BLUM EN PARTNERS

Chips al 150 jaar puur natuur

Chips al 150 jaar puur natuur

Maarssen, 27 augustus 2003 -- Dit jaar is het precies 150 jaar geleden dat voor het eerst chips werden gebakken. De Amerikaanse chef-kok George Crum bereidde de chips speciaal voor spoorwegmagnaat Cornelius Vanderbilt, die zijn gebakken aardappels het liefst zo dun mogelijk wilde. De 'potato chips' waren geboren en werden al snel razend populair. Vanuit de Verenigde Staten waaide de rage over naar Engeland en uiteindelijk, ruim honderd jaar later, ook naar Nederland. En al is er in die jaren veel veranderd, de basis voor Lay's chips is nog steeds de aardappel, een puur natuurproduct.

De eerste chips in Nederland
Aardappelteler Gerrard Kistemaker is degene die de chips voor Nederland heeft ontdekt. In 1957 toog hij naar Engeland, op zoek naar nieuwe mogelijkheden om meer aardappels te verkopen. Hij kwam onder andere terecht bij Frank Smiths, waar hij voor het eerst van zijn leven aardappelchips proefde, en hij was onmiddellijk verkocht. Terug op zijn boerderij in Middenmeer, trommelde hij een aantal collega's op om onder de naam Smiths samen te beginnen met het maken van chips. De belangrijkste kennis hadden ze zelf in huis. Als rasechte aardappeltelers wisten ze namelijk: als je de lekkerste chips wilt maken, moet je de béste aardappels gebruiken. In 1958 was het dan eindelijk zover; de eerste zakjes chips - toen nog met het zout apart verpakt in een blauw zakje- lagen in de winkel.

Puur natuur
Alleen van de beste aardappels, maak je de beste chips. Dat was de mening van Kistemaker en dat weet ook aardappelteler Gerard Nieuwenhuijse. 'Iedere aardappel kun je koken. Voor patat liggen de kwaliteitseisen al wat hoger, maar voor chips, die in heel dunne plakjes worden gesneden, moeten de aardappels echt perfect zijn. Zijn ze dat niet, dan zie je dat niet alleen, je proeft het ook!' Gerard Nieuwenhuijse nam zestien jaar geleden het bedrijf van boer Kistemaker over en hij is nog steeds vaste leverancier van Lay's. Natuurlijk zijn de landbouwmethodes op zijn bedrijf in de loop der jaren veranderd, maar de basis voor chips is en blijft de aardappel, een echt natuurproduct. Echte chips zijn daarom ook nooit gelijk, maar allemaal anders van vorm.
Die aardappel is overigens niet zomaar een aardappel, maar een Saturna, een ras dat speciaal voor Lay's chips wordt geteeld en volgens Gerard Nieuwenhuijse een van de beste chipsaardappels die er bestaat.'Stevig, prima om te snijden en na het bakken heerlijk krokant zodat de chips lekker kraakt.'

Nieuw: kaas-chips!
De techniek staat weliswaar niet stil, maar de bereiding van chips gaat nog precies hetzelfde als 150 jaar geleden. Bij Lay's worden de aardappels nog altijd gewassen, geschrapt, in plakjes gesneden en gebakken in zuiver plantaardige olie. Het gaat nu alleen sneller en efficiënter dan toen. En dankzij moderne technieken en nieuwe aardappelrassen is de kwaliteit in die jaren alleen maar beter geworden.
Kwaliteit betekent in onze tijd overigens ook dat je rekening houdt met de veranderende smaak van de kritische consument, die steeds op zoek is naar iets nieuws. 150 Jaar na de ontdekking van de aardappelchips, introduceert Lay's dan ook een spectaculaire nieuwe smaak: de kaas-chips. Natuurlijk gemaakt van echte aardappels. Puur natuur en daardoor onweerstaanbaar lekker.

Aardappelteler Gerard Nieuwenhuijse:
'Voor chips moeten aardappels perfect zijn'

Middenmeer, 27 augustus 2003 -- De hete, droge zomer leidt tot tegenvallende aardappeloogsten en hoge prijzen. Aan kookaardappels en aardappels voor frites komt misschien wel een tekort. Maar liefhebbers van Lay's chips hoeven zich vooralsnog geen zorgen te maken.

'Voor chipsaardappels is het juist een goed jaar, die zijn prima van kwaliteit', zegt Gerard Nieuwenhuijse, de huidige eigenaar van de boerderij van Gerrard Kistemaker, de man die de chips in Nederland introduceerde. 'We hebben een mooie zomer met veel zonlicht. Het is alleen wel droger dan normaal. Door de droogte bevatten de aardappels veel zetmeel. Dit zorgt voor nog krokantere chips.

