is om preopera-
tief de algemene gezondheidstoestand van patiënten te bepalen. De waargenomen gezondheids-
toestand, aangeduid in vier zogenaamde ASA categorieën, geeft een indicatie van het risico op
complicaties. Zoals het kort geleden gepubliceerde rapport van de IGZ vermeldt, is het de taak
van behandelcentra om patiënten met een verhoogd risico op complicaties op voorhand af te
wijzen en door te verwijzen naar een ziekenhuis.
31.
De factoren die een rol spelen in het succes van de ZBC zijn volgens de minister efficiencywinst,
aantrekkelijkheid om in deze organisatie te werken, geen nachtdienst, weinig bureaucratie, min-
der overhead en de planning wordt niet verstoord door acute zorg. Ziet u het gevaar van perso-
neelsleegloop vanuit de ziekenhuizen naar de ZBC's? Wat is uw mening over het beter organise-
ren van de reguliere ziekenhuiszorg, met andere financiële regelingen, waardoor er minder bu-
reaucratie ontstaat en het dus ook aantrekkelijk blijft voor het personeel om hier te blijven wer-
ken?
Een zekere overgang van personeel valt niet uit te sluiten.Toch verwacht ik geen massaal ver-
trek van personeel vanuit ziekenhuizen naar behandelcentra. Er zullen ongetwijfeld mensen zijn
die het werk in een behandelcentrum aantrekkelijker vinden dan het werk in een ziekenhuis en
die daardoor de overstap maken. Het werken in een zelfstandig behandelcentrum is echter niet
voor iedereen interessant, omdat het juist de eenvoudige, minder uitdagende zorg betreft. Ik ver-
wacht overigens dat de werktijden, die vooral tijdens kantooruren vallen, er toe leiden dat be-
handelcentra juist voor herintreders, die zich anders wellicht niet op de arbeidsmarkt zouden
begeven, interessante werkgevers zouden kunnen zijn.
Een betere organisatie van de reguliere ziekenhuiszorg spreekt mij zeker aan. Ik denk hierbij
voornamelijk aan het behalen van een efficiencywinst door het beter benutten van beschikbare
ruimte en personeel. Voor de zorg die vergelijkbaar is met zorg die in behandelcentra wordt ge-
leverd kan een dergelijke efficiencywinst zeker worden behaald. Er zijn mij initiatieven bekend bij
ziekenhuizen die op het gebied van electieve zorg, bijvoorbeeld orthopedie, door een betere or-
ganisatie van de zorg de wachtlijsten grotendeels hebben weggewerkt. Dit soort initiatieven
toont aan dat een andere organisatie daadwerkelijk meer zorg oplevert.
32.
In plaats van een bijdrage aan het oplossen van wachtlijsten als voorwaarde voor vergunning te
stellen vindt de regering nu ZBC's ook van belang in het kader van vraagsturing en marktwer-
king. Op welke gronden verwacht u dat concurrentie zal leiden tot meer efficiency, ook in de
ziekenhuiszorg, en dat er geen ongewenste effecten zoals verlies van kwaliteit en verslechtering
van arbeidsvoorwaarden zullen optreden?
De aankondiging dat de regelgeving voor nieuwe toetreders wordt verruimd, en er dus meer
zorgaanbod ontstaat, leidt er toe dat ziekenhuizen zich genoodzaakt zien om het productieproces
op het gebied van de planbare zorg efficiënter in te richten. De efficiencywinsten zijn te boeken
op het gebied van logistiek en personeel. Wanneer, in zowel ziekenhuis als behandelcentrum, de
logistiek zodanig is geregeld dat de zorg geheel is in te plannen, wordt een aanzienlijke efficien-
---
cywinst geboekt. Hierbij worden ziekenhuizen wellicht gestimuleerd doordat behandelcentra zich
specialiseren in het organiseren van een grote hoeveelheid productie van planbare zorg. De plan-
bare en relatief eenvoudige verrichtingen kunnen sneller uitgevoerd worden doordat personeel
ervaring en routine krijgt in deze behandelingen. Hierbij ben ik niet bang voor een verlies aan
kwaliteit, maar zie ik juist voordelen ten aanzien van de kwaliteit door de ontwikkelde routine en
voorspelbaarheid.
33.
Als de minister de eis tot samenwerking met een ziekenhuis wil laten vallen, betekent dit dat de
ZBC zelf aan kwaliteitsborging en certificering moet doen. Welke eisen gaat de regering aan
deze kwaliteitsborging en certificering stellen? Wordt er een nieuw controleorgaan ingesteld?
Deelt u de mening dat dit kan leiden tot het maken van fouten en onnodige bureaucratie? Hoe
denkt u dat de veiligheid van een ZBC, personeel en patiënten kan worden gegarandeerd?
