Katholieke Universiteit Nijmegen
Zwemmen in het asfalt. Het behagen in de visuele cultuur
Datum 10-10-2003
Tijd van 15:45 tot 17:00 uur
Spreker Mw. prof. dr. A.M. Smelik
Faculteit Faculteit der Letteren
Soort Evenement oratie
Beschrijving De digitalisering van de huidige beeldcultuur verlegt in
rap tempo de grenzen van de waarneming en van identificatie. Daarmee
worden ook de grenzen van behagen in de visuele cultuur verlegd.
Sterker nog, vermoedelijk roepen de beelden vaak een gevoel van
onbehagen op. Daarom is het van belang om systematisch aandacht te
schenken aan visuele geletterdheid en te zoeken naar nieuwe
betekenissen en zelfs nieuwe waarden in deze beelden. In Nederland
ontbreekt het nagenoeg aan systematische aandacht voor visuele
geletterdheid.
De late komst van film- en televisiewetenschap aan de Nederlandse
universiteiten, gekoppeld aan een elitair aandoend dédain voor visuele
media bij beleidsambtenaren in diverse overheidsorganen, heeft het
ernstige gevolg dat in het lagere, middelbare en hogere onderwijs
weinig aandacht wordt geschonken aan media-educatie. Terwijl kinderen
moeizaam een taal leren spreken, op school leren lezen en schrijven,
poëzie en proza leren analyseren, leren zij nooit hoe het complexe
medium van film en televisie in elkaar steekt. Cognitieve kennis in de
vorm van visuele geletterdheid is nodig om visuele cultuur te kunnen
appreciëren. Media-educatie is daartoe een vereiste. Daarnaast zal de
toeschouwer verantwoordelijkheid moeten nemen voor de processen die
kijkplezier, zingeving en identificatie teweegbrengen. Behagen in
visuele cultuur is nooit onschuldig geweest en dat is het vandaag
minder dan ooit. Een alerte kijkhouding kan de toeschouwer inzicht
geven in de magie, schoonheid en complexiteit van de huidige
beeldcultuur. Alleen dan zijn we verzekerd van een zinvolle
participatie en van behagen in de visuele cultuur.
Biografie Mw. prof. dr. A.M. Smelik (Utrecht) is hoogleraar op de
Katrien van Munsterleerstoel aan de Faculteit der Letteren met als
leeropdracht Visuele Cultuur.
Contactpersoon Communicatie
E-mail a.smelik@let.kun.nl
Telefoon (024) 361 22 30