Tien miljoen kilo per jaar
Zestien jaar geleden nam Gerard Nieuwenhuijse de boerderij van Gerrard Kistemaker over. Kistemaker was toe aan zijn pensioen en geen van zijn kinderen wilde het bedrijf voortzetten. Gerard Nieuwenhuijse komt oorspronkelijk uit Zeeland, uit een familie die al generaties lang aardappels teelt en besloot die traditie voort te zetten in de kop van Noord-Holland. Daar is hij nu vaste leverancier van Lay's. Samen met tien collega-aardappeltelers vormt hij een coöperatie die jaarlijks meer dan tien miljoen kilo aardappels levert aan de Lay's-fabriek. Maar niet allemaal tegelijkertijd.

Verse chips, het hele jaar rond
'Wij leveren het hele jaar door aardappels ', zegt Gerard.' De oogst ligt rond september-oktober, maar Lay's wil natuurlijk het hele jaar door vers gebakken chips kunnen verkopen. Dus slaan wij de aardappels op in speciale bewaarloodsen waar temperatuur en vochtigheid optimaal zijn. Zo blijven de aardappels net zo vers als wanneer ze direct van het land komen. We hebben genoeg voorraad tot augustus van het volgend jaar, als de eerste nieuwe oogst weer van het land komt.'

Kwaliteitsbewaking
Terwijl de aardappels in de loods liggen, worden ze regelmatig getest. 'Daarvoor hebben we een eigen laboratorium ingericht ', vertelt Gerard. 'Dat is eigenlijk een soort mini-chipsfabriekje. Eerst meten we het zetmeel- en het suikergehalte van de rauwe aardappels, dan schrappen we ze, we snijden ze in flinterdunne plakjes en dan worden ze gebakken. Precies zoals dat in de fabriek gebeurt. Aan de hand van die zelfgemaakte chips kunnen we zien of het bewaren nog goed gaat. Zo kunnen we een constante kwaliteit garanderen.'

Gezonde groei
Kwaliteitsbewaking, daar draait het dus om in het bedrijf van Gerard Nieuwenhuijse. En dat begint al voordat de aardappels worden gepoot. Gerard: 'Voordat de pootaardappels de grond in gaan, is het land helemaal voorbewerkt. Er worden speciale bedden gemaakt zodat de aardappels ook echt onder de grond blijven, want als ze te veel licht zien, worden ze groen. Wij doen werkelijk alles om de aardappels zo goed mogelijk te laten groeien. Als het te droog is, geven we water. We zorgen ervoor dat er geen ziektes in de planten komen, dat de grond voldoende voedsel heeft.

Het ergste dat ons kan overkomen is een nat najaar, zodat we niet met de machines op het land kunnen. In 1998 hebben we daardoor een belangrijk deel niet kunnen oogsten. Dat was echt vreselijk; de aardappels lagen klaar om te worden gerooid, maar we konden er niet bij en moesten ze in de grond laten wegrotten. Gelukkig gebeurt dat niet vaak. Dit jaar zit tot nu toe alles mee, dus mogen we er van uit gaan dat we prachtige aardappels kunnen leveren.'

Nieuwe technieken, nieuwe aardappel
Dankzij de goede zorgen en voortdurende controle op kwaliteit, kan Lay's het hele jaar door rekenen op de beste aardappels. Toen Gerrard Kistemaker in 1958 begon met het telen van aardappels voor chips, waren de technieken nog niet zo verfijnd als nu. Inmiddels zijn er machines die het werk op het land gemakkelijker maken, computers die de omstandigheden in de opslagloodsen controleren en windmolens die energie leveren voor onder andere de koelinstallaties in de loodsen. Maar de belangrijkste verandering zit toch in de nieuwe rassen. Gerard: 'Kistemaker begon met Bintje. Dat was de aardappel die destijds het meest werd verbouwd in Nederland, prima om te koken. Maar voor chips, die in heel dunne plakjes worden gesneden minder geschikt.

De beste aardappel
Tegenwoordig wordt de Saturna veel gebruikt voor chips, volgens Gerard Nieuwenhuijse één van de beste chipsaardappels die er bestaat. 'De Saturna heeft uitstekende bakeigenschappen, bevat weinig suikers en heeft een prima zetmeelgehalte. Daarmee maak je de lekkerste chips. Probeer het zelf maar eens: als je chips wilt maken van aardappels die te weinig zetmeel hebben of te veel suikers bevatten, worden ze niet mooi krokant. Dan krijg je kleffe chips die, zoals ze dat bij Lay's noemen, een te laag kraakgehalte hebben. De kwaliteit van de chips staat of valt met de kwaliteit van de aardappels. Maar daar hoeven we ons geen zorgen over te maken. Lay's wil gewoon de lekkerste chips maken en dus willen ze de beste aardappels. En die krijgen ze!'

Voor meer informatie en illustratiemateriaal:
Smiths Food Group bv, Greet Meinen
Telefoon: 030 - 247 38 11
Fax: 030 - 247 38 09

28 aug 03 08:30