Het is van belang dat de sector zelf een systeem van certificering opzet, net zoals bij ziekenhui- zen het geval is. De behandelcentra kunnen gebruik maken van de kennis die ziekenhuizen al op dit gebied hebben opgedaan. De certificering zal niet een vanuit de overheid opgelegde verplich- ting zijn. Het is de eigen verantwoordelijkheid van de sector om een dergelijk systeem op te zet- ten en te onderhouden. Er wordt geen nieuw controleorgaan in het leven geroepen om de certi- ficering te controleren: de Inspectie voor de Gezondheidszorg houdt toezicht op de kwaliteit in de behandelcentra. In een recent gepubliceerd rapport kondigt de IGZ aan dat zij behandelcentra aan een systematisch toezicht gaat onderwerpen. Wanneer de Inspectie onregelmatigheden aan- treft binnen behandelcentra, wordt er ingegrepen op basis van de Kwaliteitswet zorginstellingen, zoals dat ook bij andere zorginstellingen gebeurt.
34.
De voorwaarde dat het naburige ziekenhuis of de marktleidende zorgverzekeraar kan bepalen
waar en welke wachtlijsten er zijn, komt te vervallen zodat andere zorgverzekeraars makkelijker
op de markt kunnen inbreken. Hoe groot acht u het risico dat dit zal leiden tot versnippering van
zorg, een onnodige toename van ZBC's met gelijktijdige leegstand van ziekenhuisafdeling en
daarmee verspilling van collectief opgebrachte middelen?
Binnen het geïntegreerd medisch specialistisch bedrijf, de reguliere ziekenhuiszorg, wordt mo-
menteel ook gedacht aan het uiteenleggen van functies, zoals electieve, chronische, acute en
spoedeisende zorg. In dat kader sluit de ontwikkeling van het toenemend aantal behandelcentra,
waarin electieve behandelingen zijn geconcentreerd, aan bij de ontwikkelingen binnen de zieken-
huiszorg.
Een onnodige toename van het aantal behandelcentra, met een daaruit voortvloeiende leegstand
van ziekenhuisafdelingen, zie ik niet zo snel gebeuren. Behandelcentra moeten zichzelf er name-
lijk van vergewissen dat zij productieafspraken kunnen maken met ziekenfondsverzekeraars, an-
ders hebben zij geen bestaansrecht. Mocht de toename van het aantal behandelcentra leiden tot
een overcapaciteit, dan betreft dit slechts een deel van de medisch specialistische zorg, namelijk
dat deel dat in polikliniek of dagbehandeling wordt gerealiseerd. Met het oog op marktwerking
en vraagsturing zie ik dit als een uitdaging voor het management van het ziekenhuis om de
eventueel beschikbaar gekomen ruimte weer nuttig aan te wenden.
35.
De aanvraag voor het afgeven van een ZBC verklaring/vergunning wordt vereenvoudigd. Welke
voorwaarden worden nog wel gesteld aan het verlenen van een vergunning en op welke manier
denkt de regering de ontwikkeling van ZBC's te kunnen sturen?
Behandelcentra kunnen voortaan hun vergunningaanvraag direct bij het College bouw zieken- huisvoorzieningen indienen. Het College zal, voor het overgaat tot afgifte van een vergunning,
12
een aantal zaken toetsen. Zo dient een behandelcentrum zich bijvoorbeeld te richten op verrich-
tingen die in polikliniek of dagbehandeling kunnen worden uitgevoerd. Daarnaast mag de rechts-
persoon die de vergunninghouder van een behandelcentrum is geen winstoogmerk hebben. Ten
slotte controleert het College bouw ziekenhuisvoorzieningen of het gebouw waarin het behan-
delcentrum zich wil vestigen voldoet aan de geldende normen.
36.
Vindt u het wenselijk dat in een ZBC winst gemaakt wordt indien ze gelijktijdig streeft naar een
zo efficiënt mogelijk gebruik van de collectieve middelen?
Winst zou alleen aangemerkt mogen worden ten behoeve van de doelstelling van de stichting,
op welke manier wordt er op toegezien dat deze doelstellingen zich beperken tot directe zorgver-
lening?
Hoezo gaat u zich beraden over uitkering van winsten aan aandeelhouders, en acht u dit een
reële optie? Tevens wordt gewezen op ontwikkelingen in Duitsland. Welke ontwikkeling wordt
precies bedoeld? (blz. 5)
Behandelcentra handelen niet met een winstoogmerk. Eventueel behaalde positieve exploitatie-
resultaten dienen ten goede te komen aan de doelstelling die de stichting zichzelf stelt, wat in
geval van behandelcentra betekent dat het geld ten goede komt aan de zorg. Bij het indienen
van een aanvraag voor een vergunning dienen behandelcentra de statuten van de stichting die
de vergunning aanvraagt te overleggen. Uit deze statuten blijkt de doelstelling die de stichting
nastreeft. Het College bouw ziekenhuisvoorzieningen controleert de doelstelling die in de statu-
ten omschreven staat.
