IP/03/1360
Brussel, 9 oktober 2003
Europese Week tegen kanker 2003: EU trekt 100 miljoen euro uit voor
kankeronderzoek
Naar aanleiding van de Europese Week tegen kanker, die traditioneel in
de tweede week van oktober wordt gehouden, kondigde de Europese
Commissie vandaag aan dat op basis van de eerste uitnodiging tot het
indienen van voorstellen inzake kankeronderzoek uit hoofde van het
zesde kaderprogramma (2002-2006) een eerste groep van 19 nieuwe
veelbelovende projecten is geselecteerd, die in totaal ongeveer 100
miljoen euro aan steun ontvangen en betrekking hebben op het verband
tussen genomica en kanker, de ontwikkeling van
beeldvormingstechnieken, radiotherapie en klinische trials voor
borstkanker en leukemie en hulp bij het opzetten van biobanken en
kankerregisters. Doel is onder meer de in het kankeronderzoek geboekte
vooruitgang op korte termijn te vertalen in praktische en zinvolle
vroegtijdige diagnoses en therapieën. Deze projecten, die voornamelijk
in het kader van nieuwe financieringsschema's, zoals geïntegreerde
projecten en topnetwerken, worden gesubsidieerd, passen in het streven
naar de totstandbrenging van een Europese onderzoekruimte en zijn
geselecteerd om de Europese kennis te vergroten en het
kankerbestrijdingsonderzoek te bevorderen.
Onderzoekscommissaris Philippe Busquin wees erop dat de EU bereid is
om de komende vier jaar tot 400 miljoen euro in kankeronderzoek te
investeren, maar dat deze investeringen alleen vruchten zullen
afwerpen, als onderzoekers en financieringsinstanties in heel Europa
de handen in elkaar slaan en naar gemeenschappelijke doelstellingen
toewerken. Zijns inziens mag geen enkel land in dit verband geïsoleerd
te werk gaan en heeft het Europese kankeronderzoek al te vaak te
lijden onder doublures en een gebrek aan kritische massa. Net zoals op
andere wetenschappelijke gebieden zal de totstandbrenging van een
Europese onderzoeksruimte in dit geval voor kanker van fundamenteel
belang zijn, wil men op zo kort mogelijke termijn de wetenschappelijke
vooruitgang vertalen in doeltreffende vroegtijdige diagnoses en
therapieën en de ziekenhuizen laten profiteren van de vorderingen die
in de laboratoria worden gemaakt, aldus de Commissaris.
In het zesde kaderprogramma is kankerbestrijding één van de centrale
onderwerpen van de thematische prioriteit Biowetenschappen, genomica
en biotechnologie voor de gezondheid. In totaal is in het
kaderprogramma meer dan 1 miljard euro gereserveerd voor de
bestrijding van belangrijke ziekten; 40% hiervan is bestemd voor de
ontwikkeling van betere strategieën voor kankerbestrijding, gaande van
preventie over diagnose tot behandeling.
Genomica als sleutel tot een beter begrip van tumorbiologie
Op een meer fundamenteel niveau is in een groot aantal geselecteerde
projecten geopteerd voor een op de genomica gebaseerde benadering van
de ziekte. Deze discipline heeft in een kort tijdsbestek een hoge
vlucht genomen. Het belang van de recente sequentiebepaling van het
menselijk genoom kan in dit verband nauwelijks worden overschat,
aangezien de informatie die hieruit zal voortvloeien, een beter
inzicht in de tumorbiologie zal opleveren. In het kielzog van deze
doorbraak zullen in twee nieuwe geïntegreerde projecten moderne en
innovatieve oncogenome technieken worden ingezet om nieuwe kankergenen
te identificeren en hun rol bij de ontwikkeling van de ziekte te
bestuderen. In vier andere projecten zal onderzoek worden verricht
naar de moleculaire routes die betrokken zijn bij onder meer
zuurstoftekort in de weefsels (hypoxie) of het p53-eiwit, dat bij een
groot aantal kankers een rol speelt. In deze projecten wordt
onderzocht hoe moleculen doelwitten voor nieuwe geneesmiddelen kunnen
worden en de ontwikkeling van kanker kan worden beïnvloed. Hierbij
wordt voortgebouwd op de sequentiebepaling van het menselijk genoom en
de kankergerelateerde veranderingen die naderhand zijn
geïdentificeerd.
Nieuwe technieken voor beeldvorming en radiotherapie
Klinische technieken als beeldvorming en radiotherapie zijn ook gebaat
bij de vooruitgang in het onderzoek. Zo zal het niet lang duren
voordat de arts met het oog op een vroegtijdige diagnose en
behandeling gebruik zal kunnen maken van nieuwe
beeldvormingstechnieken. De drie nieuwe door de EU gesteunde projecten
zijn erop gericht de kennis van en toegang tot de technologische
mogelijkheden van moleculaire beeldvorming te bevorderen, nieuwe
sondes voor beeldvorming met een impact op de huidige praktijk te
ontwikkelen en ondersteunende instrumenten voor de diagnose van
hersentumoren te valideren. Voor een vroegtijdige detectie van long-,
colon-, borst- en prostaattumoren is er behoefte aan nieuwe moleculen
die als merker fungeren en aan mechanismen die een adequate
radiotherapie mét behoud van de normale functie mogelijk maken. Op dit
laatste aspect wordt in de nieuwe projecten bijzondere nadruk gelegd.
Vroegtijdige klinische trials voor borstkanker en leukemie
Bij de ontwikkeling van nieuwe behandelingen zijn klinische trials van
doorslaggevend belang om de therapieën van de toekomst te selecteren
en vast te stellen dat het principe van de werking ervan bewezen is.
Voor de uitvoering van deze met name op borstkanker en leukemie
gerichte trials zullen twee topnetwerken worden opgezet.
Topnetwerk voor biobanken en kankerregisters
Populatiestudies hebben hun nut reeds bewezen, bijvoorbeeld bij de
identificatie van tabak als een oorzaak van kanker. In de volgende
fase zou duidelijk moeten worden welke genen bijdragen tot aanleg voor
kanker en tot de therapiegevoeligheid van deze kanker. Een essentieel
instrument om dit doel te bereiken zijn aan kwaliteitscontrole
onderworpen biobanken waar strategieën voor de behandeling én de
preventie van kanker worden ontworpen en beoordeeld.
Voor deze biobanken is overigens ook een spilfunctie bij de
identificatie van nieuwe oorzaken van kanker weggelegd. Een topnetwerk
dat dergelijke banken en kankerregisters met elkaar verbindt, moet in
dit verband zorgen voor een basis voor verder onderzoek en als
raamwerk voor deze analyses fungeren.
Dit netwerk dient de toepassing van Europese kwaliteitsnormen te
bevorderen en te helpen bij het verzamelen van monsters van
controlepopulaties en patiënten met meerdere kankergevallen in hun
familie. Tot slot heeft het de taak deze studies om te zetten in
klinische toepassingen.
De volgende stap
Vanaf medio 2004 zal de Commissie nog twee uitnodigingen tot het
indienen van voorstellen publiceren, met de volgende onderwerpen:
preklinische tests, nieuwe therapieën, kanker in hoog-risicogroepen,
familiale en zeldzame kankers, immunologische controle van tumoren en
moleculaire detectie en behandeling van minimale ziekte.
Voor aanvullende informatie kunt u terecht op de volgende sites:
http://www.cordis.lu/lifescihealth/home.html
http://ecl.uicc.org/activities/week/
http://www.uicc.org/
European Commission