Vrije Universiteit Amsterdam

Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam. 19/08/2003


---

Brak grondwater in laag-Nederland: niets onnatuurlijks

Zeewater dringt op natuurlijke wijze al duizenden jaren laaggelegen delen van Nederland binnen. Dat heeft tot een natuurlijke zoutbelasting geleid die veel groter is dan momenteel het geval is door het inlaten van brak water om het grondwater op peil te houden. De natuurlijke verziltingsgeschiedenis van het Nederlandse kustgebied gedurende de laatste10.000 jaar is het onderwerp van het onderzoek waarop geohydroloog Vincent Post van de Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen binnenkort hoopt te promoveren.

Het landschap in het kustgebied is de afgelopen duizenden jaren behoorlijk veranderd. Tijdens de laatste ijstijd stond de zeespiegel tientallen meters lager dan nu. Zo´n 10.000 jaar geleden begon de temperatuur te stijgen waardoor ijskappen smolten en de zeespiegel steeg. In de daaropvolgende millennia overstroomde de zee het grootste deel van de huidige kustprovincies. Het grondwater in dit gebied was op dat moment nog zoet. Het zeewater, dat door zijn hoge zoutgehalte zwaarder dan het zoete water, zakte de bodem in. Door de hoge doorlatendheid van de zandige Nederlandse ondergrond voltrok dit proces zich relatief snel: binnen tientallen tot honderden jaren werden de watervoerende lagen tot op honderden meters diep verzilt.

Door natuurlijke kustaangroei en kunstmatige landaanwinning werd de zee teruggedrongen tot z´n huidige positie. Het zoute grondwater bleef echter in de ondergrond achter. Daar komt nog bij dat polders, door hun ligging onder de zeespiegel, zeewater vanuit de Noordzee aantrekken. In grote delen van West-Nederland kwelt het grondwater in laaggelegen poldergebieden op en komt het zout in de sloten terecht. De gevolgen hiervan zijn veel groter en langduriger (eeuwen!) dan het tijdelijk inlaten van brak water tijdens deze droge zomer. Het probleem in de gebieden waar men recent brak water heeft ingelaten is dat de natuurlijke verzilting hier minder sterk is. Daardoor leiden de huidige maatregelen lokaal tot overlast, maar op zich is er niets onnatuurlijk aan brak grondwater in laag-Nederland.