Het hebben van een winstoogmerk is vooralsnog ongewenst. In het kader van de stelseldiscus-
sie wordt wel gedacht over de mogelijkheden om winstoogmerk in de zorg toe te laten. Beslis-
singen op dit terrein zullen worden genomen in het kader van de stelseldiscussie. Als het winst-
verbod in de toekomst wordt opgeheven, dan mag de winst vrij worden bestemd. Dit betekent
dat er ook winst aan derden mag worden uitgekeerd. In Duitsland zijn hier al ervaringen mee
opgedaan. Een beursgenoteerd bedrijf is daar eigenaar van 29 ziekenhuizen. Deze ziekenhuizen
bieden algemene ziekenhuiszorg, die toegankelijk is voor iedereen. Er is daardoor geen sprake
van tweedeling. De ervaring leert dat de zorg zeer efficiënt wordt geleverd en dat patiënten te-
vreden zijn over de klantvriendelijkheid.
37.
In 1998 is geen contracteerplicht ingesteld voor ZBC's, omdat de voorkeur werd gegeven aan
het benutten van de bestaande infrastructuur door weekend- en avondopenstelling. Vanuit deze
optiek was en is er geen behoefte aan een contracteerplicht, aldus de minister. Is dit niet in
strijd met deze gehele regeling die juist stimuleert dat nieuwe ZBC's verrijzen en bestaande in-
frastructuur ongebruikt dreigt te raken?
Het afschaffen van de contracteerplicht voor ziekenfondsen ten aanzien van ziekenhuizen is in
de toekomst voorzien. In dat licht is het niet zinvol om in te voeren dat ziekenfondsen verplicht
zijn om behandelcentra te contracteren. Daarnaast is het in het kader van marktwerking niet ge-
past om nu een contracteerplicht in te voeren. Wanneer behandelcentra goede zorg voor een
goede prijs aanbieden, zullen zij geen moeite hebben met het maken van productieafspraken met
ziekenfondsverzekeraars en is een contracteerplicht niet nodig.
38.
Ontwikkelingen op het terrein van DBC's en prestatiegerichte bekostiging zijn van belang voor
de wijze waarop er in de toekomst met de ZBC's wordt omgegaan. Onderzoek in de VS heeft
aangetoond dat introductie van vergelijkbare systemen heeft geleid tot hogere kosten omdat het
verschijnsel `upcoding' optreedt. Hoe hoog schat u het risico dat dit verschijnsel juist bij ZBC's
zal optreden?
13
Onder `upcoding' wordt verstaan dat een zorgaanbieder een oneigenlijk zwaardere DBC met een
hogere vergoeding bij een verzekeraar declareert dan correct is. Ik heb vooralsnog geen aanwij-
zingen dat het risico van `upcoding' bij een behandelcentrum groter zal zijn dan bij een zieken-
huis. Het risico van `upcoding' is onderkend en wordt betrokken bij de vormgeving van de DBC-
systematiek. U wordt daar te zijner tijd over geïnformeerd.
De doelstelling van het DBC-systeem is een vraaggestuurd systeem te introduceren, waarbij de
DBC's de basis vormen voor het contractenstelsel tussen zorgaanbieder, medisch specialist en
zorgverzekeraars. In dit decentrale sturingsmodel, dat zich nu reeds geleidelijk ontwikkelt, is een
sleutelrol weggelegd voor risicodragende en concurrerende zorgverzekeraars, waaraan een be-
langrijk deel van de zorgregie wordt toevertrouwd. In de onderhandelingsarena zal de zorgverze-
keraar zorg inkopen voor de klanten tegen een goede prijs-kwaliteit verhouding. De verzekeraar
zal goed geïnformeerd willen zijn en toezien op een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering bij de
zorgaanbieder. De verzekeraar heeft er baat bij dat het effect van `upcoding' wordt geminimali-
seerd. Omgekeerd is een goede vertrouwensband tussen beide onderhandelingspartners alleen
mogelijk als ook de aanbieder streeft naar minimalisering van deze effecten. De zorgverzekeraar
zal zich als uitvoerder van de zorgverzekering (maatschappelijk) moeten verantwoorden aan pa-
tiënten, overheid en politiek en toezichthouders.
In de Verenigde Staten contracteert de inkoper van zorg inzake Medicare en Medicaid (i.c. de
staat) zogenaamde peer review organisations. Dit is een groep artsen en verpleegkundigen die
steekproefsgewijs de juistheid van enerzijds de medische dossiers en anderzijds de codering
toetsen. Hier gaat een disciplinerend effect van uit en `upcoding' wordt op deze wijze vermin-
derd. Dit impliceert dat de zorgverzekeraar, wanneer men dit projecteert op de Nederlandse situ-
atie, de aangewezen partij is zijn toezichtfunctie zo goed mogelijk te organiseren.
