Helft eindejaarsuitkeringen gemeenten voldoet niet aan de voorwaarden
Gemeenten maken nog steeds in aanzienlijke mate inbreuk op de
voorwaarden die gelden voor het uitgeven van eindejaarsuitkeringen.
Van de 105 gemeenten die eind 2002 een eindejaarsuitkering gaven aan
huishoudens met een laag inkomen, voldoen 57 met hun regeling niet aan
alle gestelde voorwaarden. Dat concludeert de Inspectie Werk en
Inkomen (IWI) in haar vandaag gepubliceerde rapport Gemeentelijke
eindejaarsuitkeringen aan minima in 2002. Onbekendheid over de
voorwaarden voeren gemeenten aan als een belangrijke reden waarom niet
aan de voorwaarden is voldaan.
De meeste gemeentebesturen hebben hun eindejaarsregeling bedoeld voor
de extra kosten van de feestdagen in december. Gemeenten hebben grote
beleidsvrijheid om een dergelijke vorm van inkomensondersteuning te
geven aan huishoudens met een laag inkomen. Aan een aantal voorwaarden
moeten zij zich echter houden. Uit het onderzoek blijkt dat 36
gemeenten met hun eindejaarsregelingen in het algemene inkomensbeleid
treden, soms door geen specifieke kosten aan te wijzen waarvoor de
uitkering bedoeld is, soms door de kosten van levensonderhoud als
zodanig als motief aan te voeren.
Bij negen gemeenten krijgen niet alle huishoudens een uitkering die
gezien hun inkomen op de regeling aanspraak zouden moeten kunnen
maken. In die gemeenten krijgen alleen diegenen een
eindejaarsuitkering, die al eerder van een andere lokale
minimaregeling gebruik hebben gemaakt, of uitsluitend huishoudens die
een bijstanduitkering ontvangen. Zo ontstaat ongelijkheid met
huishoudens die een even laag inkomen uit een andere bron hebben,
bijvoorbeeld een betaalde baan op het sociaal minimum.
Een belangrijke reden waarom niet aan voorwaarden is voldaan, is de
onbekendheid bij gemeenten met de implicaties van de verschillende
voorwaarden. Om redenen van klantvriendelijkheid en doelmatigheid
laten gemeentebesturen aanvraagprocedures en vermogenstoetsen
achterwege, wat bij verlening van categoriale bijzondere bijstand niet
is toegestaan.
De inspectie heeft eind 2002 bij alle Nederlandse gemeenten nagegaan
of zij een eindejaarsuitkering hebben gegeven aan huishoudens met een
laag inkomen. Dit bleek bij 105 gemeenten het geval, oftewel bij een
op de vijf. In 1999 was dat een op de drie. Het bijzondere karakter
van de millenniumwisseling gaf toen nogal wat gemeenten aanleiding tot
een dergelijke uitkering. De hoogte van de uitkering loopt uiteen van
25 tot meer dan 200 euro. Eenderde van de 105 gemeentebesturen wijst
huishoudens met een inkomen op het sociaal minimum aan als de
doelgroep, maar vaker komen huishoudens met een inkomen tot
bijvoorbeeld 110 of 120 procent van het sociaal minimum in aanmerking.
persbericht IWI, 19 augustus 2003
Inspectie Werk en Inkomen