Persbericht Wageningen Universiteit en Researchcentrum, nr. 046, 8 juli 2003
Wildredder kan jonge grutto's redden
Hoe voorkom je dat jonge, nog niet vliegvlugge gruttojongen in het prille voorjaar worden doodgemaaid tijdens het maaien van het weiland? In opdracht van het Landschap Overijssel onderzocht de Wetenschapswinkel van Wageningen UR de technische en niet-technische mogelijkheden om drama's in weilanden te voorkomen. Studenten van Wageningen Universiteit onder leiding van docenten van de leerstoelgroepen Agrarische bedrijfstechnologie en Natuurbeheer en plantenecologie komen met een nieuwe variant op een bestaand concept: de wildredder met infrarood-detectie die de maaimachine over de jonge vogels heentilt.
De onderzoekers presenteren in het rapport Op zoek naar een nieuwe wildredder een wildredder die enerzijds goed in staat is kuikens op te sporen en anderzijds minder inzet van de agrariër vergt. Het gaat om een in Duitsland ontwikkelde wildredder die met hulp van infrarood in staat is kuikens te detecteren. De inzet van de agrariër wordt beperkt doordat tijdens het maaien de maaiapparatuur automatisch op aangeven van de infrarooddetector wordt opgetild. Als de wildredder een kuiken detecteert hoeft de agrariër niet langer van de tractor af, terwijl het kuiken gespaard blijft. Het Landschap Overijssel is nog op zoek naar financiers voor het bouwen van deze geavanceerde wildredder en om het prototype in de praktijk te testen.
Wildredders
In hun rapport inventariseren vijf Wageningse studenten de bestaande oplossingen en methoden, zoals de klassieke wildredder. Dit is een balk van 1,70 meter breed met vijf stangen met een bel eraan. Deze bellen slepen door het nog te maaien gras en jagen op die manier het wild weg. Het probleem bij deze wildredder is dat de gruttojongen niet wegvliegen. Een ander probleem is dat de huidige maaimachines te breed zijn. Daardoor is het niet mogelijk er nog een wildredder naast te plaatsen.
Als tweede oplossing is er een wildredder, die de dieren detecteert met behulp van infraroodsensoren en ze met ultrasoon geluid probeert te verdrijven. Houdt dat signaal aan dan wordt de bestuurder via een geluidssignaal gewaarschuwd. Deze methode heeft als nadeel, dat de agrariër van de tractor moet om het dier te verjagen. Bovendien geeft het apparaat veel foutmeldingen. Nog andere wildredders hebben als bezwaar dat ze niet gevoelig genoeg zijn voor gruttojongen, of, als ze scherper worden afgesteld, ook muizen detecteren.
In het rapport gaan de samenstellers ook in op niet-technologische oplossingen, zoals het toepassen van speciale maaitechnieken en het plaatsen van stokken met zakken eraan, kort voor het maaien. Dit vergt echter veel inzet van de agrariër of vrijwilliger.
Andere niet-technische opties liggen in het handhaven van de biotoop van de grutto door het maaien uit te stellen totdat de kuikens groot genoeg zijn om te vluchten. Deze werkwijze past echter niet in de bedrijfsvoering van de agrariër in Nederland waar begin mei massaal wordt gemaaid, precies in de periode dat de kuikens uitkomen. Een andere beheersmaatregel is het uitstellen van maaien van bepaalde percelen waarvoor de agrariër een vergoeding ontvangt ter compensatie. Deze gesubsidieerde aanpak is echter niet overal in Nederland mogelijk en er kleven bezwaren aan. Boeren ervaren de meerjarige contracten soms als knellend. Ook vindt men de vergoeding aan de lage kant vanwege het kwaliteitsverlies van het gras op percelen waarop een beheersovereenkomst rust.
Nederlandse verantwoordelijkheid
Het gaat de laatste jaren steeds slechter met de stand van de weidevogels. Met name de grutto heeft het te verduren. Broedden er in 1990 nog 87.000 paartjes, inmiddels is dit aantal gedaald tot beneden de 50.000. Nederland heeft een internationale verantwoordelijkheid voor de grutto omdat de helft van de wereldpopulatie in ons land broedt. Grutto's broeden in gras en de kuikens verblijven daar totdat ze vliegvlug zijn. Groot risico voor gruttojongen is doodgemaaid te worden door de maaimachine, omdat ze zich drukken in plaats van vluchten.
Wageningen Universiteit