39.
Werken in een ZBC levert de specialist geen extra inkomen bovenop de lumpsum op. Dit ver-
klaart mogelijkerwijs waarom niet alle specialisten interesse hebben in het werken binnen een
ZBC. Deze discussie wordt overbodig bij verdere voortgang van het DBC-traject. Hoe voorkomt
u dat na invoering van DBC's het voor specialisten juist zeer aantrekkelijk wordt om in ZBC te
werken er een leegloop uit de ziekenhuizen ontstaat?
Na invoering van de DBC's is het aan verzekeraars om zorg in te kopen op die plaatsen waar die doelmatig en kwalitatief verantwoord wordt geleverd. Dit kan in een ziekenhuis zijn, maar ook in een zelfstandig behandelcentrum. Als behandelcentra bepaalde zorg efficienter en beter kunnen leveren dan de ziekenhuizen is het goed mogelijk dat er meer specialisten in behandelcentra gaan werken. Een groot gedeelte van de zorg leent zich er overigens niet voor om geleverd te worden in ZBC's, bijvoorbeeld omdat er sprake is van zorg die meer vereist dan polikliniek of dagbehan- deling of van complexe zorg waar kapitaalintensieve infrastructuur bij nodig is. Deze zorg zal dus door verzekeraars in de ziekenhuizen ingekocht worden.
Niet alle specialisten zijn vrijgevestigd. Rond de 40% werkt in loondienst. Ook dit is een manier
voor ziekenhuizen om voldoende medisch personeel te behouden. Vanzelfsprekend is het bij een
dergelijke toenemende vrijheid van vestigingsplaats wel van belang dat er voldoende aanbod van
specialisten is. Dit punt heeft daarom ook mijn aandacht. In reactie op de adviezen van het Ca-
paciteitsorgaan wordt het aantal opleidingsplaatsen voor medisch specialisten inmiddels fors
uitgebreid.
40.
Op welke gronden kunnen verzekeraars een verzoek tot uitzondering indienen om te kunnen par-
ticiperen in een zelfstandig behandelcentrum? Zeker indien in ZBC winst gemaakt mag worden,
betreft het dan geen collectief geld dat niet aan directe zorg wordt besteed?
14
Ziekenfondsen kunnen om uiteenlopende redenen een verzoek tot uitzondering om te kunnen
participeren in een behandelcentrum indienen. Tot nu toe hebben ziekenfondsen nog geen ge-
bruik gemaakt van de mogelijkheid een dergelijk verzoek te doen. Het CVZ zal bij eventuele ver-
zoeken per individueel geval bekijken of het verzoek gehonoreerd moet worden.
Op dit moment is het behandelcentra niet toegestaan een winstoogmerk te hebben. De eventue-
le winst van het behandelcentrum moet ten goede komen aan de doelstelling die de stichting
nastreeft. Deze doelstelling staat omschreven In de statuten van de stichting, die gecontroleerd
worden door het College bouw ziekenhuisvoorzieningen alvorens een vergunning wordt afgege-
ven. Het College bekijkt of de door de stichting beoogde doelstelling ten goede komt aan de
zorg.
41.
De minister is terughoudend in het toestaan van participatie van ziekenhuizen aan ZBC's. Welke
nadelen ziet u hier? (blz.7)
In mijn brief van 31 maart 2003 heb ik niet aangegeven terughoudend te zijn over participatie
van ziekenhuizen in behandelcentra, maar mij nader te willen beraden op een standpunt over dit
onderwerp. Mijn huidige standpunt is dat wanneer er sprake is van participatie van ziekenhuizen
in zelfstandige behandelcentra, transparantie en zelfstandigheid gewaarborgd moeten zijn. Er
moet duidelijk inzicht bestaan in de wijze waarop het ziekenhuis in het behandelcentrum partici-
peert. Voor mij staat voorop dat er bij behandelcentra sprake is van een eigen bedrijfsvoering,
eigen contracten met verzekeraars, eigen verslaglegging en een eigen fiscale eenheid. Hiertoe
dienen behandelcentra in oprichting aan het College bouw ziekenhuisvoorzieningen een accoun-
tantsverklaring, de statuten van de stichting en een document waaruit blijkt welke relaties het
behandelcentrum met andere rechtspersonen heeft, te overleggen. Wanneer aan de voorwaar-
den van zelfstandigheid en transparantie is voldaan, zie ik geen nadelen van participatie van een
ziekenhuis in een behandelcentrum.
Vragen GroenLinksfractie
42.
Door het toelaten van nieuwe aanbieders is het "denkbaar dat enige capaciteit bij bestaande zie-
kenhuizen onbenut zal blijven". Kan de minister aangeven of het financiële voordeel dat met de
(verwachte) efficiency door ZBC's wordt gehaald opweegt tegen de te verwachten leegstand in
ziekenhuizen?
