Ingezonden persbericht
Utrecht, 8 juli 2003
PERSBERICHT
Architectuurcentrum Aorta en de gemeente Utrecht presenteren:
VILLA TUGENDHAT
Geschiedenis, restauratie en belang van de villa
Internationaal symposium vrijdag 12 september 2003
Reizende tentoonstelling zaterdag 13 tot met 27 september 2003
Het symposium vindt plaats in het stadhuis op vrijdag 12 september van 9.30 uur tot 14.00 uur. De reizende tentoonstelling over de Villa Tugendhat wordt officieel geopend op 12 september om 13.45 uur door de burgemeester van Utrecht, A. Brouwer.
In het kader van de 10-jarige stedenbandrelatie tussen Utrecht en Brno organiseert Architectuurcentrum Aorta in samenwerking met de gemeente Utrecht op 12 september 2003, de dag voor Open Monumentendag, een symposium over de Villa Tugendhat.
Zowel Utrecht als Brno zijn een gebouw rijk dat op de UNESCO wereld erfgoedlijst staat. Beide villa's zijn inmiddels ingericht als museumwoning en worden door een groot internationaal publiek bezocht.
Het symposium gaat in op de betekenis van de villa, haar geschiedenis, de op handen zijnde restauratie en het gebruik als museumwoning. Aan het symposium zullen onder meer de volgende personen een bijdrage leveren: Dr. Otakar Má el (docent aan de TU in Delft en kenner van de villa), ing. arch. Iveta erná (betrokken bij de restauratie van de villa en manager van de villa als museumwoning) en dhr. Duchon (burgemeester van Brno).
De bijdragen aan het symposium zijn in het Nederlands of in het Engels. Voor alle deelnemers wordt een lunch verzorgd.
VILLA TUGENDHAT
Ludwig Mies van der Rohe werd geboren in Aix-la-Chapelle in 1886 en groeide op in Duitsland. In 1905 ging hij naar Berlijn waar hij o.a. werkte bij Peter Behrens. Op dat moment waren daar ook Walter Gropius en Le Corbusier werkzaam. In 1913 begon hij zijn eigen bureau. Mies van der Rohe speelde een belangrijke rol in de Moderne Beweging. Zo nam hij het initiatief voor de Weisenhofsiedlung in Stuttgart in 1927. In dat zelfde jaar ontwierp hij zijn eerst villa, gevolgd door het bekende Barcelona Paviljoen.
De villa Tugenhat werd ontworpen door Mies van der Rohe in 1929 voor de Joodse familie Tugenhat in Brno, Tsjechië die de villa liet bouwen als huwelijksgeschenk voor Grete en Fritz Tugendhat. Het prachtige ontwerp is mede tot stand gekomen door de goede relatie tussen de architect en zijn opdrachtgevers. Daardoor is de villa een van de meest sprekende voorbeelden van een particulier woonhuis van de Moderne Beweging (Modern Movement) en een mijlpaal in de geschiedenis van de architectuurgeschiedenis van de 20ste eeuw.
De villa is als een horizontaal gericht bouwwerk tegen een helling geplaatst. Vanaf de straat zijde is daarom alleen een bijna onopvallende bouwlaag zichtbaar terwijl zich aan de tuinzijde drie bouwlagen openbaren. Aan de straatkant maakt de villa een gesloten indruk door het gebruik van melkglas in de ronde wand langs de ingangspartij. Aan de straatkant maakt de villa een gesloten indruk door het gebruik van melkglas in de ronde wand langs de ingangspartij. Aan de tuinkant daarentegen maakt de villa een zeer transparante indruk.
De pracht van de villa zit 'm in het interieur, de functionele plattegrond en de fenomenale constructie. In het interieur zijn de meest prachtige en luxueuze materialen gebruikt; van verschillende soorten natuursteen zoals een onyx wand, tot tropische houtsoorten als ebbenhout en palissander. Het uitgangspunt van de constructie is de ontkenning van de traditionele indeling van een huis in aparte ruimtes. Alle functionele ruimtes zijn met elkaar verbonden en worden alleen visueel gescheiden door tactisch geplaatste scheidingswanden. Op de woonverdieping lopen de bibliotheek, de muziekruimte, het woongedeelte, het zitgedeelte, de ontvangstruimte en de eethoek allemaal in elkaar over. Deze ruimte is over de gehele breedte voorzien van een glazen wand die men met behulp van een motor in kelder kan zakken en de ruimte opent naar de tuin en de openlucht. Zo kan de architectonische ruimte met een druk op de knop opgaan in de hemelse ruimte.
