Begroting 2004: Houwen voor bouwen
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat geeft de komende vier jaar
prioriteit aan het onderhoud van wegen, spoorwegen en vaarwegen. De
extra middelen uit het Kwartje van Kok (een verhoging van de accijns
op autobrandstof uit 1991) worden aangewend voor dat onderhoud én voor
een gerichte aanpak van de files. Dat staat in de begroting 2004 die
minister Peijs en staatssecretaris Schultz van Haegen vandaag aan de
Tweede Kamer hebben aangeboden.
Het 'Kwartje van Kok' is echter ontoereikend om alle knelpunten aan te
pakken. Tot en met 2010 bedraagt het tekort voor de nu gepresenteerde
plannen ongeveer 1,3 miljard euro. Bovendien moet er binnen het
Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT) ruim 1 miljard
euro worden bezuinigd. Keuzes zijn dus onvermijdelijk. Daarom zal VenW
binnen het MIT vooral projecten in de planstudiefase vertragen of
bevriezen en flink in de subsidies snijden. Er is slechts beperkt
ruimte voor nieuwe aanleg van infrastructuur.
Via deze herprioritering van het MIT wordt tevens geld vrijgemaakt om
verbeteringen mogelijk te maken op het gebied van veiligheid en
leefbaarheid.
Om de geluidsoverlast en luchtverontreiniging op een innovatieve wijze
aan te pakken, wordt 330 miljoen euro extra vrijgemaakt. Een
innovatieprogramma voor geluid is al gestart. Slimme toepassingen zijn
onder meer stiller asfalt, stillere banden en de zogenaamde
fluistertreinen. In 2004 begint een innovatieprogramma voor
luchtkwaliteit, dat moet bijdragen aan minder luchtvervuiling op
onderdelen van de infrastructuur.
De verkeers- en vervoersambities tot 2020 worden beschreven in de Nota
Mobiliteit, die in het voorjaar van 2004 verschijnt.
Wegen
Voor wegen is tot en met 2010 een extra bedrag beschikbaar van ruim
1,6 miljard euro. Hiervan is 600 miljoen euro beschikbaar voor
onderhoud. Met dit geld wordt 1300 kilometer nieuw asfalt op de
rijkswegen aangebracht.
Voor gerichte aanpak van de files is 715 miljoen euro extra
beschikbaar. Dit is vooral bedoeld voor een vervolg op het plan ZSM
(Zichtbaar-Slim-Meetbaar). In aansluiting op de Spoedwet Wegverbreding
ontwikkelde VenW vorig jaar het plan ZSM. De uitvoering van deze
projecten 150 kilometer extra spitsstroken op de belangrijkste
knelpunten zal volgens planning in 2006 worden afgerond. Spitsstroken
helpen aantoonbaar tegen files. Verkeer en Waterstaat zal daarom
binnenkort starten met ZSM 2. In ZSM 2 worden vanaf 2006 onder meer
extra spitsstroken aangelegd op de A1, A12, A20, A27 en A28.
Een extra bedrag van 330 miljoen euro is van 2006 tot en met 2010
beschikbaar voor specifieke projecten die van belang zijn voor de
economie, zoals de aanleg van de A4 Midden-Delfland.
Het uiteindelijke resultaat van alle landelijke maatregelen is niet
dat over vier jaar de files zijn opgelost, maar wel dat de
doorstroming met minimaal dertig procent verbeterd is op de knelpunten
waar maatregelen zijn getroffen. VenW zal de automobilist elk half
jaar vragen of ook in zijn beleving de ergernissen afnemen en de
doorstroming verbetert. In het najaar wordt een landelijk
telefoonnummer geopend waar de weggebruiker terecht kan met klachten
en ideeën.
VenW stelt extra middelen beschikbaar voor de regionale
bereikbaarheid. Hiervoor reserveert VenW van 2005 tot en met 2010 360
miljoen euro. Over de aanpak vindt nog overleg plaats met de betrokken
regios.
Veiligheid
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat geeft hoge prioriteit aan de
verbetering van de sociale veiligheid in het openbaar vervoer door
zwartrijden, agressie en overlast terug te dringen. VenW heeft
daarvoor, samen met andere ministeries, gemeenten en
openbaarvervoerbedrijven, een Aanvalsplan Sociale Veiligheid
ontwikkeld. Zo is er structureel 18 miljoen euro per jaar vrijgemaakt
voor toezichthouders in het openbaar vervoer in de vier grote steden.
In het najaar 2003 komt minister Peijs met een standpunt over de
financiële bijdrage aan de landelijke invoering van de chipkaart. De
sector begint in 2004 met pilot-projecten die in 2005 worden
geëvalueerd. De doelstelling is dat de chipkaart in 2007 is ingevoerd.
De beleving van de burger in het openbaar vervoer wordt periodiek
onderzocht.
Voor wat betreft verkeersveiligheid ligt deze kabinetsperiode de
nadruk op educatie, voorlichting en handhaving. Samen met gerichte
ingrepen in de regelgeving kan hiermee het aantal verkeersdoden verder
dalen van ongeveer 1000 nu naar 900 in 2010.
Spoor
Tot en met 2010 zal 853 miljoen euro extra worden geïnvesteerd in de
verbetering van het onderhoud (fase 1 van het Herstelplan Spoor),
waarvan 578 miljoen euro in deze kabinetsperiode. In de begroting is
voor de tweede fase van het plan betrouwbaar benutten 1075 miljoen
euro gereserveerd voor de periode 2006 tot en met 2012. Hiervan is 734
miljoen euro voor de periode 2006 tot en met 2010. Over de exacte
inhoud van de tweede fase valt halverwege deze kabinetsperiode een
definitief besluit. Doelstelling is dat er in 2007 circa 35 tot 40
procent minder storingen zijn aan het railnet dan in 2000 en dat de
punctualiteit stijgt van 81 procent in 2002 naar 87-89 procent in
2007. De maatregelen betreffen onder meer de aanpak van acute
knelpunten, een groene golf voor goederentreinen en vereenvoudiging
van de dienstregeling, waardoor het aantal gevolgvertragingen wordt
beperkt.
Vaarwegen
Een goed beheer en onderhoud van de vaarwegen is nodig om een deel van
de toekomstige groei van het goederenvervoer op te vangen. Ook hier is
de onderhoudssituatie nijpend. In de begroting is hiervoor tot 2010
700 miljoen euro gereserveerd. De prioriteit ligt bij de verbinding
van de havens van Rotterdam en Amsterdam naar zee en de corridors
Amsterdam/Rotterdam-Duitsland en Rotterdam-Antwerpen. Bovendien wordt
in 2005 begonnen met het uitbaggeren van het Noordzeekanaal en de
Waalroute.
Overstromingen en wateroverlast
Het klimaat verandert: het wordt warmer, de winters worden natter, de
zomers worden droger en we krijgen te maken met extremen in alle
jaargetijden. Door zeespiegelstijging, toenemende regenval,
bodemdaling, intensievere bebouwing en zwaardere golfslag dan bekend
was, zijn extra maatregelen aan de kust en langs de rivieren nodig.
Het kabinet stelt tot 2010 225 miljoen euro extra beschikbaar voor
versterking van de zeedijken en de waterkeringen langs het Marker- en
IJsselmeer.
De relatie tussen ruimtegebruik en water wordt in de toekomstige Nota
Ruimte weergegeven. In 2004 wordt deel I van de PKB Ruimte voor de
Rivier afgerond. In dit kabinetsstandpunt wordt een
voorkeursalternatief voor een pakket maatregelen gepresenteerd. Deze
maatregelen leiden ertoe dat de Rijn in 2015 een rivierafvoer van
16.000 kubieke meter per seconde veilig kan verwerken in plaats van de
huidige 15.000 en dat de ruimtelijke kwaliteit is verbeterd.
Daarnaast zijn maatregelen nodig om de wateroverlast in de regionale
watersystemen zoveel mogelijk te beperken. Hiertoe heeft het kabinet
op 2 juli 2003 het Nationaal Bestuursakkoord Water gesloten. VenW
stelt deze kabinetsperiode 100 miljoen euro beschikbaar voor een
versnelde aanpak van de regionale wateroverlast. Uiterlijk in 2007 is
het eerste maatregelenprogramma uitgevoerd. In 2003/2004 beginnen de
regionale waterbeheerders en de provincies met de uitvoering van de
volgende projecten voor waterberging: De Oostpolder bij Anna Paulowna
(Noord-Holland), de polders Lappenvoort, Glimmermade en het Oostenland
(Groningen/Drenthe), het reservaat Groote Brekken bij Lemmer
(Friesland) en het glastuinbouwgebied in Delfland (Zuid-Holland).
Verkeer en Waterstaat levert een financiële bijdrage aan deze
projecten.
Luchtvaart
Het kabinet heeft besloten de luchthavenbesluiten Schiphol aan te
passen. Hiermee wordt de fout in de invoergegevens van Schiphol en de
Luchtverkeersleiding Nederland hersteld. Met het herstel van de fout
houdt het kabinet vast aan de afspraken die in de nieuwe Wet
Luchtvaart zijn vastgelegd: meer groei, minder overlast.
Aanpassing van de luchthavenbesluiten vindt in 2004 plaats. Hiervoor
is een (aanvullende) milieueffectrapportage nodig waarop inspraak
mogelijk is.
Ministerie van Verkeer en Waterstaat