European Commission

IP/03/1360

Brussel, 9 oktober 2003

Europese Week tegen kanker 2003: EU trekt 100 miljoen euro uit voor kankeronderzoek

Naar aanleiding van de Europese Week tegen kanker, die traditioneel in de tweede week van oktober wordt gehouden, kondigde de Europese Commissie vandaag aan dat op basis van de eerste uitnodiging tot het indienen van voorstellen inzake kankeronderzoek uit hoofde van het zesde kaderprogramma (2002-2006) een eerste groep van 19 nieuwe veelbelovende projecten is geselecteerd, die in totaal ongeveer 100 miljoen euro aan steun ontvangen en betrekking hebben op het verband tussen genomica en kanker, de ontwikkeling van
beeldvormingstechnieken, radiotherapie en klinische trials voor borstkanker en leukemie en hulp bij het opzetten van biobanken en kankerregisters. Doel is onder meer de in het kankeronderzoek geboekte vooruitgang op korte termijn te vertalen in praktische en zinvolle vroegtijdige diagnoses en therapieën. Deze projecten, die voornamelijk in het kader van nieuwe financieringsschema's, zoals geïntegreerde projecten en topnetwerken, worden gesubsidieerd, passen in het streven naar de totstandbrenging van een Europese onderzoekruimte en zijn geselecteerd om de Europese kennis te vergroten en het kankerbestrijdingsonderzoek te bevorderen.

Onderzoekscommissaris Philippe Busquin wees erop dat de EU bereid is om de komende vier jaar tot 400 miljoen euro in kankeronderzoek te investeren, maar dat deze investeringen alleen vruchten zullen afwerpen, als onderzoekers en financieringsinstanties in heel Europa de handen in elkaar slaan en naar gemeenschappelijke doelstellingen toewerken. Zijns inziens mag geen enkel land in dit verband geïsoleerd te werk gaan en heeft het Europese kankeronderzoek al te vaak te lijden onder doublures en een gebrek aan kritische massa. Net zoals op andere wetenschappelijke gebieden zal de totstandbrenging van een Europese onderzoeksruimte in dit geval voor kanker van fundamenteel belang zijn, wil men op zo kort mogelijke termijn de wetenschappelijke vooruitgang vertalen in doeltreffende vroegtijdige diagnoses en therapieën en de ziekenhuizen laten profiteren van de vorderingen die in de laboratoria worden gemaakt, aldus de Commissaris.

In het zesde kaderprogramma is kankerbestrijding één van de centrale onderwerpen van de thematische prioriteit Biowetenschappen, genomica en biotechnologie voor de gezondheid. In totaal is in het kaderprogramma meer dan 1 miljard euro gereserveerd voor de bestrijding van belangrijke ziekten; 40% hiervan is bestemd voor de ontwikkeling van betere strategieën voor kankerbestrijding, gaande van preventie over diagnose tot behandeling.

Genomica als sleutel tot een beter begrip van tumorbiologie

Op een meer fundamenteel niveau is in een groot aantal geselecteerde projecten geopteerd voor een op de genomica gebaseerde benadering van de ziekte. Deze discipline heeft in een kort tijdsbestek een hoge vlucht genomen. Het belang van de recente sequentiebepaling van het menselijk genoom kan in dit verband nauwelijks worden overschat, aangezien de informatie die hieruit zal voortvloeien, een beter inzicht in de tumorbiologie zal opleveren. In het kielzog van deze doorbraak zullen in twee nieuwe geïntegreerde projecten moderne en innovatieve oncogenome technieken worden ingezet om nieuwe kankergenen te identificeren en hun rol bij de ontwikkeling van de ziekte te bestuderen. In vier andere projecten zal onderzoek worden verricht naar de moleculaire routes die betrokken zijn bij onder meer zuurstoftekort in de weefsels (hypoxie) of het p53-eiwit, dat bij een groot aantal kankers een rol speelt. In deze projecten wordt onderzocht hoe moleculen doelwitten voor nieuwe geneesmiddelen kunnen worden en de ontwikkeling van kanker kan worden beïnvloed. Hierbij wordt voortgebouwd op de sequentiebepaling van het menselijk genoom en de kankergerelateerde veranderingen die naderhand zijn geïdentificeerd.

Nieuwe technieken voor beeldvorming en radiotherapie

Klinische technieken als beeldvorming en radiotherapie zijn ook gebaat bij de vooruitgang in het onderzoek. Zo zal het niet lang duren voordat de arts met het oog op een vroegtijdige diagnose en behandeling gebruik zal kunnen maken van nieuwe beeldvormingstechnieken. De drie nieuwe door de EU gesteunde projecten zijn erop gericht de kennis van en toegang tot de technologische mogelijkheden van moleculaire beeldvorming te bevorderen, nieuwe sondes voor beeldvorming met een impact op de huidige praktijk te ontwikkelen en ondersteunende instrumenten voor de diagnose van hersentumoren te valideren. Voor een vroegtijdige detectie van long-, colon-, borst- en prostaattumoren is er behoefte aan nieuwe moleculen die als merker fungeren en aan mechanismen die een adequate radiotherapie mét behoud van de normale functie mogelijk maken. Op dit laatste aspect wordt in de nieuwe projecten bijzondere nadruk gelegd.

Vroegtijdige klinische trials voor borstkanker en leukemie

Bij de ontwikkeling van nieuwe behandelingen zijn klinische trials van doorslaggevend belang om de therapieën van de toekomst te selecteren en vast te stellen dat het principe van de werking ervan bewezen is. Voor de uitvoering van deze met name op borstkanker en leukemie gerichte trials zullen twee topnetwerken worden opgezet.

Topnetwerk voor biobanken en kankerregisters

Populatiestudies hebben hun nut reeds bewezen, bijvoorbeeld bij de identificatie van tabak als een oorzaak van kanker. In de volgende fase zou duidelijk moeten worden welke genen bijdragen tot aanleg voor kanker en tot de therapiegevoeligheid van deze kanker. Een essentieel instrument om dit doel te bereiken zijn aan kwaliteitscontrole onderworpen biobanken waar strategieën voor de behandeling én de preventie van kanker worden ontworpen en beoordeeld.

Voor deze biobanken is overigens ook een spilfunctie bij de identificatie van nieuwe oorzaken van kanker weggelegd. Een topnetwerk dat dergelijke banken en kankerregisters met elkaar verbindt, moet in dit verband zorgen voor een basis voor verder onderzoek en als raamwerk voor deze analyses fungeren.

Dit netwerk dient de toepassing van Europese kwaliteitsnormen te bevorderen en te helpen bij het verzamelen van monsters van controlepopulaties en patiënten met meerdere kankergevallen in hun familie. Tot slot heeft het de taak deze studies om te zetten in klinische toepassingen.

De volgende stap

Vanaf medio 2004 zal de Commissie nog twee uitnodigingen tot het indienen van voorstellen publiceren, met de volgende onderwerpen: preklinische tests, nieuwe therapieën, kanker in hoog-risicogroepen, familiale en zeldzame kankers, immunologische controle van tumoren en moleculaire detectie en behandeling van minimale ziekte.

Voor aanvullende informatie kunt u terecht op de volgende sites:

http://www.cordis.lu/lifescihealth/home.html

http://ecl.uicc.org/activities/week/

http://www.uicc.org/