Gemeente Amerongen


Standpunt College B en W t.a.v. herindeling
STANDPUNT COLLEGE VAN B&W OVER HERINDELEN

Alhoewel zij niet formeel meebeslist over het definitieve standpunt over herindeling, is het college van B. en W.
door de fractievoorzitters van de raad gevraagd haar standpunt te geven naar aanleiding van het herindelings-voorstel door Gedeputeerde Staten. Dit standpunt is op 23 september 2003 door het college van B. en W. vastgesteld. Hieronder volgt een samenvatting.

Haar twee meest prominente punten:


* Het is maar de vraag of een fusie van de MALD(D) - gemeenten een goede oplossing is.

* De provincie moet eerst onderzoeken of niet-vrijblijvende samenwerking of anders herindeling van Amerongen met Wijk bij Duurstede en Leersum een betere optie is.

Verklaring:
De problemen en de uitdagingen in de MALD-gemeenten vertonen veel overeenkomsten. Het college ziet dat en erkent dat er op verschillende beleidsterreinen voordelen te behalen zijn met de door de provincie voorgestelde herindeling.
Met name als het gaat over efficiëntie en effectiviteit. Dit is vooral op terreinen van natuur en leefbaarheid, verkeer en verschillende strategische doelen het geval. Inhoudelijk vindt het college een bestuurlijke samenwerking op de
overlappende gebieden dan ook nodig. De vraag is echter of herindeling de enige oplossing is om dit te bewerkstelligen of dat volstaan kan worden met niet-vrijblijvende intensieve samenwerking.

Samenvoeging van de MALD gemeenten leidt tot een gemeente van plusminus 30.600 inwoners. In een gemeente van een dergelijke omvang is het nog steeds mogelijk dat het bestuur dicht bij de burger kan staan. Maar het is maar de vraag
of deze gemeente daadwerkelijk voldoende bestuurskracht heeft ten opzichte van de buitenwereld. Alleen maar samenvoegen zegt nog niets over bestuurskracht; ook zaken als de kwaliteit van de individuele bestuurders, de mate waarin een bestuur in staat is samen te werken, in hoeverre bestuurders relaties met andere partijen op kunnen bouwen en onderhouden, van overtuigingskracht en het kunnen omgaan met belangen. Kortom, het groter worden van een gemeente leidt niet zonder meer tot grotere bestuurskracht.
Met deze vier gemeenten is het herindelingvoorstel teveel van hetzelfde en bevat te weinig meerwaarde.

Met betrekking tot aansluiting met grotere gemeenten, te weten Driebergen-Rijsenburg of Wijk bij Duurstede:
Het is de vraag of het verstandig is dat de gemeente Driebergen-Rijsenburg de vrijheid heeft gekregen om zich wel of niet aan te sluiten bij fusie. Indien deze gemeente kiest voor aansluiting is het nog maar de vraag of deze gemeente voor de nodige chemie zal zorgen. Daarnaast wil het college van Amerongen dat Driebergen actief bij de discussie over herindeling wordt betrokken.

Onder andere uit een eerder onderzoek blijkt dat aansluiting van Wijk bij Duurstede wel voor de nodige chemie kan
zorgen. In het geval de MALD gemeenten fuseren met de gemeente Driebergen-Rijsenburg of met Wijk bij Duurstede ontstaat een gemeente van 49.000 resp. 52.000 inwoners. Een gemeente van een dergelijke omvang is nog steeds
herkenbaar en kan een aanspreekbaar bestuur hebben met korte lijnen. Hiervoor zou echter wel meer moeite betracht
moeten worden.

Ook de omvang van de nieuwe gemeente en het nieuwe ambtelijke apparaat spelen een rol. De omvang en kwaliteit van
het huidige ambtelijk apparaat zijn kwetsbaar. Een oplossing hiervoor is te kiezen voor niet-vrijblijvende samenwerking van het ambtelijk apparaat of voor zowel bestuurlijke als ambtelijke fusie.

Echter, het probleem van niet-vrijblijvende samenwerking en de vormen die hiervoor gekozen kunnen worden (bijv.
het SETA (samen en toch apart)-model of een federatiegemeente) vormt de aansturing van een gefuseerd ambtelijk
apparaat. Indien elk bestuur blijft gaan voor haar lokale belangen ontstaan veel verschillende problemen.
Het feit dat het tot heden slechts marginaal gelukt is om samenwerking te realiseren tussen de ambtelijke apparaten,
versterkt niet het vertrouwen in een dergelijke oplossing.

Ook zijn niet alle gemeenten het met elkaar eens over de oplossing. Dat lijkt ook geen goed voorteken. Het is nog maar de vraag of herindeling van de MALD of MALD-D gemeenten de oplossing biedt.
Indien de randvoorwaarden goed zouden zijn (wederzijds vertrouwen en wederzijdse bereidheid tot niet-vrijblijvende
intensieve samenwerking), zouden wij als college veel vertrouwen hebben in de oplossing van niet-vrijblijvende
samenwerking/samenvoeging van de ambtelijke apparaten. Een goede samenwerking tussen de bestuurders en één goed
ambtelijk apparaat zouden voldoende waarborg zijn om de huidige en toekomstige problemen het hoofd te bieden.

Het college kan niet anders dan de conclusie trekken dat het onderzoeken van de opties niet-vrijblijvende intensieve samenwerking of herindeling van de gemeenten Leersum en Amerongen met Wijk bij Duurstede de moeite meer dan waard is. Niet-vrijblijvende intensieve samenwerking of herindeling tussen deze gemeenten heeft zondermeer de gewenste
synergie-effecten. Daarbij beperkt de grootte van de nieuwe gemeente en de omvang van het ambtelijk apparaat
zich tot de noodzakelijke maat. De menselijke maat blijft zo veel mogelijk gewaarborgd. En bovendien wordt aan
de belangrijkste randvoorwaarde voldaan: de relatie met de genoemde gemeenten is gebaseerd op wederzijds respect
en vertrouwen.
Kortom, het college zou de opties niet-vrijblijvende intensieve samenwerking of herindeling van de gemeenten Leersum, Amerongen en Wijk bij Duurstede graag nader willen onderzoeken alvorens een definitief standpunt in te nemen.
Het college blijft kiezen voor handhaving van de menselijke maat (zowel in de relatie bestuurder-burger als in
de relatie bestuurder-ambtelijke organisatie) en meent dat beide opties (met een voorkeur voor niet-vrijblijvende samenwerking) voldoende waarborgen bieden voor continuïteit, kwaliteit, en bestuurskracht.

terug