Op dit moment bestaat hierin geen duidelijk inzicht, maar naar verwachting leidt de toename van
het aantal aanbieders tot een zodanige dynamiek dat er uiteindelijk financieel voordeel ontstaat.
Het is echter bijna onmogelijk om dat voordeel op voorhand kwantitatief te duiden. Naast het te
verwachten financiële voordeel wil ik ook benadrukken dat de keuzevrijheid van consumenten
wordt vergroot en dat de arbeidssatisfactie van het personeel zal verhogen door de voordelen
die het werken in een kleine organisatie met een hoge mate van planbaarheid biedt.
43.
Van ZBC's wordt efficiencywinst verwacht. Hoe groot is die efficiencywinst, en in hoeverre is
die toe te schrijven aan het feit dat zij de krenten uit de pap van de patiëntenpopulatie zieken-
huizen halen? Hoe kunnen ZBC's en ziekenhuizen door deze oneerlijke verdeling van de lasten op
een eerlijke manier concurreren?
De `krenten uit de pap' suggereert dat het om bijzondere behandelingen gaat. Behandelcentra
richten zich echter op de routinematige, electieve verrichtingen, die mijns inziens juist geen kren-
ten in de pap zijn. Er is geen sprake van een oneerlijke verdeling van lasten. Er is in ziekenhuizen
15
wel sprake van een breder zorgaanbod dan in behandelcentra, omdat ziekenhuizen zich naast de
electieve zorg ook richten op de spoedeisende en acute zorg. Hiertoe zijn het personeel en de
apparatuur van ziekenhuizen ook toegerust, in tegenstelling tot behandelcentra. Het is dus niet
zo dat er een oneerlijke verdeling van lasten is, maar een ziekenhuis biedt nu eenmaal meer
soorten zorg aan dan een behandelcentrum. Op het gebied van de electieve zorg in polikliniek en
dagbehandeling, de zorg die zowel ziekenhuis als behandelcentrum aanbieden, kunnen de diver-
se aanbieders concurreren. De invoering van Diagnose Behandeling Combinaties, voorzien in
2004, zal deze onderlinge concurrentie tussen aanbieders verder doen toenemen. De eerste sig-
nalen hiervan blijken al uit het experiment "ruimte voor resultaat".
44.
Wat was het argument tot samenwerking met een regulier ziekenhuis en waarom geldt dat nu
niet meer? Het is toch nog steeds zo dat bij calamiteiten wordt teruggevallen op de reguliere zie-
kenhuizen?
Op het moment dat behandelcentra onder de Wet ziekenhuisvoorzieningen werden gebracht was
de redenering dat behandelcentra uiteindelijk zouden worden geïncorporeerd binnen bestaande
ziekenhuizen. Die gedachte heb ik verlaten. Ik zie behandelcentra als een nuttige toevoeging aan
het zorgaanbod binnen de curatieve sector.
Er bestaat bij calamiteiten nog steeds de mogelijkheid om terug te vallen op reguliere ziekenhui-
zen. Er wordt in de vergunning echter niet meer als voorwaarde gesteld dat er samenwerking
moet zijn, omdat die voorwaarde moeilijk handhaafbaar bleek en verkeerd gehanteerd werd door
sommige ziekenhuizen.
45.
Waarom weigeren sommige ziekenhuizen samenwerking met ZBC's?
Er blijken verschillende redenen te zijn voor ziekenhuizen om samenwerking met een zelfstandig
behandelcentrum te weigeren. Enkele voorbeelden hiervan zijn het hebben van een verschillende
perceptie over het nut van het oprichten van een behandelcentrum voor een bepaald specialis-
me, het afschermen van het werkgebied door het ziekenhuis en het bestaan van een slechte re-
latie tussen ziekenhuis en ZBC-initiatiefnemer.
46.
Hoe ziet de minister de verhouding tussen ZBC's en reguliere ziekenhuizen in relatie tot de sprei-
ding van ziekenhuisvoorzieningen? Kan de uitbreiding van het aantal ZBC's leiden tot sluiting van
ziekenhuizen? Zo ja, moet als de spreiding van ziekenhuizen moet worden gewaarborgd de
ZBC's niet aan banden worden gelegd?
Er is geen verband tussen zelfstandige behandelcentra en de spreiding van ziekenhuisvoorzienin-
gen. De regelgeving rondom de spreiding van ziekenhuisvoorzieningen spitst zich toe op de be-
reikbaarheid van voorzieningen voor spoedeisende hulp en daarin spelen behandelcentra geen
rol. Er wordt maar een beperkt aspect van de curatieve zorg, namelijk (electieve) zorg in polikli-
niek en dagbehandeling, aangeboden in behandelcentra. Ziekenhuizen bieden meer dan alleen
deze vorm van zorg, bijvoorbeeld de spoedeisende zorg. Op basis daarvan valt dan ook niet te
verwachten dat ziekenhuizen zullen sluiten door de toename van het aantal behandelcentra.
