European Commission
IP/03/720
Brussel, mei 21, 2003
Het ruimtevaartbeleid van de EU krijgt gestalte: EU-leiders bespreken
de toekomst van de ruimtevaarttechnologie
In Londen zijn vandaag een aantal belangrijke besluitvormers die
betrokken zijn bij de vormgeving van de Europese Ruimtevaarttoekomst,
bijeengekomen om te spreken over de wijze waarop de vooraanstaande
positie van Europa bij de ontwikkeling van ruimtevaarttechnologie kan
worden versterkt. Philippe Busquin, Europees commissaris voor
Onderzoek, Lord Sainsbury, Brits minister van Wetenschap en Innovatie,
en Antonio Rodatà, directeur-generaal van het Europees
Ruimteagentschap, hebben gesproken voor 350 vertegenwoordigers van de
overheid, het bedrijfsleven en de onderzoekwereld. Deze bijeenkomst
was een onderdeel van een reeks raadplegingen over het Europese
ruimtevaartbeleid naar aanleiding van de publicatie van het Groenboek
van de EU over het ruimtevaartbeleid^(1)
. Het raadplegingsproces zal worden afgerond met een grote conferentie
in Parijs op 23 en 24 juni, waar de weg moet worden bereid voor een
Witboek en een gedetailleerd actieplan die eind 2003 moeten worden
gepresenteerd. De conferentie van vandaag ging met name over de manier
waarop O&O op ruimtevaartgebied kan leiden tot concrete toepassingen
en commerciële producten op de meest uiteenlopende gebieden,
bijvoorbeeld telecommunicatie, navigatie en plaatsbepaling en
aardobservatie.
"De ruimtevaart en de manier waarop wij het ruimtevaartpotentieel
exploiteren kan veel voordeel opleveren voor alle Europeanen", aldus
commissaris Busquin. "Wij moeten het ruimtevaartonderzoek tot een
motor maken die de economische ontwikkeling van Europa voortstuwt en
de kwaliteit van het leven van onze burgers verbetert. Zonder
investeringen in het ruimtevaart O&O zouden wij niet kunnen beschikken
over veel producten die wij vertegenwoordigen als vanzelfsprekend
behouden, zoals internet via satelliet en vroegtijdige
waarschuwingssystemen voor natuurrampen. Ik zou iedereen willen
oproepen om deel te nemen aan deze discussie over de Europese rol in
de ruimte voordat zij volgende maand wordt afgesloten. Ik ben ervan
overtuigd dat Europa een regio wil zijn die klaar staat om nieuwe
grenzen te verkennen."
Lord Sainsbury verklaarde in zijn toespraak: "Samenwerken met onze
Europese partners is essentieel voor het welslagen van de Britse
ruimtevaartambities. Dit wordt duidelijk gedemonstreerd door de
schitterende resultaten die Europa de afgelopen tien jaar collectief
heeft geboekt, met name op het gebied van de satelliettechnologie. Het
is mijn vaste voornemen dat het VK een actieve rol blijft spelen bij
de verdere vorderingen van de Europese ruimtevaart en volledig
deelneemt aan essentiële activiteiten als Galileo en GMES (Global
Monitoring for the Environment and Security), de toekomstige Europese
systemen voor satellietnavigatie, aardobservatie en veiligheid.
Wij dragen tevens bij tot de raadpleging over het Groenboek over de
ruimtevaart om mee te werken aan de toekomstige blauwdruk voor het
ruimtevaartbeleid van de EU."
De heer Rodotà voegde hieraan toe: "De afgelopen drie decennia is het
Europese Ruimteagentschap op grote schaal betrokken geweest bij
ruimtevaarttoepassingen. Het heeft ertoe bijgedragen dat Europa een
vooraanstaande plaats inneemt in de snel veranderde wereld van
telecommunicatie, internet en multimedia. De ESA heeft geïnvesteerd in
nieuwe technologieën en systeemconcerten en was voor de Europese
industrie, waaronder het MKB, de katalysator voor de ontwikkeling en
exploitatie van nieuwe producten, diensten en markten. Wij hebben ook
een essentiële bijdrage geleverd tot het ontstaan en de groei van
internationale organisaties zoals Eumetsat voor weersvoorspellingen en
ondernemingen als Eutelsat op het gebied van satelliettelecommunicatie
en Arianespace op het gebied van draagraketten."
