Gemeente Maastricht

24 september 2003

Sanitairfabrikant slaat zich moedig door zwaar weer

Wie thuis op het kleinste kamertje eens goed zijn toiletpot bekijkt, komt waarschijnlijk tot de conclusie dat hij dagelijks op een Sphinx-pot zit. Sphinx bestond dit weekend maar liefst honderd jaar en dat werd op het bedrijventerrein aan de Boschstraat bescheiden gevierd.
Bescheiden omdat de huidige economische situatie, reorganisatie en de ontslagen die onlangs vielen een uitbundig feest niet echt rechtvaardigde. Toch is het eeuwfeest een belangrijke mijlpaal voor de fabriek die van grote betekenis is voor de stad Maastricht.

Grootste werkgever
Sphinx kreeg in 1959 de toevoeging Koninklijke Sphinx. Een predikaat dat nog steeds wordt gekoesterd en met trots wordt gedragen. De geschiedenis van Sphinx begint in 1834 als Petrus Regout de fabriek aan Boschstraat opricht. In die tijd werd kristal geproduceerd en vanaf 1836 ook serviezen van aardewerk. Pas in 1903 rolde de eerste toiletpot uit de fabriek. In die tijd was Sphinx een van de grootste werkgevers in Maastricht. In economische hoogtijdagen werden zelfs arbeidskrachten van ver buiten de landsgrenzen aangetrokken. Maar die tijden zijn voorbij. Want werden de wc-potten van Sphinx een eeuw geleden nog met de hand vervaardigd, inmiddels maakt de techniek het boetseerwerk al lang overbodig. "Maar", stelt directeur Rob van Brug, "ondanks nieuwe technologieën blijft de productie van sanitair nog altijd een arbeidsintensief en zeer nauwkeurige bezigheid van kunstnijverheid." Toch gaat het de fabriek niet voor de wind. Van Brug: "De huidige economische situatie en de neergaande trend in bouwactiviteiten zorgen ervoor dat Sphinx haar concurrentiepositie moet gaan verbeteren. Om dit te bereiken moeten we kantoren reorganiseren en de productiekosten verlagen."

Imago
Wethouder Han Hoogma van Sociale en Economische Zaken onderstreept het belang van Sphinx voor de stad Maastricht. Niet alleen is de fabriek van waarde als werkgever, ook draagt het bij aan het imago van de stad als keramiek- en industriestad. Hij is het met Van Brug eens dat Sphinx er alles aan moet doen om haar concurrentiepositie de komende jaren te verbeteren. Dat kan inderdaad door kostenbeheersing, maar ook door arbeid te flexibiliseren en kennis en productie te clusteren. Vooral op dat laatste vlak valt volgens de wethouder winst te behalen want zo kan de ontwikkeling van nieuwe innovatieve keramische producten een impuls krijgen. Hoogma is dan ook een groot voorstander van het opzetten van een keramisch kenniscentrum. In dit centrum kunnen fabrikanten, universiteiten en onderzoekscentra zich verenigen. Zo blijft niet alleen kennis over technische toepassingen van keramiek gewaarborgd, maar kan ook worden gezocht naar nieuwe productiemogelijkheden. Hoogma: "Maastricht beschikt op dit moment over ontzettend veel kennis op het gebied van keramiek. Nu het economisch slechter gaat, is het belangrijk dat we die kennis hoog houden. Met de teloorgang van de mijnindustrie is de kennis die we over mijnwinning hadden opgebouwd volledig verdwenen. Doodzonde, want kennis heeft marktwaarde. Slimme ideeën leveren uiteindelijk altijd geld op."

Bevlogen
De wethouder spreekt bevlogen over Sphinx. Hij voelt zich dan ook verbonden met de fabriek. Niet alleen vanuit zijn ambt, maar ook vanuit zijn eigen familiegeschiedenis. Het was zijn overgrootvader Johan Lint die begin 1900 van Bergen op Zoom naar Maastricht trok om bij Sphinx als ontwerper aan de slag te gaan. Johan Lint ontwierp serviezen, die op het Centre Céramique worden bewaard en tentoongesteld. Hoogma: "Het is dus dankzij mijn overgrootvader dat ik in Maastricht ben geboren."

Toekomstperspectief
Ondanks de economische teruggang ziet Hoogma zeer zeker toekomstperspectief is voor de fabriek. Evenals directeur Van Brug die erg blij is met het voorstel om een kenniscentrum op te zetten. Van Brug: "We zullen kostenbewuster moeten werken. Het management in met name de fabriek zal moeten vereenvoudigen. Maar we rekenen zeer zeker ook op onze innovatieve en sturende marketingteams en de winners-mentaliteit van onze verkoopmedewerkers. In combinatie met onze klantgerichte logistiek en distributie zal deze nieuwe koers zeker tot succes leiden."

Enkele belangrijke jaartallen

1834 Petrus Regout richt een fabriek op en begint met de productie van glaswerk.
1836 De productie van aardewerk komt op gang.
De aardewerkserviezen zullen jarenlang in vele
huishoudens gebruikt worden.
1903 De productie van keramisch sanitair; de allereerste keramische toiletpot is een enorm succes.
1959 Ter ere van het 125-jarig bestaan, krijgt Sphinx het predikaat `Koninklijk'.
1994 Sphinx neemt het Zweedse bedrijf Gustavsberg over. 1999 Sphinx wordt overgenomen door het Finse concern Sanitec. Het allereerste vrouwenurinoir, de Lady P., wordt door Sphinx geproduceerd en in gebruik genomen.
2003 Het 100-jarig bestaan van de keramische sanitairproductie.