Katholieke Universiteit Nijmegen
Nijmeegse biologen op expeditie naar Kalimantan
Van eind september tot eind oktober verblijft een achtkoppige
KUN-delegatie in de Berau Delta in Oost-Kalimantan voor onderzoek. Ze
maken deel uit van een landelijke expeditie gefinancierd door
WOTRO-NWO en de KNAW. De Nijmeegse biologen gaan onderzoek doen naar
de biodiversiteit van vissen en naar zeegrassen.
De totale groep bestaat uit 53 ervaren onderzoekers van diverse
instituten en universiteiten en hun missie is vooral verkennend.
Dierecoloog prof. Gerard van der Velde: Onderzoekers dienen vaak
onderzoeksvoorstellen voor onderzoek in de tropen in. De jonge
onderzoekers die op deze projecten worden aangesteld stuiten dan in de
praktijk op onoverkomelijke praktische bezwaren omdat het gebied niet
van te voren bezocht is en de mogelijkheden voor onderzoek niet of
onvoldoende verkend zijn. Dat gaat dan ten koste van het
onderzoeksresultaat, vandaar dat nu gekozen is voor een verkennende
expeditie met ervaren onderzoekers. Dat moet leiden tot betere en meer
realistische onderzoeksvoorstellen voor het gebied.
Kinderkamerfunctie mangroves
De Nijmeegse dierecologen gaan onderzoek doen naar de
`kinderkamerfunctie' van mangroves. Ze zijn daarbij bijzonder
geïnteresseerd in vissen zoals de barracuda, een spectaculaire
tropische vis, die wel 3 meter groot kan worden. De vis paait op het
rif en de larven komen via zeestromingen in de mangroves en
zeegrasvelden, alwaar ze opgroeien tot volwassen dieren die het rif
gaan bewonen en het open water. De zeegrassen en vooral de mangroves
staan onder sterk druk van de bevolking. In veel delen van Indonesië
worden de mangroves gekapt en omgezet in garnalenvijvers de zogenaamde
tambaks. Dit heeft ook grote invloed op de visstand op het rif.
Diversiteit vissen
Het tweede onderzoek betreft de beschrijving van diversiteit van
vissen. Op het eiland Kakaban voor de kust van Kalimantan ligt een
zout meer, dat niet meer in verbinding staat met de zee en dat te
vergelijken is met het beroemde meer in Palau. In zo'n meer leven
vissenpopulaties al duizenden jaren in diepe afzondering. Ze zijn
geheel van de omgeving afgesloten en hebben hun eigen evolutionaire
ontwikkeling doorgemaakt. De Nijmeegse dierecologen gaan dna afnemen
van deze populaties en dat materiaal vergelijken ze met soorten die
zich niet in afzondering hebben ontwikkeld.
Ten slotte is de groep ook geïnteresseerd in zogenaamde vlindervissen.
Deze vissengroep kent een grote soortenrijkdom en komt veel voor op
het rif. Ze zijn ook een maat voor de gezondheid van koraalriffen.
Bedreiging kust
Een andere Nijmeegs project, onder leiding van milieukundige dr.
Marieke van Katwijk, gaat over de bedreiging van de nu nog redelijk
intacte kust. Hoogleraar filosofie van de natuurwetenschappen Hub
Zwart onlangs in Vox:We willen een toekomstscenario ontwerpen dat
recht doet aan zowel de economische belangen van de inwoners als aan
de natuurwaarde van het kustgebied. We beschrijven niet alleen, we
hebben ook duidelijk een normatieve vraagstelling, omdat we erop uit
zijn om de kust te redden
Indonesisch Nederlands kustonderzoek
Oost-Kalimantan is vanuit Indonesië aangewezen als geschikt gebied
voor Indonesisch Nederlands kustonderzoek. Indonesië is een `hot spot'
voor dit onderzoek. De wateren herbergen de grootste soortenrijkdom op
aarde. Thuisbasis van de groep is het eiland Derawan, nabij de Berau
delta, waar de groep op de duikbasis verblijft.
Donderdag 30 oktober worden de expeditiegangers terug verwacht.
22-9-2003