De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
uw brief van
uw kenmerk
ons kenmerk
VVA03.3114GM
datum
23-10-2003
onderwerp
Brief LNV inzake Blackhead
bijlagen
Geachte Voorzitter,
Door middel van deze brief wil ik u informeren over de ziekte
blackhead in de kalkoenhouderij. Directe aanleiding hiervoor zijn
meldingen in de media van uitbraken van de ziekte bij twee Nederlandse
kalkoenbedrijven.
datum
23-10-2003
kenmerk
VVA03.3114GM
bijlage
Blackhead
De ziekte blackhead is een parasitaire ziekte bij kalkoenen die wordt
overgebracht via wormen of eieren van wormen. Ook ander pluimvee kan
de ziekte onder de leden hebben, maar dit leidt doorgaans niet tot
sterfte. De parasiet komt veelvuldig voor in ons milieu. Het is dan
ook zeker niet de eerste keer dat de ziekte wordt gemeld. Normaliter
wordt meerdere keren per kwartaal melding gemaakt van de ziekte. Zo
heeft de GD mij gemeld dat in 2002 in 12 gevallen blackhead is
vastgesteld bij leghennen en sierhoenders. Logischerwijs is de ziekte
in 2002 niet waargenomen bij kalkoenen omdat een preventief middel
(nifursol) aan het voeder werd toegevoegd. Ook in Frankrijk, België ,
Spanje (Catalonië) en Duitsland wordt de ziekte aangetroffen.
De ziekte is geen zogenaamde A-ziekte. Dit houdt in dat de bestrijding
van de ziekte geen overheidstaak is die is vastgelegd in
EU-regelgeving. Het risico van verspreiding van de ziekte via de lucht
is nihil en via contacten zeer klein. Op het moment dat de ziekte
wordt geconstateerd is doorgaans de schade op het betreffende bedrijf
groot in termen van sterfte onder de kalkoenen. Omdat de bestrijding
van de ziekte niet aan de overheid is, behoort de ziekte feitelijk tot
het ondernemersrisico van de kalkoenhouderij.
Diergeneesmiddelen
Tot 31 maart 2003 was het middel nifursol toegestaan als preventief
middel tegen blackhead. Dit middel is echter door de EU van de markt
gehaald vanwege risico's voor de consument van dierlijke producten. De
EU heeft aan dit voornemen destijds veel bekendheid gegeven. Ik heb
dit voornemen ook aan de Tweede Kamer gemeld (DL.2002/3576 d.d.
22-10-03 en VVA.2003/286 d.d. 04-02-03).
Door hier in een vroeg stadium bekendheid aan te geven is de
gelegenheid geboden aan het bedrijfsleven om zich hierop voor te
bereiden en nieuwe middelen voor te stellen. Tevens is de mogelijkheid
geboden om aanvullende informatie te verstrekken over het middel
Nifursol op basis waarvan het middel twee jaar langer zou mogen worden
gebruikt. Deze aanvullende informatie is door de Europese Commissie
als onvoldoende beoordeeld waardoor het middel nu niet meer gebruikt
mag worden. Er is tot op heden geen nieuw middel voorgesteld door het
bedrijfsleven. Voor de overheid bestaat in dit geval geen andere rol
dan een zo snel mogelijke beoordeling van door het bedrijfsleven
voorgestelde middelen.
Omdat er geen preventief diergeneesmiddel tegen blackhead voorhanden
is, zijn de pluimveehouders aangewezen op hygiënemaatregelen ter
voorkoming van de ziekte. Op het moment dat de ziekte is geconstateerd
is behandeling met een diergeneesmiddel niet mogelijk omdat er in
Europa geen diergeneesmiddelen voorhanden zijn waarvan is aangetoond
dat zij geen risico voor de consument inhouden. Ook in de andere
EU-landen waar blackhead voorkomt wordt de ziekte niet met
diergeneesmiddelen bestreden en wordt preventieve behandeling met
diergeneesmiddelen niet toegepast.
Aansprakelijkheid
De overheid is niet aansprakelijk voor de schade die optreedt door
deze ziekte. De risico's van blackhead zijn in de sector alom bekend.
Ook is in een vroeg stadium bekendheid gegeven aan het voornemen van
de EU om nifursol niet meer toe te staan vanaf 31 maart 2003. Daarbij
komt dat het aantreffen van de ziekte geen unicum is, maar regelmatig
voorkomt vanwege de endemische aanwezigheid van de ziekteveroorzakers
in ons milieu.
In de pers is een verband gelegd tussen de uitbraak van blackhead en
de verklikkerkippen die eerder dit jaar zijn uitgezet. Echter, slechts
op één van de twee getroffen bedrijven zijn sentinelkippen geplaatst.
Het andere bedrijf ligt buiten de door de vogelpest getroffen
gebieden. Hier zijn dan ook géén sentinelkippen geplaatst. Om deze
reden en omdat de blackhead-problematiek zich ook voordoet in andere
landen zie ik geen aanleiding een relatie te leggen met de
verklikkerkippen. Op basis van de mij nu bekende feiten kan ik niet
anders concluderen dan dat de ziekte de kop opsteekt vanwege het
wegvallen van het preventieve middel nifursol.
Overigens bestond over de wijze waarop de sentinelproeven zouden
worden uitgevoerd volledige overeenstemming tussen overheid en
bedrijfsleven.
Politieke afweging en vervolgtraject
Zoals aangegeven is de rol van de overheid bij het oplossen van deze
problematiek faciliterend. De overheid beoordeelt middelen die worden
voorgesteld door private producenten. Daarbij worden middelen onder
andere beoordeeld op de gevolgen voor milieu en volksgezondheid. In
EU-kader is geconcludeerd dat vooralsnog geen enkel middel aan de in
de EU geldende eisen voldoet. Ik zal vanuit mijn maatschappelijke
verantwoordelijkheid dan ook geen uitzonderingspositie creëren voor de
Nederlandse kalkoenhouderij. Concreet houdt dit in dat ik geen
nationale regeling wil treffen om Nifursol toe te laten op de
Nederlandse markt. Ik zal mij inspannen voor snelle en zorgvuldige
afronding van de besluitvormingsprocedures voor nieuwe middelen of de
beoordeling van aanvullende informatie van bestaande middelen in
Brussel.
Bijzondere aandacht daarbij verdient een middel dat in de Verenigde
Staten op dit moment wordt gebruikt bij de bestrijding van blackhead.
Het initiatief om een dergelijk middel voor te dragen voor toelating
ligt echter bij het bedrijfsleven.
De minister van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit,
dr. C.P. Veerman
---
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit