De Pont stichting
Uit: De Pont e-mailbericht no. 13
Vanaf 21 september: Roxy Paine Tweede natuur / Second Nature
Opmerkelijk in het oeuvre dat Roxy Paine (New York 1966) in de afgelopen jaren heeft opgebouwd is de ongebruikelijke tweedeling ervan: enerzijds realistische sculpturen van botanische vormen, anderzijds installaties met machines die volautomatisch sculpturen en schilderijen produceren. De tentoonstelling Second Nature laat van beide werkvormen belangrijke en spectaculaire voorbeelden zien. De tentoonstelling is georganiseerd samen met het Rose Art Museum in Boston en het Contemporary Arts Museum in Houston.
De paddestoelen, papavers, grassen en andere planten die we in het realistische werk van Roxy Paine aantreffen, zijn het resultaat van intensief handwerk. Gemaakt van kunststoffen en met de hand beschilderd zien deze groeisels er volstrekt natuurlijk uit. Crop (1997-98) bestaat uit een veld van levensechte papavers, Poison Ivy Field (1997) is een veld van woekerende planten en Amanita Virosa Wall (2001) is een verzameling van paddestoelen die spontaan uit de wand groeien. Bad Lawn (1998) is een minitieus nagemaakt stukje 'slecht' grasveld waarop allerlei onkruiden welig tieren. Niet alleen lijkt dit werk een nauwkeurige determinatie van 'ongewenste' planten, ook is het een aantasting van de gangbare opvatting over hoe een goed gazon er uit dient te zien
Deze omkering van verwachtingen speelt eveneens een belangrijke rol bij de andere groep werken; de machines die automatisch kunstwerken produceren. De gedachte dat machines in staat zouden zijn om 'authentieke' kunstwerken te produceren waarbij het unieke handschrift van de kunstenaar vervangen wordt door de sporen van een mechanische handeling, is zelfs in het huidige industriële tijdperk nog altijd ongewoon. De 'mechanische reproduceerbaarheid' - door velen lang beschouwd als het begin van het einde van de kunst - leidt bij Roxy Paine niet tot een uniforme herhaling maar tot een gevarieerde productie van afzonderlijke, unieke kunstwerken. Tegelijk zijn de machines zelf met hun besturingsprogramma en 'productielijn' als zelfstandige en door de eigen handen van de kunstenaar vervaardigde kunstwerken te beschouwen.
De PMU (Painting Manufacture Unit),1999-2000, werkt met een computergestuurde verfpomp. De witte verf wordt laag voor laag op een opgehangen doek gepompt, waarna het in vloeiende vormen opdroogt tot een grillig monochroom landschap. In deze machinale productie zijn toch alle resultaten onderling verschillend. Dit is ook het geval bij de andere door Paine gefabriceerde machines. SCUMAC (sculpture-making machine, 2001) produceert beelden letterlijk aan de lopende band. De Scumac-beelden bestaan uit polyethyleen dat in vloeibare vorm wordt 'uitgepompt'. Elk beeld is opgebouwd uit meerdere lagen die in amorfe vormen zijn gestold. Deze vormen zijn onvoorspelbaar zodat uiteindelijk geen twee beelden gelijk zijn.
Te zien tm 11 januari 2004.