Mies van de Rohe besteedde bijna net zoveel aandacht aan het meubilair als aan het huis zelf en beiden vormen daardoor een harmonieus geheel. De traditionele stoel met poten maakte plaats voor een laag, breed en rond chromen buizenframe dat de zitting en de leuning draagt. Voor elk gedeelte in het huis zijn aparte meubelstukken ontworpen, afgeleid van hetzelfde basisprincipe maar met verschillende soorten bekleding zoals wit perkament, zilvergrijze Rodierstof of smaragdgroen leer voor de Barcelonastoel.
Van het meubilair voor de Villa Tugendhat zijn slechts fragmenten in een goede conditie bewaard gebleven. In de villa zelf staan alleen kopieën van een matige kwaliteit opgesteld, die nodig moeten worden vervangen. Sommige meubelstukken, zoals de "Brno"stoelen, de "Tugendhat" leunstoel en glazen tafels zijn prototypes geworden voor de ontwikkeling van een moderne, en niet alleen de functionalistische, meubilering. Het grootste voorbeeld hiervan is de MR armstoel die nog steeds wordt geproduceerd door bijvoorbeeld Vitra.
Villa Tugenhat is slechts acht jaar bewoond geweest, in 1938 vertrokken de bewoners onder druk van de Tweede Wereldoorlog voor goed naar Venezuela. In oktober 1939 nam de Gestapo zijn intrek in de woning. In 1944 liep het huis enstige schade op door een bom die ontplofte in de tuin. Aan het einde van de oorlog namen het Russische leger en zijn paarden bezit van de woning. Vervolgens heeft het huis diens gedaan als gymnastiek lokaal. Begin jaren '60 kwamen de eerste plannen om de villa te restaureren. In de jaren 1983-85 vond er een grondige reconstructie plaats, waarbij er echter ook veel dingen slecht gerestaureerd zijn. Het werd in gebruik genomen door de stad Brno, maar werd niet toegankelijk voor publiek.
Het exterieur van de villa verkeert in zeer slechte staat. Vooral de trap naar de tuin ziet er door het afbrokkelende beton zeer ernstig uit, maar de ernst van de situatie zit 'm vooral in de fundering. De villa is tegen een helling gebouwd en schuift langzaam naar beneden met alle gevolgen van dien. De gemeente Brno heeft ruim 4 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de restauratie maar dat is niet voldoende om alle ingrepen te kunnen bekostigen. Het interieur van de villa is praktisch geheel verloren gegaan zodat momenteel alleen replica's van matige kwaliteit staan opgesteld.
Datum: vrijdag 12 september
Plaats: raadzaal van het stadhuis van Utrecht, Minrebroederstraat 2
Tijd: 9.30 - 14.00 uur
Deelname: Er zijn geen kosten verbonden aan deelname, maar reserveren is wegens beperkte plaatsen verplicht. U kunt zich op te geven via Architectuurcentrum Aorta: tours@aorta.nu of tel: 030 232 16 86. Meer informatie over het evenement staat op onze website www.aorta.nu. U krijgt dan het uitgebreide programma en een symposiummap thuis gestuurd.
Bereikbaarheid: Parkeren kan in de Springhavergarage maar brengt hoge kosten met zich
mee. U wordt daarom dringend verzocht met het openbaar vervoer te komen. Het stadhuis bevindt zich op 10 minuten lopen van het station.
De reizende tentoonstelling is samengesteld door de gemeente Brno en is voor publiek te bezichtigen in het stadhuis vanaf Open Monumentendag op zaterdag 13 september tot en met zaterdag 27 september.
Openingstijden stadhuis:
Ma-vr 9-17 uur
donderdag van 9-21 uur
Zaterdag 11-15 uur
Het evenement is georganiseerd door architectuurcentrum Aorta in samenwerking met de gemeente Utrecht. De reizende tentoonstelling werd samengesteld door de gemeente Brno.
clip_image0011.gif
Noot voor de redactie -