Ruimtevaart boven de EU-agenda
Andere sprekers in Londen waren Eryl McNally, lid van het Europees
Parlement, Romain Bausch, president-directeur van SES Global, Giuliano
Berretta, president-directeur van Eutelsat S.A. en voorzitter van ESOA
(European Satellite Operators Association) en Frank De Winne, Belgisch
ESA-astronaut.
De Europese instellingen geven de ontwikkeling van een Europees
ruimtevaartbeleid een nieuwe stimulans. Op 13 mei hebben de voor de
concurrentiepositie van de EU verantwoordelijke ministers een
belangrijke resolutie aangenomen waarin zij hun steun uitspraken voor
meer samenwerking tussen de Europese Commissie en de ESA.
In die resolutie wordt erop aangedrongen snel een kaderovereenkomst tussen ESA en de Europese Commissie te sluiten en dringende maatregelen te treffen op EU-niveau als antwoord op de uitdagingen waarvoor de Europese ruimtevaartsector zich geplaatst voelt, met name op de markten voor draagraketten en commerciële satellieten. Op 15 mei heeft het Europees Parlement een gelijkaardige resolutie aangenomen, waarin werd benadrukt dat ruimtevaart onder het nieuwe EU-Verdrag een gedeelde bevoegdheid is. Volgende week, op 27 mei, zal de vergadering van ESA-ministers zich buigen over een reeks belangrijke kwesties, waaronder de toekomstige ontwikkelingen van de Ariane-draagraket.
Baanbrekend ruimtevaartonderzoek in Europa
De toepassing van ruimtevaarttechnologieën voor aardse toepassingen is
geen nieuw idee. De Europese Unie heeft met haar uitgebreide
programma's van wetenschappelijk onderzoek in de ruimte en
aardobservatie en telecommunicatie met satellieten een sterke traditie
opgebouwd van nuttige spin-offs. De commerciële mogelijkheden die
voortvloeien uit ruimtevaarttoepassingen zijn tegenover gigantisch.
De Europese ruimtevaartindustrie heeft tal van technologieën ontwikkeld die thans in toepassingen op aarde worden gebruikt. De investeringen in het ruimtevaartonderzoek leiden zodoende rechtstreeks tot concrete verbeteringen van de kwaliteit van het leven en de veiligheid van de Europese burgers. In ruimtevaartprogramma's zijn technologieën ontwikkeld tot een ongekend niveau van perfectie met ongekende prestaties, betrouwbaarheid en capaciteit, hetgeen heeft geleid tot veel nieuwe nuttige toepassingen op aarde.
Het Galileo-project en het GMES (Global Monitoring for the Environment
en Security)-initiatief zijn goede illustratie van deze nieuwe aanpak
en benadrukken de noodzaak van een belangrijker rol voor de Unie in
ruimtevaartaangelegenheden. Zij laten zien hoe industriële en
technologische successen die door ESA zijn bereikt, in gezamenlijke
ruimtevaartinitiatieven kunnen worden geoptimaliseerd. De Commissie
heeft doeltreffende op satellieten gebaseerde systemen ontwikkeld om
het milieu te monitoren, waarmee olielozingen op zee en andere
risico's kunnen worden opgespoord en voorkomen. Een ander voorbeeld
van door de EU gefinancierde ruimtevaartprojecten is het in kaart
brengen van afgelegen gebieden met behulp van satellieten,
bijvoorbeeld in Afghanistan waar hulp- en reddingsteam van de EU na de
aardbeving in 2001 geïsoleerde dorpen konden bereiken dank zij
nauwkeurige op satellieten gebaseerde plaatsbepalings- en
karteringsdiensten.
Ruimtevaarttechnologie ten behoeve van de burger
De ruimtevaart staat al tientallen jaren in de frontlinie van de
technologische ontwikkelingen. De vraag naar kleinere en lichtere
materialen en systemen bijvoorbeeld is grotendeels gestimuleerd door
de ruimtevaartindustrie. De behoefte aan kleine, krachtige en autonome
computers voor ruimtevaarttoepassingen heeft uiteindelijk geleid tot
de ontwikkeling van PC's en veel andere intelligente apparaten voor
bijvoorbeeld auto's en medische toepassingen.
Behalve computertechnologieën heeft het ruimtevaartonderzoek een schat
aan concrete toepassingen opgeleverd voor zowel wetenschappers als de
burgers. Dezelfde technologieën als die welke worden gebruikt om het
heelal te onderzoeken met ruimtetelescopen, worden ook gebruikt om
inzicht te krijgen in het functioneren van de menselijke cel.