47.
Waarom wil de minister de ZBC's niet onder hetzelfde kwaliteitsregime zetten als de reguliere
ziekenhuizen?
Voor het kwaliteitsregime geldt dat ik niet heb gezegd dat ik behandelcentra niet onder hetzelfde
regime wil brengen als ziekenhuizen. Het is voor de handliggend dat behandelcentra zich juist
16
aansluiten bij dat wat voor ziekenhuizen al geldt. De kwaliteitseisen zoals die in ziekenhuizen
aan zorg in polikliniek en dagbehandeling worden gesteld gelden eveneens voor behandelcentra.
48.
Wat zijn volgens de minister de voor- en nadelen van het opheffen van het winstverbod?
Als het winstverbod wordt opgeheven mag de winst vrij worden bestemd, dus ook worden uit- gekeerd aan derden (eigenaren of aandeelhouders). Vrije winstbestemming bij reguliere zorgin- stellingen is een stap in het traject van de huidige budgetbekostiging naar prestatiebekostiging, een onderdeel van vraagsturing. Vraagsturing wordt begeleid door nieuwe "checks and balan- ces". Deze zijn beschreven in de nota "Vraag aan Bod". Belangrijk zijn de waarborgen voor kwa- liteit, voor gezonde marktverhoudingen en tegen financiële risico's.
Relevante mogelijke voordelen van uitkeerbare winst zijn snellere en/of meer toetreding van nieuwe zorgaanbieders (dus meer concurrentie) en toegang tot privaat kapitaal. Minimumvoor- waarden voor het introduceren van winstbeogende reguliere instellingen zijn voldoende transpa- rantie, het oplossen van de kapitaallastenproblematiek en toereikende sectorspecifieke mededin- gingsregulering. Uitkeerbare winst zou in een scenario waarin sprake is van onvoldoende toetre- ding, en vooral bij onvoldoende transparantie, kunnen leiden tot onnodige kostenstijgingen en kwaliteitsverlies. Gezien de stand van zaken bij transparantie en sectorspecifieke mededingings- regulering is het nu nog te vroeg om te starten met winstbeogende reguliere zorginstellingen.
Winstoogmerk in de zorg is overigens op zichzelf niet nieuw. Er wordt winst gemaakt door leve-
ranciers van producten en diensten aan zorginstellingen. Denk aan levensmiddelenbedrijven,
schoonmaakbedrijven, farmaceutische industrie etcetera. Ook in het eerste en tweede compar-
timent is feitelijk het winstoogmerk al gangbaar bij de individuele zorgverlener die als zelfstandi-
ge ondernemer optreedt.
49.
Is het reëel dezelfde tarieven te hanteren voor ZBC's en ziekenhuizen, gezien de grote verschil-
len in schaal en in het soort operaties die beiden doen? Zo nee, waarom heeft de minister er dan
geen bezwaar tegen dat Achmea onderhandelt met de reguliere ziekenhuizen met het veel lagere
ZBC tarief als stok achter de deur?
Het is duidelijk dat er een verschil bestaat tussen de overheadkosten van een ziekenhuis en een
behandelcentrum. Omdat een ziekenhuis nu eenmaal een grotere organisatie met een 24-uursbe-
schikbaarheid is, heeft deze hogere kosten. Voor de verrichtingen in behandelcentra waarvoor
nog geen afspraken op basis van DBC's worden gemaakt, geldt dat er door het College tarieven
gezondheidszorg maximumtarieven zijn vastgesteld. Deze maximumtarieven zijn gelijk aan de
neventarieven die voor ziekenhuizen gelden. Ziekenhuizen kunnen bovenop deze neventarieven
nog het zogenaamde sluittarief declareren.
Ten aanzien van DBC-prijzen geldt dat aanbieders (zowel ziekenhuizen als behandelcentra) en
zorgverzekeraars met elkaar onderhandelen over de hoogte van de prijs. Indien Achmea met
behandelcentra voor gelijke zorg een lagere DBC-prijs overeen kan komen dan met het zieken-
huis, dan is dat juist het beoogde resultaat van de introductie van DBC's. Hierbij dient aange-
merkt te worden dat een verzekeraar in de onderhandeling niet de macht over het ziekenhuis
heeft, omdat de verzekeraar een zorgplicht jegens zijn verzekerden heeft en er sowieso produc-
tieafspraken met het ziekenhuis gemaakt moeten worden voor zorgproducten die behandelcentra
niet aanbieden. Er is daardoor sprake van een wederzijdse afhankelijkheid tussen aanbieder en
verzekeraar.
