Partij van de Arbeid

Spreektekst Staf Depla AO woningbouwcorporaties 25 juni

De prestaties van de corporaties moeten omhoog

De inzet van de PvdA was en is de problemen in de wijken met hoge werkloosheid, veel onveiligheid, slechte woningen en problemen met integratie aan te pakken. De langzame voortgang is funest. Door onzekerheid gaan mensen die de verhuiswagen kunnen betalen lopen. De kwaliteit voor de bewoners gaat verder achteruit in plaats van vooruit.

Ik was laatst in het Rotterdamse Carnisse. Het is daar vijf voor twaalf. De bewoners zetten hun schouders er nog onder. Maar dan moet de politiek ze niet in de steek laten en het opknappen van de buurt verder vertragen. En Carnisse is niet de enige buurt in Nederland met die problemen. De minister schrijft in haar brief van 12 mei dat er door corporaties feitelijk onvoldoende geïnvesteerd wordt in deze wijken. Zo blijkt dat bv de sloopdoelstelling wel voor 80% is gehaald. De nieuwbouwdoelstelling is maar voor 50% gehaald en voor de goedkope woningen is maar 6.5% van de bouwvoornemens gerealiseerd. Onacceptabel in tijden van lange wachtlijsten op de woningmarkt.

Bewoners vinden topprioriteit nummer één: een schoon, heel en veilige buurt. De minister is tevreden over de investeringen van de gezamenlijke corporaties in schoon, heel en veilig. De PvdA niet. De ambities in 2000 waren 223 miljoen euro. In 2001 zitten we pas op 137 miljoen. Vreemd is bovendien dat ik op bezoek in Utrecht hoor dat de gemeente de afsluiting van portieken betaalt.

Wat gaat de minister doen aan de corporaties die achterblijven?

De corporaties staan er samen financieel gelukkig goed voor. Het vermogensoverschot van de sector is ruim 10 miljard en groeit langzaam verder. Dit geld moeten corporaties inzetten bij de niet rendabele onderdelen bij het opknappen van wijken. Maar ook om extra woningen te bouwen. In een tijd van economische neergang stagneert de woningbouw in de vrije sector. De PvdA vindt daarom dat met dit geld jaarlijks 10.000 extra sociale koop en huurwoningen gebouwd moeten worden. Goed voor de bestrijding van de woningnood en het levert ook banen op. Voor de onrendabele toppen van de bouw van deze extra woningen moeten de corporaties hun vermogen inzetten. De regering wil de bouwproductie ook omhoog hebben, neemt u ons voorstel over?

De corporaties zijn niet allemaal even rijk. De 100 financieel zwakste corporaties met in totaal 750.000 woningen hebben een vermogensondermaat van 1.5 miljard euro. Die zijn vooral in de grote steden te vinden. De steden waar de wijken met hoge werkloosheid, veel onveiligheid en slechte woningen moeten worden opgeknapt. De steden waar je jaren moet wachten op een woning. En een koopwoning voor starters onbetaalbaar is. Volgens het Centraal Fonds hebben deze corporaties dus gemiddeld een te laag eigen vermogen. Iedereen weet dat deze corporaties daarom het opknappen van wijken en het bouwen van nieuwe sociale huur- en koopwoningen vertragen.

Hier tegenover staat dat de 100 financieel sterkste corporaties met 177.000 woningen samen een vermogensovermaat hebben van 2.5 miljard euro. De oplossing ligt voor de hand. De rijke corporaties moeten de minder kapitaalkrachtige corporaties de hand rijken. Daar wordt al lang over gepraat. De Tweede Kamer heeft de sector alsnog tot 1 juni de tijd gegeven om met een sluitende aanpak te komen. Het lijkt erop alsof deze regering afstand neemt van de beloften van oud minister Kamp in zijn brief van december 2002. Daarin belooft hij met maatregelen te komen als de corporaties niet snel met een sluitende aanpak komen. Bent u dit ook van mening?

De corporatiesector is nu met het "Garantiefonds voor stedelijke vernieuwing" gekomen. Wat is volgens de minister de meerwaarden van dit initiatief. Wordt er door het garantiefonds één buurt sneller opgeknapt? Wordt er een huis sneller door gebouwd. Of worden er meer voorzieningen voor dak-en thuislozen gebouwd. Wat gaan de burgers hiervan merken? Kunt U uitleggen wat de meerwaarden is ten opzichte van het reeds bestaande "sluitend stelsel"? De gezamenlijke gemeenten in Nederland en de woonbond zien de meerwaarden niet. De PvdA ook niet. Kunt U aan de bewoners van deze wijken, de woningzoekende en de bouwvakkers die dreigen hun baan kwijt te raken uitleggen waarom U nog geen concrete voorstellen doet maar blijft wachten op voorstel Aedes?

De PvdA wil dat op zeer korte termijn de al bestaande projectensteun wordt aangepast zodat het wel gaat werken. Hiervoor zijn geen nieuwe regels nodig. Gewoon verbeteren van wat we al hebben. En corporaties die wel willen verleiden om aan de slag te gaan. Allereerst het verzamelen van geld. Corporaties krijgen een heffing opgelegd maar met aftrekmogelijkheden. We sluiten zo aan bij de Nederlandse belasting moraal. Corporaties kunnen investeringen aftrekken in publiekelijk erkende herstructureringsprojecten of extra woningbouw in VINEX-locaties. De corporaties die dat niet doen storten gewoon in de pot.