Materialen die zijn ontwikkeld om ruimtevaartinstrumenten te
beschermen tegen de hitte van de draagraketten worden tegenwoordig ook
gebruikt voor de bekleding van theaterstoelen om het brandgevaar te
verkleinen.
Commerciële mogelijkheden naast de ruimtevaartindustrie
Ruimtevaarttechnologieën leveren potentiële mogelijkheden op voor spelers buiten de "traditionele" ruimtevaartindustrie, waaronder het MKB, leveranciers van diensten en inhoud en particuliere en publieke gebruikers. Digitale televisie, derde generatie mobiele telecommunicatie en internet via satelliet zijn goede voorbeelden van dienstenplatforms waaraan wordt bijgedragen door ruimtevaartsystemen.
De overdracht van ruimtevaarttechnologie van het onderzoek naar de
industrie en de verschuiving van "hoog vliegend" onderzoek naar
commerciële toepassingen en van ruimtevaart naar andere sectoren
hebben voor Europa de hoogste prioriteit. Een van de belangrijkste
vragen die in het Groenboek over het Europese ruimtevaartbeleid wordt
gesteld, en waarover in Londen is gesproken, is het bepalen van de
"voorwaarden voor het ontstaan van economisch levensvatbare en
concurrerende toepassingen en ruimtevaartdiensten voor de burgers en
het bedrijfsleven?"
Meer informatie is te vinden op:
http://europa.eu.int/comm/space
http://www.esa.int/
BIJLAGE
Voorbeelden van "aardse" ruimtevaarttechnologieën waarvan het
onderzoek, de industrie en de Europese burgers profiteren
* Elektro-optische sensoren voor weersatellieten, bijvoorbeeld de
ENVISAT- en ERS-satellieten van ESA, voor het monitoren van het
milieu op aarde worden thans gebruikt in camera's bij
offshore-boringen om door de olie in de boorputten foto's te
maken.
* De SPADD (Smart Passive Damping Device) die wordt gebruikt om
satellieten en ruimteconstructies te beschermen tegen de vibraties
tijdens de lancering, wordt thans ook gebruikt om het lawaai te
verminderen van betonmolens, afkomstig van mechanische schokken in
de overbrenging.
* GINGER (Guidance & INto the Ground Exploration Radar) die is
ontwikkeld voor missies naar planeten, bijvoorbeeld het onderzoek
van het marsoppervlak, wordt thans gebruikt in verschillende
aardse toepassingen zoals geofysisch onderzoek, het zoeken naar
begraven voorwerpen, metingen van diktes of eigenschappen van
niet-metalische materialen en de opsporing van
antipersoneelmijnen.
* Een computeralgoritme waarmee nuttige informatie wordt verkregen
uit röntgengegevens van de ROSAT-satelliet, vormt een krachtig
instrument voor de diagnose van kwaadaardige melanomen in het
beginstadium.
* Het ESL (European Simulation Language)-softwarepakket dat wordt
gebruikt voor de modellering van zeer complexe systemen, wordt
thans gebruikt door waterleidingbedrijven als hulpmiddel om ervoor
te zorgen dat drinkwater vrij blijft van ongewenste bacteriën.
* Meetsystemen en testprocedures voor het kwantificeren van de
prestaties van een robot en het aanbrengen van verbeteringen door
middel van kalibraties, worden thans gebruikt in robots in
productielijnen, bijvoorbeeld in de autofabricage.
* In de "Mamagoose" babypyjama's wordt technologie die is ontwikkeld
voor een pak waarmee de ademhaling van astronauten in de ruimte
wordt onderzocht, toegepast om baby's tijdens hun slaap te
monitoren en een alarmsignaal af te geven bij de eerste symptomen
van wiegendood.
* Andere concrete voorbeelden uit het dagelijks leven zijn
ruimteradarsystemen die zijn aangepast voor het detecteren van
scheuren in de daken en wanden van mijnschachten, spectografische
systemen waarmee meer dan 30 000 verschillende kleuren en
schakeringen in weefsels en textiel kunnen worden herkend en
gematched, antiaanbakpannen en een verpakkingsmachine waarmee
aardappelschips in een zakje kunnen worden gedaan zonder ze te
breken.
(1)
COM (2003) 17/5 van 21 januari 2003.