17
50.
Kan de minister inzicht geven in de mate waarin personeel door ZBC's wordt "weggekocht" uit
de reguliere zorg, bijvoorbeeld door betere lonen of andere (secundaire) arbeidsvoorwaarden?
Er bestaat geen inzicht in de mate waarin personeel vanuit ziekenhuizen overstapt naar behan- delcentra. De verwachting is overigens wel dat dit aantal niet groot zal zijn, gezien het markt- aandeel van zelfstandige behandelcentra. Het werken in behandelcentra is daarnaast niet voor iedereen interessant, omdat het juist de eenvoudige en minder uitdagende zorg betreft. Ik ver- wacht dat de werktijden, die veelal tijdens kantooruren vallen, er toe leiden dat behandelcentra juist voor herintreders interessante werkgevers zouden kunnen zijn.
51.
Waarom kiest de minister voor het handhaven van het verbod op het exploiteren van ZBC's door
ziekenhuizen? Waarom is inbedding van ZBC's in ziekenhuizen geen optie?
Er bestaat geen verbod op participatie van ziekenhuizen in behandelcentra. Wanneer ziekenhui- zen willen participeren in behandelcentra, omdat zij op die manier bijvoorbeeld ervaring op kun- nen doen met het boeken van efficienywinst, is dit onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Het betreft de voorwaarden transparantie en zelfstandigheid. Voor mij staat voorop dat er bij behandelcentra sprake is van een eigen bedrijfsvoering, eigen contracten met verzekeraars, eigen verslaglegging en een eigen fiscale eenheid. Hiertoe dienen behandelcentra in oprichting aan het College bouw ziekenhuisvoorzieningen een accountantsver- klaring, de statuten van de stichting en een document waaruit blijkt welke relaties het behandel- centrum met andere rechtspersonen heeft, te overleggen.
Het inbedden van behandelcentra in ziekenhuizen is nog wel degelijk een optie. Het is echter niet meer de enige optie, zoals in het verleden wel het geval was. Ten tijde van het tot stand komen van de regeling werden zelfstandige behandelcentra gezien als een noodzakelijk kwaad. Vanuit dat oogpunt was de inbedding in ziekenhuizen de uiteindelijke doelstelling. Nu wordt de bijdrage van zelfstandige behandelcentra aan de marktdynamiek en het wegwerken van de wachtlijsten erkend, waardoor een inbedding in ziekenhuizen niet meer als enige mogelijkheid wordt gezien.
52.
Veel ZBC's hebben een BV-constructie, waardoor een helder zicht op de financiële stromen en
het winstverbod niet altijd mogelijk is. Hoe denkt de minister de transparantie in de financiën te
vergroten, en een verbod op winst te garanderen?
Artikel 15 van de Wet ziekenhuisvoorzieningen bepaalt dat "een vergunning uitsluitend kan wor-
den verleend aan een rechtspersoon van wie mag worden aangenomen dat zijn werkzaamheden
niet gericht zijn op het behalen van winst". De WZV-vergunninghouder van een zelfstandig be-
handelcentrum handelt daarom per definitie niet met een winstoogmerk. In praktijk blijkt dat de
vergunninghouders van behandelcentra stichtingen zijn. Binnen een stichting dient eventuele
winst ten goede te komen aan de doelstelling die de betreffende stichting nastreeft. Wat betreft
transparantie geldt dat deze tot uiting komt in de afspraken die verzekeraars met behandelcentra
maken. Met de toekomstige uitbreiding van het aantal Diagnose behandeling combinaties zal
deze transparantie alleen maar toenemen.
53.
Welke effecten verwacht de minister van het uitbreiden van het aantal ZBC's op een tweedeling
in de zorg?
Zorg in een behandelcentrum is reguliere zorg die ook door ziekenfondsen wordt gecontracteerd.
De verzekeraars hebben de taak om voor hun verzekerden de benodigde zorg te contracteren. Zij
18
zijn vrij in hun keuze om dit bij ziekenhuizen of zelfstandige behandelcentra te doen. Wanneer
verzekeraars hun wettelijke taak naar behoren uitvoeren is er dan ook geen sprake van tweede-
ling.
19
Bijlage bij vraag 2
Specialisme FTE
Oogheelkunde 22,64
Dermatologie 12,4
Interne geneeskunde 7,65
Chirurgie 6,65
Anesthesiologie (pijnpoli) 6,03
Plastische chirurgie 4,65
Orthopedie 4,3
Radiologie 3,49
Longziekten 2,62
Cardiologie 2,45
Neurologie 2,2
Reumatologie 1,5
Psychiatrie 1,4
Kindergeneeskunde 1,35
Gynaecologie 1,3
Overig 0,8
KNO 0,45
Revalidatie 0,4
Urologie 0,2
Allergologie 0,2
Totaal 82,28
Regeling van de Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport van
CZ, houdende wijziging van enkele regelingen
op grond van de Wet ziekenhuisvoorzieningen
inzake zelfstandige behandelcentra
Kenmerk Den Haag
CZ/IZ-2386811
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
Gelet op de artikelen 3, eerste lid, en 9, eerste lid, van de Wet ziekenhuisvoorzieningen;
Besluit:
Artikel I
In de Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 11 februari 1998 inza-
ke de aanwijzing van zelfstandige behandelcentra als ziekenhuisvoorziening op grond van de Wet
ziekenhuisvoorzieningen (Stcrt. 30) wordt na artikel 2 een artikel ingevoegd, luidende:
Artikel 2a
Voor de beoogde bouw van zelfstandige behandelcentra als bedoeld in artikel 1 is een verklaring
als bedoeld in artikel 7, eerste lid, onder a, van de Wet ziekenhuisvoorzieningen, niet vereist.
Artikel II
In de Beleidsregels ex artikel 3 van de Wet ziekenhuisvoorzieningen vervalt onderdeel 2.12.
Artikel III
Deze regeling treedt in werking met ingang van de tweede dag na de dagtekening van de Staats-
courant waarin zij wordt geplaatst.
Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
H. Hoogervorst
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Blad
---
Kenmerk
CZ-2386811
Toelichting
In 1998 zijn zelfstandige behandelcentra, hierna te noemen: ZBC's, als categorie van inrichtingen
onder de Wet ziekenhuisvoorzieningen (WZV) gebracht. Daarmee werd het plannings- en bouw-
regime op die instellingen van toepassing. Doel hiervan was het kunnen bewaken van de kwali-
teit, doelmatigheid en kosten van de sector van de medisch-specialistische zorg. De functie van
ZBC's zou vooral kunnen liggen in electieve, geprotocolleerde diagnostiek en behandeling, waarbij
een relatie met het oplossen van wachtlijsten in ziekenhuizen voor de hand lag.
Inmiddels wordt er anders tegen zelfstandige behandelcentra aangekeken dan in 1998. De bijdra- ge die deze centra leveren aan de toename van de dynamiek op de markt van de ziekenhuiszorg wordt nu meer dan voorheen erkend. Zelfstandige behandelcentra zijn in staat een efficiency- winst te boeken ten opzichte van de ziekenhuizen. In behandelcentra kunnen artsen zich, zonder dat de planning verstoord wordt door de vraag naar acute zorg, toeleggen op electieve behande- lingen in polikliniek of dagbehandeling. Het betreft over het algemeen kleine organisaties, die voor het personeel aantrekkelijk zijn om in te werken. De kleinschaligheid van zelfstandige behandel- centra zorgt er voor dat de overhead en bureaucratie minder is dan in reguliere ziekenhuizen.
Er leek enige onduidelijkheid op het gebied van de afbakening van het soort zorg waar een be- handelcentrum zich op mag richten te ontstaan. Deze onduidelijkheid betrof de toegestane lengte van verblijf. Het kenmerkende criterium voor de afbakening van de zorg die in behandelcentra ge- leverd mag worden is niet de maximale behandeltijd van 24 uur, maar het soort zorg dat geleverd wordt. De essentie is dat de aard van de zorg zodanig is dat deze in polikliniek of dagbehandeling kan worden verricht. Patiënten die binnen een behandelcentrum geholpen worden moeten dezelf- de dag weer naar huis kunnen. De verrichtingen binnen behandelcentra kunnen in principe op elk moment van de dag worden aangevangen en daardoor zowel overdag als 's avonds plaatsvin- den. Het declareren van tarieven voor opname is daarbij uitgesloten. Van de verrichtingen die ge- schikt zijn om in behandelcentra te worden uitgevoerd bestaat geen limitatieve lijst. Het is aan de beroepsgroep zelf om, bijvoorbeeld aan de hand van ervaringen uit het buitenland, aan te tonen dat gecontracteerde verrichtingen in dagbehandeling of poliklinisch kunnen worden uitgevoerd.
Het uitzonderen van ZBC's van het verklaringsvereiste had gekund door wijziging van het Besluit
uitzondering toestemmingsprocedures WZV. Ik heb daarvoor niet gekozen omdat voor (de aanwij-
zing van) ZBC's al een aparte regeling bestaat en de duidelijkheid ermee gediend is dat uitzonde-
ringen op het WZV-regime zich in diezelfde regeling bevinden.
Omdat ZBC's voortaan zijn vrijgesteld van de verklaring en dus niet meer getoetst worden op het
voorzien in een behoefte, kan het desbetreffende onderdeel van de Beleidsregels ex artikel 3
WZV, dat de criteria voor de bepaling van de behoefte bevat, vervallen. Dat regelt artikel II van
dit besluit.
De Minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
H. Hoogervorst
---- --