Het belangrijkste probleem is dan nog niet opgelost. Er zijn maar weinig corporaties die durven steun te vragen. Een voorbeeld uit Den Haag ter illustratie. In Transvaal zijn gemeente en corporatie Staedion het eindelijk eens over hoe de wijk op te knappen en hoe de kosten te verdelen. Staedion heeft echter onvoldoende geld om haar deel te betalen. Dat is door het centraalfonds getoetst. Staedion wil echter geen projectsteun vragen bij het Centraal Fonds Volkshuisvesting. Om voor die steun in aanmerking te komen moet je als corporatie eerst bij andere corporaties langs om hulp te vragen. Dat wil Staedion niet. Volgens de directie kom je in de sector als gekke henkie bekend te staan als je steun gaat vragen. Bovendien wil de directie geen pottenkijkers van andere corporaties. Wat is het resultaat. Wederom een patstelling. En dat in een wijk waarvan iedereen weet dat de nood hoog is. Wat gaat de Minister hier aan doen?

De corporatiesector is een soort Italiaanse familie. Je hoort erbij maar als je teveel afstand neemt door bv steun te vragen lig je er uit. Hoe dit te doorbreken? * Als corporatie en gemeente er onderling niet uitkomen moeten ze gezamenlijk of afzonderlijk bindende arbitrage kunnen aanvragen bij het centraal fonds, het college sluitend stelsel of een daarvoor gepromoveerd aanjaagteam. In dit Haagse voorbeeld zou de gemeente arbitrage kunnen vragen. Bij een positief besluit zou Staedion dan steun kunnen krijgen uit het projectenfonds. Mocht Staedion dan nog niet willen dan mag de gemeente een andere corporatie vragen (voor zover dit kan) het project uit te voeren. Een tweede voordeel is dat gemeente die onredelijke eisen stellen sneller op de vingers kunnen worden getikt bij zo'n arbitrage. * Om voor projectsteun in aanmerking te komen moet je nu eerst bij andere corporaties steun gaan vragen. Dit werkt onnodig belemmerend. Die voorwaarden moet worden afgeschaft. * De rol van de lokale overheid en bewoners versterken bij sturing van corporaties. Laten we echt decentraliseren. Dan kunnen we in Den Haag een stapje terug doen. Ten eerste door de prestaties van individuele corporaties openbaar te maken. Gemeenten en bewoners kunnen dan vergelijken hoe hun lokale corporatie het doet en ze daarvoor prijzen of op aan te spreken. Ten tweede door de verdere vermaatschappelijking van de raad van commissarissen. Niet alleen zetels namens bewoners, maar ook één namens de gemeente en zorginstellingen. * Corporaties willen terecht financieel gezond blijven. Om voor projectensteun in aanmerking te komen moet je er financieel niet zo goed voor staan. Corporaties temporiseren liever hun bouwplannen dan dat ze financieel in de gevarenzone terecht komen. (Voorbeeld KPN laat zien dat dat een terecht keuze is). Daarom stelt de PvdA voor om een veel grotere groep corporaties in aanmerking te laten komen voor projectsteun. Met deze financiële prikkel corporaties verleiden tot de gewenste extra investeringen in extra woningen of herstructurering. Dit werkt beter dan de weinig effectieve sturing via de o zo geduldige rapportage over de prestatievelden BBSH. De PvdA vindt verder uitstel onacceptabel en vraagt de Minister daarom dit voorstel over te nemen en snel in te voeren. Graag Uw reactie..

Salarissen directies

Op verzoek van collega Duivesteijn heeft de minister onderzoek gedaan naar de salarissen van corporatiesbesturen. Gemiddeld blijkt de beloning weinig extreem. Er zijn forse uitschieters. De PvdA vindt dat bestuurders in markt en publieke sector zich moeten durven verantwoorden over hun salaris. Wij willen, en hebben hier vorig jaar ook al op aangedrongen dat individuele bezoldiging van corporatiebesturen openbaar gemaakt moeten worden. Nu past geen dralen meer. Gaat de minister dit voorschrijven?

experiment woonruimteverdeling KAN en betalen voor inschrijving in Eindhoven

Een andere woonruimteverdelingregeling maakt de woningnood niet kleiner. Dus bouwen, bouwen blijft het devies om wachtlijsten aan te pakken. De PvdA wil naar inkomen gemengde wijken. En de keuzevrijheid van burgers moet omhoog. Het loslaten van de inkomenstoets zoals bij het experiment in het KAN-gebied draagt daar aan bij. De PvdA vindt dat in heel het land gemeenten mogen experimenteren met andere manier van woonruimteverdeling. Geeft de minister die ruimte? Voorwaarden is wel dat verhuurders niet eenzijdig mogen beslissen over de verdeling van de schaarste. Hier ligt een duidelijke verantwoordelijkheid voor de gemeenten. Deelt de minister die opvatting

Sinds 1 januari 2003 moeten woningzoekenden in Eindhoven bij twee corporaties geld betalen om zich in te mogen schrijven als woningzoekende. Bij de corporatie Trudo/Flex moeten huurders daar bovenop per complex 5 euro inschrijfgeld betalen. In tijden van lange wachtlijsten voor huurwoningen is het onacceptabel om financiële drempels op te werpen om op een wachtlijst voor een woning te mogen staan. Wat vindt de minister hiervan en gaat ze deze corporaties hierop aanspreken?

>


---
Tweede Kamer der Staten-Generaal www.tweedekamer.nl

Aan dit bericht kunnen geen rechten worden ontleend.