Ingezonden persbericht
Persbericht
Amersfoort, 22 september 2003
Alister McGrath voorziet einde protestantisme
AMERSFOORT Het protestantisme staat op het punt te verdwijnen. Het is zo nuchter en zakelijk geworden, dat het weinig meer te bieden heeft aan mensen die God in hun eigen leven willen ervaren. Wil het protestantisme overleven, dan zal het evangelicaal moeten worden. Dit zegt de Engelse theoloog Alister McGrath in het nieuwste nummer van Beweging. Het kwartaaltijdschrift van de Vereniging voor Reformatorische Wijsbegeerte verschijnt zaterdag in een nieuwe vormgeving.
Volgens McGrath bestaat er een verband tussen het protestantse Godsgeloof en het seculiere wereldbeeld van de moderne tijd. Het klassieke protestantisme zegt dat we het heilige ontmoeten door het Woord. Dat is een belangrijk theologisch gegeven , aldus de Oxfordse hoogleraar. Maar de schaduwzijde van deze overtuiging is, dat het geloof rationeel kan worden. De verwachting dat we het heilige in ons eigen leven kunnen ontmoeten, droogt gemakkelijk op. Daarmee werkt het protestantisme een naturalisme in de hand.
Niet toevallig is het atheïsme juist in protestantse delen van Europa tot bloei gekomen: Protestanten kennen geen rechtstreekse betrekking tot het heilige. Maar als je in je leven geen gevoel hebt voor het heilige, dan is het een kleine stap om te zeggen: als ik God niet in mijn leven opmerk, dan moet ik ook maar leven alsof God er in mijn leven niet toe doet. In de negentiende eeuw hebben velen deze stap gezet.
Een ander blok aan het protestantse been is de denominatie of het kerkverband. McGrath beschouwt het als een typisch Europees verschijnsel, dat wereldwijd geëxporteerd is, maar in de praktijk nauwelijks werkt. Afrikaanse kerken ontstaan vaak rond een charismatische voorganger. Zij zien niet in waarom een denominatie nodig zou zijn. Als je het mij vraagt, is de denominatie een vorm van kerkelijk samenleven die is toegesneden op de sociale werkelijkheid van Europa in de zestiende eeuw. Haar uiterste houdbaarheidsdatum is al lang verstreken.
De toekomst is aan het rooms-katholicisme, de oosterse orthodoxie en het evangelicalisme, denkt McGrath, zelf woordvoerder van de laatste stroming. Zij bieden een christendom uit één stuk, dat wervend en aantrekkelijk is. Het is daarom van tweeën één: het protestantisme verdwijnt óf het volgt het spoor van al die protestanten die zich nu al evangelicals noemen. Voor het protestantisme als zodanig zie ik geen aparte plek meer weggelegd.
Het interview met Alister McGrath maakt deel uit van een serie waarin de redacteuren Govert Buijs en Herman Paul de veerkracht van diverse levensbeschouwingen onderzoeken. Eerder spraken zij met kardinaal Godfried Danneels, Nasr H. Abu Zayd en Paul Cliteur.
Noot voor de redactie (