STAATSBOSBEHEER
http://www.staatsbosbeheer.nl/actueel
De Kerf spraakmakend en geslaagd natuurproject
Onderzoekers enthousiast over ontwikkelingen
In 1997 is in de duinen tussen Bergen een Schoorl een uniek natuurproject gestart: De Kerf. Het experiment ging gepaard met hoge verwachtingen, maar ook met onzekerheden over de uitkomst. Na ruim vijf jaar is de belangrijkste conclusie dat het hoofddoel - herstel van natuurlijke dynamiek in de zeereep - is bereikt. Zand, zee en wind hebben vrij spel gekregen. Flora en fauna profiteerden verrassend snel van de nieuwe situatie. Onderzoekers hebben vastgesteld dat veel waardevolle soorten planten en paddestoelen zich in De Kerf hebben gevestigd.
Het Nederlandse duinlandschap is van nature een dynamisch landschap, dat onder invloed van wind (zandverstuiving) en zeewater constant verandert. Afgelopen eeuwen is het stuivende zand vastgelegd en het zeewater buitengesloten. De duinen langs de kust hebben het karakter van een strakke, dichtbegroeide zanddijk gekregen. Binnen dit harnas bestond tot voor kort nauwelijks nog ruimte voor natuurlijke processen. Het Kerf-experiment heeft met succes dynamiek teruggebracht in de kustzone tussen Bergen en Schoorl.
De Kerf is van begin af aan spraakmakend geweest. Niet eerder werd een project voor dynamisch kustbeheer op een dergelijke schaal uitgevoerd. Blikvanger was het maken van een opening - De Kerf - in de gesloten zeereep. Daarnaast is in een veel groter gebied de verstuiving op gang gebracht. De werkzaamheden trokken zowel nationaal als internationaal veel aandacht. Schoorl was zelfs tien minuten wereldnieuws toen CNN er aandacht aan besteedde.
In opdracht van Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat is een evaluatierapport opgesteld. Daaruit blijkt dat er flinke veranderingen zijn opgetreden als gevolg van de verstuiving en de invloed van het zeewater. Voor de ingreep van 1997 was in slechts 20 procent van het terrein sprake van enige dynamiek. Door de wind en het zeewater, dat de afgelopen jaren ruim dertig keer is binnengestroomd, is de dynamiek snel toegenomen (55 tot 60 procent). En het gebied is nog altijd volop in ontwikkeling.
De veranderingen in de achter De Kerf gelegen Parnassiavallei worden weerspiegeld in de vegetatie. Planten die houden van verstuiving hebben zich snel in het gebied gevestigd. Maar ook zoutminnende soorten, die nieuwe kansen hebben gekregen door de af en toe binnenstromende zee, zijn waargenomen. Inmiddels zijn circa tien rodelijstsoorten vastgesteld, waaronder zeewolfsmelk, moeraswespenorchis, zeeweegbree en gelobde melde. Ook bij de paddestoelen zijn de ontwikkelingen opmerkelijk. Typische kustsoorten die het goed doen zijn duinfranjehoed, oranje inktzwam en duinparasolzwam.
Er zijn twee soorten teruggevonden die in Nederland al bijna veertig jaar uitgestorven werden gewaand: wortelende champignonzwam en gele grondkorstzwam. Drie soorten waren zelfs geheel nieuw voor Nederland.
De Kerf laat zien dat met dynamisch kustbeheer al op korte termijn aansprekende resultaten te behalen zijn. Bovendien is het gebied ook landschappelijk interessant, waardoor jaarlijks duizenden bezoekers getrokken worden. Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat beschouwen De Kerf als een doorbraak in het denken over kustbeheer, waarop verder voortgebouwd kan worden. Op meer plaatsen langs de Hollandse kust zijn mogelijkheden de zeereep natuurlijker te beheren.